Zakrzepice po szczepionce AstraZeneca. "Profilaktyczne stosowanie leczenia przeciwzakrzepowego może być groźne"

Wraz z potwierdzeniem przez Europejską Agencję Leków (EMA) bardzo rzadkich przypadków nietypowych zakrzepic po szczepieniu AstraZenekę, wraca pytanie o ewentualną profilaktykę przeciwzakrzepową u pacjentów po podaniu preparatu. Eksperci ostrzegają i tłumaczą, że zastosowanie leków przeciwzakrzepowych nie jest wskazane ani przed szczepieniem, ani po przyjęciu preparatu i może mieć groźne skutki.

1. Zakrzepice po szczepionce AstraZeneca przypominają powikłania po heparynie

W Europie zgłoszono do te pory 222 podejrzane przypadki zakrzepic na 34 mln osób, które dostały pierwszą dawkę szczepionki na COVID-19 firmy AstraZeneca. Na łamach "New England Journal of Medicine" (NEJM) ukazały się dwie publikacje, w których opisywane są przypadki tych zakrzepic u 11 pacjentów w Niemczech i Austrii oraz 5 osób z Norwegii. Jak piszą autorzy prac: u obserwowanych pacjentów wystąpiły objawy przypominające rzadką reakcję na lek - heparynę. Tzw. małopłytkowość indukowana heparyną (HIT), w której układ odpornościowy wytwarza przeciwciała przeciwko kompleksowi heparyny i białka PF4, powodując tworzenie się przez płytki krwi niebezpiecznych skrzepów. Naukowcy proponują, by nazywać reakcje wywołaną przez szczepionkę: immunologiczną trombocytopenią (VITT). Mechanizm powikłań odnotowanych po szczepieniu AstraZenecą jest zupełnie inny niż w przypadku typowych zakrzepic.

- To jest zakrzepica, która polega na procesie autoimmunologicznym, czyli dochodzi do wytworzenia się przeciwciał przeciwko płytkom krwi oraz prawdopodobnie, łączą się one ze śródbłonkiem, co powoduje niszczenie śródbłonka. To nie jest taki normalny mechanizm zakrzepowy, który wynika ze spowolnienia przepływu krwi, czy jakichś czynników prozakrzepowych, które są, więc to jest inny proces - tłumaczy flebolog prof. Łukasz Paluch.

Zobacz film: "Dr Sutkowski o powikłaniach po Astra Zenece. "Jeżeli będą badania naukowe na ten temat, to nie będziemy nią szczepić""

2. Czy można stosować "profilaktycznie" terapię przeciwzakrzepową?

Pacjenci, którzy wcześniej stosowali leczenie przeciwzakrzepowe, po szczepieniu preparatem AstraZeneki (Vaxzevria - przyp. red.) powinni kontynuować zaleconą terapię bez zmian.

Eksperci, z którymi rozmawialiśmy, wyraźnie wskazują natomiast, że "profilaktyczne" zastosowanie leków przeciwzakrzepowych nie jest wskazane ani przed szczepieniem, ani po przyjęciu preparatu i może mieć groźne skutki.

- Nie ma żadnych przesłanek do zalecania jakiejkolwiek profilaktyki przeciwkrzepliwej czy przeciwpłytkowej - nawet w postaci zastosowania kwasu acetylosalicylowego (aspiryny) w związku z przyjęciem szczepionki przeciwko COVID-19 firmy AstraZeneca. Jak wiemy, ryzyko zakrzepicy dotyczyły około 200 przypadków na ponad 34 milionów podanych dawek tej szczepionki, a Europejska Agencja Medyczna ostatecznie analizowała 18 przypadków zgonów związanych z zakrzepicą w bazie danych 25 milionów osób. Jest to zdarzenie tak ekstremalnie rzadkie, że można szacować, że 500 razy większe ryzyko zakrzepicy ma młoda, zdrowa kobieta przyjmująca doustną antykoncepcję hormonalną niż osoba szczepiąca się preparatem AstraZeneca - tłumaczy prof. n. med. Krzysztof J. Filipiak, kardiolog, specjalista chorób wewnętrznych, hipertensjolog i farmakolog kliniczny.

Ponadto ryzyko wystąpienia zakrzepów po szczepionce na COVID-19 jest znacznie niższe niż zakażenie się wirusem SARS-CoV-2, co dosadnie pokazuje grafika:

Wyświetl ten post na Instagramie.

Post udostępniony przez Tomasz Dzieciątkowski (@dzieciatkowskitomasz)

- Przetoczyłem te liczby dlatego, że wiemy, że gdyby zalecić profilaktyczne przyjmowanie aspiryny u wszystkich osób szczepionych preparatem AstraZeneca, wywołalibyśmy więcej krwawień z przewodu pokarmowego, niż uchronili przed zakrzepami. To nie tylko całkowicie bez sensu, ale groźne dla zdrowia i życia przy tak niskim ryzyku zakrzepicy. Jeżeli jakaś osoba ma wywiad zakrzepicy, to również przyjmowanie szczepionki AstraZeneca nic tutaj nie zmienia - taka osoba ma lub nie ma wskazania do przyjmowania leków przeciwkrzepliwych lub przeciwpłytkowych, niezależnie od szczepień, co stwierdza lekarz. Nie można na własną rękę włączać sobie nawet kwasu acetylosalicylowego - podkreśla ekspert.

Prof. Paluch przyznaje, że typowa farmakologiczna profilaktyka przeciwzakrzepowa może nie być wskazana w przypadku powikłań poszczepiennych, dotyczy to m.in. heparyny, którą w sieci polecają sobie internauci jako lekarstwo mające chronić przed zakrzepami po szczepionce na COVID.

- Heparyna jest bardzo silnym lekiem przeciwzakrzepowym. Pamiętajmy, że może powodować również HIT (przyp. red: ang. heparin induced thrombocytopenia), czyli małopłytkowość poheparynową. Nie możemy leczyć potencjalnego powikłania preparatem, który może wywołać częściej te same powikłania, przed którymi chcemy się zabezpieczyć. Jeżeli pacjenci zaczną stosować np. heparyny drobnoczasteczkowe, to może się okazać, że będzie dużo więcej HIT-ów, czy zakrzepów wywołanych reakcją na heparyny niż po szczepionce przeciwko COVID - wyjaśnia prof. Łukasz Paluch.

Lekarz przypomina, że małopłytkowość poheparynowa dotyczy ok. 3 proc. pacjentów, a zakrzepic po zastosowaniu preparatu AstraZeneca szacujemy w ułamkach procenta. Prof. Paluch przyznaje, że nie ma na razie jednoznacznych wytycznych dotyczących leczenia pacjentów, u których wystąpiły powikłania zakrzepowe i kategorycznie przestrzega przed profilaktycznym stosowaniem leków przeciwzakrzepowych na własną rękę.

- Niemcy sugerują w tych przypadkach stosowanie wlewów immunoglobulin, ale na razie nie wiemy, czy rzeczywiście jest to dobre, po drugie to są już zaawansowane terapie szpitalne, więc nigdy nie możemy ich stosowac na własną rękę. Musimy pamiętać o jednym: każdy lek przeciwzakrzepowy powoduje działanie przeciwzakrzepowe, a wiele osób może mieć tętniaki w mózgu, polipy w jelitach, może mieć nadżerki w żołądku i stosowanie leczenia przeciwzakrzepowego może spowodować u tych osób krwawienie, które może być co najmniej tak groźne, a nawet groźniejsze niż ewentualne powikłania po szczepionce. Pamiętajmy o tym - podkreśla lekarz.

- Leki przeciwzakrzepowe są lekami na receptę. Oczywiście są pewne ekstremalne przypadki, kiedy lekarz może zalecić taką profilaktykę, ale to może się odbywać tylko i wyłącznie po konsultacji z lekarzem - podsumowuje prof. Paluch.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.