Odkażanie ran

Antyseptyka oznacza dosłownie „przeciw gniciu”. Obecnie za antyseptyki uważa się środki niszczące drobnoustroje, działające grzybobójczo, bakteriostatycznie i bakteriobójczo. Antyseptyka zajmuje się dezynfekcją ran, skóry, błon śluzowych, czasem także wnętrza organizmu. Dezynfekcja obejmuje w tym przypadku tylko żywe tkanki. Nie jest to więc to samo, co sterylizacja narzędzi chirurgicznych, innych przedmiotów i sal operacyjnych, czyli wyjaławianie.

1. Kiedy stosowana jest antyseptyka?

Antyseptyki to środki, które często nie zabijają bakterii, a osłabiają je na tyle, że przestają być groźne dla organizmu. Niektórzy lekarze sugerują, że lepsze do odkażania ran są maści z antybiotykami, gdyż są one w stanie zniszczyć bakterie. Takie maści są jednak dostępne tylko na receptę, a ranę powinniśmy odkazić tym, czym w danym momencie dysponujemy.

Środki antyseptyczne są stosowanie w sytuacjach takich jak:

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

• oczyszczanie i dezynfekcja ran i skaleczeń,
• przygotowanie powierzchni skóry do zabiegów,
• dezynfekcja miejsc wkłucia przed zastrzykami,
• dezynfekcja jamy ustnej,
• opłukiwanie pęcherza i cewki moczowej,
• dezynfekcja zmian trądzikowych.

2. Rodzaje środków antyseptycznych

Najbardziej popularne antyseptyki to:

• Woda utleniona – to roztwór nadtlenku wodoru. Najczęściej stosowana jest do odkażania ran i zadrapań. Działa przeciwtrądzikowo i wybielająco.
• Spirytus salicylowy – to substancja złuszczająca, przeciwzapalna, osuszająca. Zawiera 70% etanolu.
• Chlorheksydyna – syntetyczny antyseptyk, stosowany do odkażania błon śluzowych, narządów płciowych, pęcherza moczowego, skóry przed operacją, a także do sterylizacji narzędzi chirurgicznych. Jest także stosowany w płynach do płukania jamy ustnej.
• Chlorek benzalkoniowy – w zależności od roztworu jest używany do odkażania skóry, błon śluzowych, pęcherza i cewki moczowej. Ma zastosowanie w płynach antybakteryjnych do rąk. Sterylizuje się nim narzędzia chirurgiczne.
• Chloroksylenol – substancja ta niszczy paciorkowce. Nie podrażnia.
• Jodyna (czyli alkoholowy roztwór jodu) to środek działający grzybobójczo, przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Jednak jest to środek silnie podrażniający, jeśli nałoży się go na ranę lub zadrapanie. Należy ograniczać jego użycie w ciąży, gdyż w zbyt dużych ilościach może wpłynąć negatywnie na płód.
• Preparaty srebra – to przede wszystkim azotan srebra. Ma on właściwości odkażające, przeciwzapalne i przeciwropne.
• Preparaty zawierające cynk – są stosowane w leczeniu trądziku w postaci maści i past nakładanych bezpośrednio na skórę.

Żadne preparaty chloru nie są odpowiednie do używania w leczeniu trądziku, pogarszają one tylko stan skóry (pojawia się trądzik chlorowy).

3. Jak należy opatrywać razy z użyciem środków antyseptycznych?

Zanim nałożymy na ranę środek antyseptyczny, należy ją dokładnie opłukać czystą, bieżącą wodą. Po umyciu miejsca rany, należy zastosować środek dezynfekujący, potem nałożyć opatrunek. Należy jednak pamiętać, że w zależności od rodzaju zastosowanego środka:

• czasem trzeba poczekać z nakładaniem opatrunku, aż środek wyschnie – jest tak w przypadku jodyny i wody utlenionej,
• czasem nie należy nakładać opatrunku, gdyż podrażni on skórę i gojącą się ranę – jest tak w przypadku kwasu karbolowego (fenolu),
• zawsze należy dokładnie czytać ulotkę zakupionych w aptece środków antyseptycznych.

Środki antyseptyczne mogą być stosowane przez tydzień. Jeśli w tym czasie rana się nie goi, należy odstawić antyseptyk i pójść do lekarza.

4. Kiedy nie należy stosować antyseptyków?

Środki antyseptyczne nie powinny być stosowane w poniższych sytuacjach:

• duże rany,
• głębokie rany,
• nacięcia na skórze, które nie przestają krwawić,
• rany, które mogą wymagać zszycia,
• ugryzienia zwierząt,
• średnie i duże poparzenia,
• urazy oczu,
• rany kłute,
• oparzenia słoneczne,
• infekcje.

Dezynfekcja to ważna część zabiegów medycznych, profilaktyki próchnicy czy leczenia trądziku. Bez antyseptyków nie można byłoby przeprowadzić zabiegu i uniknąć infekcji.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.