Pokrzywka fizykalna tworzy na skórze czerwone plamy. Objawy pokrzywki powstają pod wpływem zetknięcia skóry z czynnikami zewnętrznymi, w tym również czynnikami atmosferycznymi, to jest zimnem, ciepłem i światłem słonecznym. Pokrzywka fizykalna wywoływana jest także w wyniku pocierania skóry lub ucisku. Oprócz zaczerwienienia skóry choroba wywołuje bąble pokrzywkowe, a czerwone plamy są bardzo swędzące. Objawy pokrzywki fizykalnej z zimna i ciepła nie powstają na tle alergicznym, w przeciwieństwie do pokrzywki świetlnej.
1. Rodzaje pokrzywki fizykalnej
Wyróżniamy kilka rodzajów pokrzywki fizykalnej, ze względu na przyczynę ją wywołującą. Zaliczamy tutaj:
- pokrzywkę wywołaną,
- pokrzywkę opóźnioną z ucisku,
- pokrzywkę z zimna,
- pokrzywkę cieplna,
Pokrzywki fizykalne stanowią ok. 20% wszystkich pokrzywek przewlekłych. Ich mechanizm jest zazwyczaj nieimmunologiczny.
1.1. Pokrzywka fizykalna wywołana
Pokrzywka wywołana to tzw. dermografizm. Jest najczęstszą z tego rodzaju pokrzywek. Pojawiający się silny świąd skórypowoduje odruch drapania, w wyniku czego powstają bąble w miejscu pocierania skóry. Ta pokrzywka fizykalna nie trwa długo, bowiem zmiany na skórze utrzymują się krótko, ok. 1 godziny. Jej rozpoznanie może być potwierdzone poprzez test prowokacyjny, polegający na potarciu skóry np. szpatułką.
1.2. Pokrzywka opóźniona z ucisku
Ten rodzaj pokrzywki pojawia się częściej u mężczyzn po 40. r.ż. Czynnikiem wywołującym jest przewlekły ucisk na tkanki. Powstają głębokie obrzęki, które obejmują tkankę podskórną. Wykwity skórnesą dosyć bolesne, a bąble mogą pojawić się także w innej lokalizacji niż działał związek wywołujący pokrzywkę. Czasami współtowarzyszą także gorączka, bóle stawów, a w badaniu krwi pojawia się leukocytoza i podwyższony poziom OB. Rozpoznanie potwierdza tzw. test klockowy. Polega on na siedzeniu przez 2 godziny na klockach o wymiarach 4x5 cm. W miejscu ucisku klocka pojawia się obrzęk głębszych tkanek.
1.3. Pokrzywka fizykalna z zimna
Pokrzywka ma charakter dziedziczny. Pokrzywka z zimna jest najczęstszą odmianą tej choroby. Całe ciało lub fragment skóry oziębia się bardziej pod wpływem gwałtownych zmian temperatury niż z powodu jej minusowych stopni. Niska temperatura powoduje, że komórki tuczne wydzielają histaminę, która odpowiada za proces chorobowy. Nadwrażliwość na zimno wywołuje czerwone plamy na skórze. Przy nagłej, silnej zmianie temperatury może dojść nawet do wstrząsu anafilaktycznego. Testem na potwierdzenie pokrzywki z zimna jest badanie polegające na przyłożeniu kostki lodu do skóry. Jest to jedyna odmiana pokrzywki fizykalnej występująca u dzieci.
1.4. Fizykalna pokrzywka cieplna
Pokrzywka cieplna jest odwrotnością pokrzywki powstałej pod wpływem zimna. Objawy kliniczne (czerwone plamy na skórze, bąble pokrzywkowe) pokazują się na skutek miejscowego ogrzania skóry do 38 lub 40 stopni Celsjusza. Ogrzewanie musi trwać około 5-10 minut. Pokrzywka z zimna i pokrzywka cieplna nie powstają na drodze alergicznej.
Światło słoneczne to kolejny czynnik wywołujący czerwone, swędzące plamy na skórze lub bąble pokrzywkowe. Promienie słoneczne, a dokładniej foton – jest silnym alergenem. Tego typu choroby skóry zaliczane są do przewlekłych, atakują nawet osłonięte fragmenty ciała. Na pokrzywkę wywołaną przez promienie słoneczne najczęściej uskarżają się kobiety.
Bibliografia
- Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H. Dermatologia w praktyce, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, ISBN 978-83-200-3715-9
- Chorzelski T., Jabłońska S. Choroby skóry, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 83-200-2430-7
- Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, ISBN 978-83-200-4154-5
