Nocebo - co to jest, najczęsztsze objawy efektu nocebo, z czym związany jest efekt nocebo
Nocebo to pojęcie, które może być interpretowane jako przeciwieństwo lub negatywny skutek efektu placebo. Efekt nocebo może wystąpić u pacjenta po przyjęciu nieszkodliwej substancji tzw. tabletki placebo. Zjawisko to może zaistnieć również wtedy, gdy pacjent zostanie poinformowany o grożącym mu niebezpieczeństwie. Wynikiem negatywnego nastawienia pacjenta do stosowanej terapii są najczęściej symptomy chorobowe lub objawy towarzyszące chorobie.
1. Czym jest nocebo?
Nocebo jest odwrotnością efektu placebo lub negatywnym jego skutkiem. Pojęcie to w języku łacińskim oznacza "będę szkodzić". O ile efekt placebo charakteryzuje się działaniem korzystnym, o tyle nocebo prowadzi do negatywnych skutków. Zjawisko często występuje u osób, którym podano obojętną substancję leczniczą tzw. tabletkę placebo. Pogorszenie samopoczucia nie jest wynikiem biologicznej aktywności środka farmaceutycznego, a negatywnych oczekiwań lub stanu psychicznego pacjenta.
W efekcie placebo ludzie doświadczają pozytywnych efektów w wyniku swoich pozytywnych oczekiwań. Efekt nocebo może być interpretowane jako przeciwieństwo lub negatywny skutek efektu placebo. Negatywne nastawienie czy obawy o wystąpieniu negatywnych skutków ubocznych sprawiają, że pacjenci mogą doświadczyć działań niepożądanych, nawet wtedy, gdy leczenie nie jest rzeczywiste.
2. Najczęsztsze objawy efektu nocebo
Najczęsztsze objawy efektu nocebo, które pojawiają się u pacjentów:
- zmęczenie,
- ospałość,
- bóle głowy,
- wzdęcia i bóle brzucha,
- nawroty głowy,
- problemy z koncentracją,
- obniżony apetyt,
- utrata apetytu,
- nudności,
- bezsenność,
- świąd skóry.
W wielu przypadkach objawy efektu nocebo są ściśle związane z subiektywnymi obawami danego pacjenta. Jeśli pacjent spodziewa się bólu brzucha i nudności, istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że to wystąpią u niego właśnie te działania niepożądane.
3. Z czym związany jest efekt nocebo?
Efekt nocebo zazwyczaj ma ścisły związek z chorobą indukowaną (tj. celowe wytworzenie objawów chorobowych). Zjawisko to może wystąpić u osoby, która została poinformowana o zagrażającym niebezpieczeństwie. Mowa tutaj o sugestii ze strony pielęgniarki, lekarza czy farmaceuty. Efekt placebo można zaobserwować również u ludzi, którzy po zapoznaniu się z ulotką dołączoną do opakowania środka farmaceutycznego, spodziewają się negatywnych działań niepożądanych.
Niejednokrotnie pacjenci słuchają negatywnych opinii swoich bliskich lub przyjaciół na temat działania niektórych leków. Objawy związane z efektem nocebo mogą być wówczas podobne jak u znajomych, nie jest to jednak reguła.
4. Metody leczenia efektu nocebo
Nie istnieje jedna konkretna metoda leczenia efektu nocebo, ponieważ zjawisko to nie jest uznawane za chorobę. Większość specjalistów sugeruje jednak, że negatywne zjawisko nocebo można całkowicie wyeliminować lub choćby zminimalizować. W jaki sposób? Jednym ze sposobów zredukowania stresu i negatywnych myśli jest pobudzanie u pacjenta pozytywnego nastawienia. W wyjątkowych sytuacjach konieczna jest pomoc psychologa lub psychoterapeuty.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
