Zaparciem nazywamy stan, w którym liczba wypróżnień wynosi mniej niż 3 w tygodniu. Za normę uważa się liczbę wypróżnień pomiędzy 2 razy dziennie, w 5-7 razy w tygodniu. Jeśli występują sporadyczne odstępstwa od tej reguły, nie powinny one budzić zbytniego niepokoju. Jeśli jednak nie ma wypróżnień więcej niż tydzień, zawsze należy działać. W normalnym stanie pokarm powinien przemieścić się przez całe jelito w czasie nie dłuższym niż 72 godziny. Jest to jednak cecha osobnicza i u jednych osób trwa to dłużej, u innych krócej.
Można wyróżnić kilka głównych przyczyn zaparć. Należą do nich:
zaparcie czynnościowe- spowodowane jest przyjmowaniem leków, np. tych nasercowych, przeciwbólowych. Poza tym ich przyczyną jest często niewłaściwa dieta.
Zaparcia nawykowe-ich przyczyną jest nieregularny tryb życia, wypróżnienia w pośpiechu, niechęć do korzystania z publicznych toalet.
Zaparcia mogą być też spowodowane niedoczynnością tarczycy, chorobami jelit lub chorobami mięśniowymi.
Leczenie zaparć można rozpocząć od tzw. domowych sposobów. Obejmują one picie dużej ilości wody mineralnej, około 1,5-2 litry dziennie, spożywanie regularnie 4-5 posiłków oraz spożywanie pokarmów zawierających dużą ilość błonnika. Można jeść figi, suszone śliwki, otręby pszenne, ciemne pieczywo. Unikać należy białego ryżu, kakao, czekolady, ziemniaków w dużych ilościach oraz bananów. Poza tym należy włączyć większą ilość wysiłku fizycznego. Jeśli te działania nie przyniosą poprawy, można spróbować leczyć zaparcia farmakologicznie.
W leczeniu farmakologicznym zaparć dostępnych jest kilka różnych typów preparatów. Sa to preparaty parafinowe, pokrywające jelito cienką, śliską warstwą, co ułatwia oddawanie stolca. Inny rodzaj to leki osmotyczne, które "zbierają" wodę, powoduje to rozciągnięcie ścian jelita i pobudzenie jego perystaltyki. Poza tym na rynku dostępne też preparaty pęczniejące, pobudzające ruchy robaczkowe jelit. Zawierają one w swoim składzie len oraz nasiona babki lancetowatej zwyczajnej. Są też preparaty drażniące, które podrażniają ściany jelit. Znajdują się one w wielu preparatach odchudzających. Leczenie farmakologiczne powinno być ostatecznością, jelita przyzwyczajają się do leków i potem nie umieją już same funkcjonować. Lekarz powinien wykluczyć, czy przyczyną zaparć nie są choroby ogólnustrojowe czy choroby jelita.
