Przyczyny porannego zmęczenia
Śpisz "przepisowe" osiem lub siedem godzin dziennie, a mimo to po przebudzeniu czujesz większe znużenie niż przed położeniem się do łóżka, masz "ciężką" głowę i najchętniej zostałbyś pod kołdrą? Tego typu problem może mieć wiele przyczyn. Czasem są one prozaiczne, jednak bywa też zwiastunem poważnych dolegliwości zdrowotnych – zespołu chronicznego zmęczenia, nerwicy, anemii czy schorzeń tarczycy.
1. Lato nie dodaje energii
Słoneczny poranek, a ty zamiast tryskać energią, czujesz się ospały i zmęczony. Nic dziwnego. Tak reaguje nasz organizm na ciepłe miesiące. Dzień się wydłuża, przestawiamy zegarki na czas letni, co zmusza nas do wcześniejszego wstawania i większej aktywności w ciągu dnia. Gwałtowny wzrost temperatury, częste zmiany pogody, wzrost stężenia alergizujących pyłków - to wszystko wiąże się z osłabieniem, sennością, bólami głowy i rozdrażnieniem.
Zmienia się sposób funkcjonowania całego naszego organizmu. Po pierwsze, zwiększa się częstotliwość oddychania, po drugie, dochodzi do wzrostu poziomu hormonów, co bardzo wpływa na nasze samopoczucie i nastrój. Szereg zmian zachodzi również w układach: krążenia, odpornościowym, nerwowym, trawiennym.
Przemęczenie organizmu jest skutkiem tego, że nasze ciało nie najlepiej znosi przełom pór roku. Dokuczają nam także: złe samopoczucie psychiczne, niepokój, spadek odporności, trudności z koncentracją uwagi, przygnębienie i poczucie rezygnacji i zmienny nastrój.
2. Uwaga na kolację
Najprostszym wytłumaczeniem porannego zmęczenia jest niewłaściwe odżywanie. Tłuste oraz ciężkostrawne posiłki spożywane przed zaśnięciem wyczerpują organizm, który w nocy powinien się regenerować.
Tętno wówczas zwalnia, pogłębia się oddech, a żołądek musi trawić naszą kolację. W efekcie, kiedy budzimy się rano, organizm chciałby jeszcze odpoczywać. Dlatego się buntuje, co skutkuje osłabieniem, omdleniami, spadkiem odporności i większą podatnością na choroby.
Ważne jest także to, co jemy przed zaśnięciem. Powinniśmy unikać produktów wysokobiałkowych, ponieważ białka blokują transport tryptofanu. Ten gwarantujący zdrowy sen składnik jest wykorzystywany przez organizm do produkcji serotoniny – hormonu, który pozwala na wyciszenie układu nerwowego. Serotonina przekształcona zostaje w melatoninę dbającą o nasz rytm dobowy.
3. Stres i nerwica
Poranne zmęczenie i poczucie niewyspania może być również spowodowane stresem, który często nam towarzyszy. To także objawy nerwicy – jednej z najczęstszych chorób cywilizacyjnych, która dotyka co dziesiątego mieszkańca krajów rozwiniętych.
Ciężki poranek bywa symptomem tzw. nerwicy depresyjnej. Problem pojawia się w wyniku ciężkich przeżyć – utraty pracy, rozwodu czy śmierci bliskiej osoby. Czasem wywołuje go także brak satysfakcjonujących relacji z ludźmi czy nadmierne obarczenie obowiązkami zawodowymi.
Oprócz problemów ze snem osoba cierpiąca z powodu nerwicy depresyjnej odczuwa ciągłe przygnębienie, bezradność i osłabiona. Ma niskie poczucie własnej wartości i nie wierzy w powodzenie swoich działań. Niezbędna jest pomoc specjalisty – lekarza psychiatry.
4. Niekończące się zmęczenie
Powodem porannego znużenia może być również zespół chronicznego zmęczenia. To bardzo skomplikowane schorzenie, które dla współczesnej medycyny wciąż pozostaje dużą zagadką.
Ustalono jednak, że osobami najbardziej podatnymi na występowanie tego problemu są kobiety między 35 a 40 rokiem życia. Natomiast u dzieci i osób starszych choroba praktycznie nie występuje.
Prawidłową diagnozę można postawić dopiero po pół roku występowania objawów – oprócz porannego zmęczenia są to: ciężkie zaburzenia pamięci i koncentracji, zapalenie gardła, bóle szyjnych i pachowych węzłów chłonnych, nie wywołane stanem zapalnym bóle mięśniowe oraz stawowe, a także osłabienie, spowodowane aktywnością fizyczną i przedłużające się przez co najmniej 24 godziny.
5. Hipersomnia
Poczucie zmęczenia po przebudzeniu bywa również objawem hipersomnii. To drugie po bezsenności najczęściej występujące zaburzenie snu. Inne symptomy choroby to wrażenie senności mimo przespanej nocy, przedłużanie się snu lub zapadanie w krótkie drzemki w ciągu dnia, w czasie przeznaczonym na inne aktywności.
Osoby cierpiące na nadmierną senność mogą zasnąć w najmniej spodziewanym momencie, np. w pracy lub podczas prowadzenia samochodu, co może wywołać bardzo groźne konsekwencje. Chorzy wykazują również problemy z koncentracją i skarżą się na brak energii życiowej.
Hipersomnia może być wywołana przez inne schorzenia: uszkodzenia mózgu, infekcje, zaburzenia wydzielania hormonów czy zespół bezdechów obturacyjnych. Czasem schorzenie ma podłoże psychiczne.
6. Niskie ciśnienie
Winę za ciężki poranek ponosi czasami niskie ciśnienie. Możemy się co do tego upewnić, jeśli porannemu zmęczeniu towarzyszą inne dolegliwości – ból i zawroty głowy (szczególnie po zbyt szybkim wstaniu z łóżka), czarne plamki przed oczami, zimne stopy i dłonie.
Niedociśnienie nie jest chorobą, ale utrudnia życie. Może również towarzyszyć niektórym schorzeniom. Jeśli spowodowane jest np. chorobą serca, układu nerwowego, zaburzeniami hormonalnymi czy paleniem papierosów, trzeba usunąć przyczynę, a wszystko wróci do normy.
Gdy jednak niedociśnienie jest cechą wrodzoną, trzeba nauczyć się z nim funkcjonować. Pobudzajmy krążenie przez regularnie uprawiane ćwiczenia. Stosujmy natrysk o zmiennej temperaturze. Wypijajmy dostateczną ilość płynów.
7. Anemia atakuje
Na poranne zmęczenie skarżą się również osoby chorujące na anemię. Inne towarzyszące jej objawy to: bladość skóry, uczucie duszności i kołatania serca, zawroty głowy i zaburzenia widzenia, utrata apetytu i niestrawność, a w ciężkich przypadkach obrzęk kostek nóg.
W przypadku niedokrwistości poziom hemoglobiny przenoszącej tlen jest niższy niż dopuszczalna norma. Co ją wywołuje? Przede wszystkim niedobór żelaza we krwi – szpik kostny nie dostarcza wówczas wystarczająco dużo hemoglobiny. Zwykle w ciągu 3-6 tygodni od podjęcia leczenia stan chorego ulega poprawie, choć czasem może on wymagać suplementacji żelazem nawet przez pół roku.
Poważniejszą formą niedokrwistości jest anemia megaloblastyczna – zaburzenie spowodowane brakiem w organizmie kwasu foliowego lub witaminy B12. Nieleczone schorzenie potrafi spowodować nieodwracalne uszkodzenie układu nerwowego.
8. Tarczyca pod kontrolą
Nadmierna sennosć może być także zasługą nieprawidłowo funkcjonującej tarczycy. To mały gruczoł ulokowany tuż pod krtanią, produkujący hormony biorące udział w przemianie materii i wpływające na praktycznie każdą komórkę organizmu.
Czasem tarczyca wydziela zbyt mało albo zbyt dużo hormonów. Zarówno ich niedobór, jak i nadmiar może prowadzić do zaburzeń metabolizmu. W obu wypadkach jednym z objawów bywa poranne zmęczenie.
Niedoczynności tarczycy towarzyszą także: apatia, zwiększenie masy ciała, nadwrażliwość na zimno, zaparcia i spowolnienie myślenia. Nadczynność objawia się m.in. uczuciem gorąca i nadmierną potliwością, szybkim i nieregularnym biciem serca, chudnięciem, biegunkami oraz nerwowością i drażliwością.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.