Nagroda Nobla dla naukowców badających zegar biologiczny. Czym jest rytm dobowy?
Nagrodę Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny, zdobyli w tym roku trzej amerykańscy naukowcy - Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash oraz Michael W. Youn. Zostali uhonorowani za badania nad molekularnymi mechanizmami, które są odpowiedzialne w naszym organizmie za rytm okoł
Dr Michał Skalski, który pełni funkcję kierownika Poradni Leczenia Zaburzeń Snu przy Klinice Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, wyjaśnił w rozmowie z Polską Agencją Prasową, że wewnętrzny zegar biologiczny, to mechanizm przystosowania się żywych organizmów do zmian rytmów dobowych dnia i nocy.
Zobacz także:
Nasz zegar wewnętrzny dostosowuje bardzo precyzyjnie fizjologię organizmu do różnych pór dnia. Dzięki niemu regulowany jest poziom hormonów, nasze zachowanie, sen, metabolizm, apetyt, temperatura ciała czy też ciśnienie krwi.
Możemy odczuwać złe samopoczucie, w przypadku gdy zegar biologiczny nie jest prawidłowo zsynchronizowany z otoczeniem. Przykładem takiego zjawiska jest znany wielu osobom tzw. "jet lag", który odczuwa się w przypadku dalekiej podróży samolotem do innej strefy czasowej. Na zaburzenia rytmu okołodobowego ma wpływ także częste używanie sztucznego oświetlenia. Emitowane przez laptopy czy smartfony niebieskie światło zaburza produkcję melatoniny, co przekłada się na zakłócenia w zegarze biologicznym.
Zespół opóźnionej fazy snu (DSPS), to najczęściej spotykany powód zaburzeń rytmu dobowego. Dosięga on głównie osób w wieku poniżej 30 lat, które mają coraz większą tendencję do zasypiania grubo po północy. Podłożem takiego stanu rzeczy są zazwyczaj uwarunkowania biologiczne lub określony tryb życia, czyli spędzanie wielu godzin przed telewizorem, komputerem i smartfonem, często do późnych godzin nocnych.
Zaburzenia zegara biologicznego mogą być bagatelizowane, ale tylko do czasu. Nie jest możliwe, aby pracować stale w nocy, natomiast spać w ciągu dnia. Po pewnym czasie pojawiają się dolegliwości z tym związane. Mogą to być między innymi: pogorszenie samopoczucia, nerwica, bezdech senny, notoryczne zmęczenie oraz zaburzenia układu krążenia, otyłość czy też osłabienie układu immunologicznego.
"Człowiek nadal jednak pozostaje niewolnikiem rytmów biologicznych. Podlegają im nasze narządy wewnętrzne, ale naczelny zegar biologiczny ukryty w jest w naszej głowie - w jądrach nadskrzyżowaniowych (czyli część mózgowia, która odpowiada u ssaków za fizjologiczne oraz behawioralne rytmy biologiczne)” – powiedział dla PAP dr Skalski.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.