Trwa ładowanie...

Pierwsze, co musisz zrobić w nowym roku. Te badania mogą uratować życie

 Karolina Rozmus
01.01.2023 14:21
Badania profilaktyczne to najlepszy prezent na koniec roku
Badania profilaktyczne to najlepszy prezent na koniec roku (Getty Images)

Zaplanowałeś, że w nowym roku lepiej zadbasz o swoje zdrowie, ale boisz się, że nie wytrwasz w tym postanowieniu? Mamy na to sposób: w pierwszych dniach stycznia wybierz się na badania. Wskazujemy te najważniejsze: są tanie i łatwo dostępne, a mogą wiele zdradzić na temat tego, jak traktowane było nasze ciało przez ostatni rok i w jakiej kondycji jest nasz organizm.

spis treści

1. Morfologia krwi. Zwykłe niezwykłe badanie

To badanie każdy z nas powinien wykonać raz w roku, niezależnie od stanu zdrowia, wieku czy płci. Żadne inne nie daje tylu informacji o kondycji organizmu, co morfologia krwi.

- Morfologia krwi daje lekarzowi bardzo wiele informacji. Przede wszystkim wysoki poziom białych krwinek, zwany leukocytozą, wskazuje na stany zapalne w organizmie, poczynając od infekcji, na nowotworach kończąc – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie internista z Centrum Medycznego Damiana, lek. Urszula Puczkowska.

Zobacz film: "#PlusCzyMinus? Polska w niechlubnej czołówce. Tu liczba zakażeń HIV rośnie"

- Leukocyty wskazują na stany zapalne, ale mogą być też pierwszym wskaźnikiem zaburzeń hematologicznych, np. białaczki, choć w rzeczywistości jest to jedna z naprawdę wielu chorób krwi, które ujawnia to proste badanie – dodaje w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Beata poprawa, kardiolog i internista.

Morfologia krwi wskazuje też na parametry związane z czerwonymi krwinkami i płytkami krwi – wysoki poziom erytrocytów może być objawem przewlekłych chorób płuc czy serca. Zmniejszona – niedokrwistości spowodowanej niedoborową dietą, ale też utratą krwi, np. w przebiegu choroby wrzodowej, a nawet hemoroidami czy obfitymi miesiączkami. Płytki krwi z kolei są kluczowe w procesie krzepnięcia krwi, a trombocytopenia może sugerować nadczynność śledziony, podczas gdy zwiększona liczba trombocytów może wskazywać na przewlekłe zakażenia, niedobór żelaza, ciążę, a nawet nowotwór.

2. Zrób przy okazji morfologii

Z krwi można wyczytać znacznie więcej, dlatego wybierając się na badanie morfologiczne, warto poświęcić dodatkowe kilka mililitrów krwi i zbadać:

  • hormony tarczycy – T4 (tyroksyna) i T3 (trijodotyronina), ale też poziom tyreotropiny (TSH),

- Ich nieprawidłowe stężenie może wywoływać zaburzenia rytmu serca, a długotrwała nieleczona nadczynność tarczycy, czyli tyreotoksykoza, to czynnik ryzyka uszkodzenia serca i kardiomiopatii toksycznej – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Ewa Uścińska, kardiolog i internista z Centrum Medycznego Damiana.

  • lipidogram – całkowity poziom cholesterolu (TC), poziom "złego" (LDL) i "dobrego" cholesterolu (HDL) oraz trójglicerydów (Tg) odbiegający od norm może wskazywać na to, że w ostatnim roku, nie tylko w święta, folgowaliśmy sobie przy stole,

- Warto pamiętać, że nie tylko cholesterol należy oznaczać, ponieważ np. u młodszych osób bardziej istotne są trójglicerydy. U nich, zwłaszcza w ostatnim czasie, częstym problemem jest tzw. otyłość brzuszna, skutek nieodpowiedniej diety, ale czasami i nadmiaru alkoholu – tłumaczy lek. Puczkowska.

- W takim wypadku trójglicerydy mogą nam wskazać, czy nie doszło do zapalenia trzustki. Zbyt wysokie stężenie cholesterolu może wskazywać na groźne schorzenie związane z wątrobą – otłuszczenie, które może prowadzić w konsekwencji do trwałej niewydolności, czyli marskości wątroby – dodaje i zaznacza, że z kolei zbyt niski poziom cholesterolu może wskazywać nawet na nowotwór.

  • poziom glukozy we krwi,

- Wykonanie lipidogramu i glikemii co roku zaleca się szczególnie po 35. r.ż., ale warto je wykonać nawet w dzieciństwie, bo pozwala na wykrycie wrodzonych dyslipidemii, które z biegiem lat są dużym zagrożeniem dla organizmu - mówi dr Uścińska.

  • próby wątrobowe – AspAT i ALAT, czyli aminotransferaza asparaginianowa i aminotransferaza alaninowa, które są kluczowym badaniem, zwłaszcza dla tych, którzy przez cały rok nie oszczędzali wątroby, sięgając po alkohol czy tłuste potrawy,
  • poziom elektrolitów oraz witamin tj. witamina D czy B12 – nadmiar stresu związany z niedoborem magnezu, zbyt wysoki poziom sodu, wskazujący na nieprawidłową dietę, podobnie jak niedobór witaminy B12 to tylko niektóre z oznak, że w minionym roku nie oszczędzaliśmy naszego organizmu,

- U kobiet, które stosują leki hormonalne, ciężko fizycznie pracują czy palą papierosy to szalenie ważne badanie. Właśnie ta grupa jest niezwykle narażona na podwyższony poziom d-dimerów, co może powodować zatory na różnych płaszczyznach. Pracując w szpitalu, miewałam niestety młode dwudziestokilkuletnie pacjentki, którym groziła amputacja kończyny dolnej - mówi lek. Puczkowska i dodaje, że wystarczyłoby regularnie badać poziom d-dimerów, by zminimalizować ryzyko utraty kończyny.

3. Są równie ważne – badanie moczu i EKG

EKG warto wykonywać raz w roku, by lekarz miał możliwość porównania zmian
EKG warto wykonywać raz w roku, by lekarz miał możliwość porównania zmian (Getty Images)

Lekarki przypominają, by pamiętać także o corocznym badaniu moczu, które może wskazać ewentualne infekcje układu moczowego czy kamicę dróg moczowych, ale też patologie nerek czy cukrzycę.

- Poza badaniami laboratoryjnymi ważnym badaniem profilaktycznym jest EKG, które warto wykonywać co roku zwłaszcza po 40. roku życia. To bardzo istotne, by lekarz miał możliwość porównania wyniku badania z poprzednimi latami, co pozwala dostrzec świeże nieprawidłowości – dodaje dr Uścińska.

- EKG może wykryć zaburzenia rytmu, których pacjent nie odczuwa, zaburzenia przewodnictwa, które także nie dają żadnych dolegliwości czy zaburzenia funkcji mięśnia sercowego – podkreśla ekspertka.

Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze