Naukowcy z Polski pracują nad wykorzystaniem fototerapii do walki z nowotworami
Na Uniwersytecie Śląskim naukowcy starają się ulepszyć terapię fotodynamiczną, która jest wykorzystywana do walki z nowotworami, jednak nie jako główna metoda terapii. W tym miesiącu badacze otrzymali patent na nową mieszaninę, która będzie w stanie poprawić jej skuteczność.
Terapia fotodynamiczna polega na dostarczeniu do organizmu pacjenta substancji i cząstek fotowrażliwych, które nagromadzają się w komórkach zmienionych chorobowo. Pod wpływem światła, substancje te wytwarzają zabójcze dla komórek raka rodniki tlenowe. Dzięki temu bardzo dokładnie można pozbyć się komórek nowotworowych z organizmu.
Według dr. hab. Roberta Musioła, metody które stosuje się obecnie nie są doskonałe. Przy stosowaniu ich występują poważne problemy z efektywnością terapii, która zazwyczaj jest zbyt niska, z powodu stosunkowo płytkiej penetracji tkanki przez światło. Ma ona głębokość jedynie kilku milimetrów.
Największym wyzwaniem jest zatem to, że stosując fotouczulacze, które obecnie dopuszczone są do obrotu, lekarze muszą poruszać się tylko i wyłącznie po górnej warstwie tkanki. Przez to pełne usunięcie niektórych guzów nie jest możliwe.
Szansą na poprawę skuteczności tej terapii jest opracowanie medykamentów, które ulepszą efektywność działania fotouczulacza, a jednoszcześnie spenetrowałyby komórki głębiej niż samo światło. Wtedy, próby zniszczenia nowotworu za pomocą światła będą wspomagane przez dodatkowy, wewnętrzny czynnik.
Pomysł, który opatentowali polscy naukowcy to połączenie tiosemikarbazonu 2-karbaldehydu-e-aminopirydyny i fotouczulacza. Jak mówi dr. Musioł, powoduje wychwytywanie żelaza z komórek. Dzięki ograniczeniu zawartości żelaza w komórce nowotworu jest możliwe skuteczniejsze tworzenie fotowrażliwej protoporfiryny.
Niektóre inhibitory żelaza dodatkowo przyczyniają się do wzmocnienia efektywności terapii przez inne mechanizmy, dzięki którym wytwarzane są wolne rodniki tlenowe. Całość tworzy wzmocniony efekt terapeutyczny.
Efekt ten pozwala na zmniejszenie dawkowania leku, dzięki czemu można uchronić sie przed efektami ubocznymi. Z badań przeprowadzonych na UŚ wynika, że już 95-proc. skuteczność mieszaniny użytej do usuwania komórek nowotworu jelita grubego można uzyskać stosując ośmiokrotnie niższą dawkę chelatora, niż używając obecnej terapii.
Na tę chwilę terapia ta testowana jest w warunkach in vitro, następnym krokiem będzie testowanie jej w warunkach in vivo. Czynnikiem decydującym o tym, czy lek zostanie wdrożony są głównie kwestie finansowe.
Dr. Musioł podaje, że w Polsce stosuje się już terapię fotodynamiczną. Nawet w przypadku bardzo skomplikowanych nowotworów, takich jak rak mózgu, jelit czy płuc, terapia ta sprawdza się.
Koniecznie przeczytaj
Ma ona także zastosowanie w diagnostyce oraz chirurgii. Fotouczulacz, który podaje się w trakcie przygotowywania do terapii, zbiera się w chorej tkance, i gdy ją oświetlimy, zaczyna ona emitować inne światło, niż pozostałe, zdrowe tkanki.
Dzięki temu przeprowadzać można także terapie łączone. Podczas nich chirurg może obejrzeć dokładnie tkankę, którą będzie usuwał, a dodatkowo mniejsze ogniska raka, których nie można wyciąć zostaną zniszczone poprzez fotouczulacz i światło.
Terapia fotodynamiczna jest, zdaniem Musioła, tańsza niż dostępne terapie raka. Powoduje ona również mniej szkód u pacjenta. W przypadku radioterapii naświetla się całe ciało pacjenta, co może prowadzić do poważnych skutków ubocznych. W fototerapii stosuje się natomiast diodę laserową, która jest dosyć tania i można oświetlić nią tylko niewielką część ciała.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.