Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Łukasz Galus

Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego

Avatar placeholder
19.07.2021 15:26
Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego
Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego

Zapalenie mięśnia sercowego jest chorobą obejmującą procesem zapalnym komórki mięśnia sercowego, jego naczynia, tkankę śródmiąższową, a czasami także osierdzie i prowadzącym do jego niewydolności bądź innych patologii, zwanych kardiomiopatiami. Przyczyn takiego stanu może być wiele, zarówno zakaźnych jak i niezakaźnych. U większości chorych z ostrą bądź piorunującą postacią zapalenia mięśnia sercowego w wywiadzie stwierdza się niedawno przebytą infekcję wirusową, np. grypę.

spis treści

1. Przyczyny zapalenia mięśnia sercowego

Mechanizm wpływu wirusów grypy na zapalenie mięśnia sercowego może być bezpośredni – czyli infekcja kardiomiocytów wirusami grypy typu A, B lub pośredni – infekcja wirusowa prowadzi to stanu obniżenia odporności organizmu i ułatwia działanie innym patogenom, np. wirusom Cocsackie B, które zdecydowanie są najczęstszą przyczyną omawianej choroby.

Oprócz infekcji wirusowych, za zapaleniem mięśnia sercowego mogą się kryć następujące przyczyny:

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Jak rozpoznać grypę?"
  • bakterie: pneumokoki, gronkowce, Borrelia burgdoferi i wiele innych;
  • pasożyty – robaki i pierwotniaki, np. włosień kręty czy Toxoplasma gondii;
  • grzyby, np. Candida;
  • leki i substancje toksyczne, np. ołów, kokaina, niektóre antybiotyki i leki przeciwgrzybicze;
  • procesy autoimmunologiczne, np. w przebiegu tocznia układowego (jedna z chorób o charakterze autoimmunologicznym, czyli z tak zwanej autoagresji organizmu).

2. Podział zapaleń mięśnia sercowego w zależności od przebiegu choroby

W zależności od dynamiki pojawienia się objawów, stopnia ich nasilenia oraz postępowania wyróżnia się następujące podtypy zapalenia mięśnia sercowego:

  • piorunujące zapalenie mięśnia sercowego – nagły wyraźny początek choroby oraz szybkie narastanie objawów;
  • ostre zapalenie mięśnia sercowego – charakteryzuje się mniej gwałtownym początkiem niż powyższe;
  • podostre zapalenie mięśnia sercowego;
  • przewlekłe zapalenie mięśnia sercowego.

Dwa ostatnie rodzaje ujawniają się i postępują powoli, w związku z czym są ciężkie do odróżnienia od innej choroby serca, zwanej kardiomiopatią rozstrzeniową, w której dochodzi do postępującej niewydolności serca.

3. Objawy zapalenia mięśnia sercowego

  • niewydolność serca objawiająca się dusznością wysiłkową, a w ciężkich postaciach także spoczynkową, obrzękiem nóg bądź „trzeszczeniami” wysłuchiwanymi przez lekarza nad polami płucnymi;
  • ból w klatce piersiowej związany z martwicą kardiomiocytów bądź zapaleniem osierdzia;
  • zaburzenia rytmu serca mogące objawić się pod postacią kołatań serca, utraty przytomności lub nawet być przyczyną nagłego zgonu sercowego;
  • objawy zapalenia osierdzia np. wysłuchiwane przez lekarza;
  • objawy zatoru obwodowego, np. niedokrwienie kończyny dolnej i wynikające z tego zaburzenia ucieplenia, bądź ból.

4. Badania dodatkowe pozwalające stwierdzić chorobę

Badania laboratoryjne: przyspieszenie opadu krwinek, czyli tak zwane zwiększenie OB, leukocytoza – zwiększona liczba białych krwinek - zjawiska te świadczą o toczącym się procesie zapalnym, są jednak nieswoiste, co oznacza, że występują w wielu chorobach przebiegających z zapaleniem, niekoniecznie dotyczących serca. Może także wystąpić zwiększona aktywność enzymów sercowych tj. troponin i CK-MB. Jest to związane z uszkodzeniem komórek serca. Elektrokardiografia, czyli popularne EKG wykazuje zmiany dotyczące odcinka ST i załamka T, świadczące o niedokrwieniu lub zmiany dotyczące rytmu pracy serca.

Echokardiografia, nazywana popularnie echem serca, pozwala stwierdzić zmiany w kurczliwości mięśnia sercowego, pogrubienie ścian serca (w wyniku obrzęku śródmiąższowego) czy w miarę postępu choroby obraz typowy dla kardiomiopatii rozstrzeniowej. Rezonans magnetyczny pozwala pokazać obrzęk mięśnia sercowego lub uszkodzenia występujące ogniskowo, np. w początkowej fazie choroby.

Biopsja endomiokardialna jest pobraniem przy pomocy igły małego fragmentu chorej tkanki do badania mikroskopowego. Nie jest to procedura standardowa, ponieważ w piorunującym lub ostrym zapaleniu, gdy obraz kliniczny i badania dodatkowe pozwalają prawie z całkowitą pewnością postawić rozpoznanie, badanie to nie jest już konieczne. Natomiast u chorych z niejasnym początkiem choroby, u których należy wykluczyć inne przyczyny powstającej kardiomiopatii rozstrzeniowej, badanie to może pozwolić postawić prawidłowe rozpoznanie.

5. Leczenie zapalenia mięśnia sercowego

W większości przypadków leczenie jest wyłącznie objawowe. O swoistym postępowaniu, czyli przeciwko konkretnej przyczynie można mówić w przypadku zapaleń na tle bakteryjnym czy grzybiczym – wtedy możemy zastosować odpowiednie antybiotyki. W przypadku autoimmunologicznych zapaleń skuteczne może być leczenie immunosupresyjne przy pomocy glikokortykosteroidów, cyklosporyny czy azatiopryny. Natomiast w przypadku najczęstszej przyczyny, czyli infekcji wirusowej pozostają następujące procedury (są one oczywiście również stosowane w przypadku wszystkich innych wyżej wymienionych patogenezach zapaleń mięśnia sercowego):

  • ograniczenie aktywności fizycznej;
  • stosowanie leków używanych standardowo w przypadku niewydolności serca, np. leków moczopędnych, inhibitorów konwertazy angiotensyny itd.;
  • stosowanie leków w przypadku zaburzeń rytmu;
  • wspomaganie krążenia przy pomocy amin presyjnych, to jest dopaminy czy dobutaminy w przypadku piorunującego zapalenia mięśnia sercowego. W niektórych przypadkach może okazać się konieczne zastosowanie mechanicznego wspomagania krążenia.

W przypadku nieskuteczności leczenia i postępującego rozwoju niewydolności serca jedynym ratunkiem może okazać się przeszczep serca.

6. Rokowanie

Wbrew nasuwającym się poglądom większość przypadków piorunujących czy ostrych zapaleń mięśnia sercowego powraca do zdrowia. Natomiast w przypadku podostrego czy przewlekłego procesu zapalnego dochodzi najczęściej do postępującego upośledzenia funkcji serca o złym rokowaniu.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Uszkodzenie serca i naczyń krwionośnych
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze