Trwa ładowanie...

Rozwój układu pokarmowego dziecka krok po kroku

Avatar placeholder
20.07.2020 15:31
Szczególnie w pierwszym roku życia dziecka należy zwrócić uwagę na jego układ pokarmowy
Szczególnie w pierwszym roku życia dziecka należy zwrócić uwagę na jego układ pokarmowy

Jako mama pragniesz dla swojego dziecka wszystkiego, co najlepsze. Pielęgnujesz je, otaczasz czułością i z matczyną troskliwością dbasz o potrzeby żywieniowe jego brzuszka. W pierwszym roku życia warto zwrócić szczególną uwagę na wciąż jeszcze niedojrzały i wrażliwy układ pokarmowy maluszka. Poznaj kolejne etapy jego dojrzewania, aby jeszcze lepiej wspierać ten proces rozwoju.

spis treści

1. I trymestr ciąży

Od pierwszych tygodni życia płodowego maluszka jego organizm pracuje na pełnych obrotach. Początek formowania się układu pokarmowego zaczyna się już w 3. tygodniu ciąży, od powstania tzw. jelita pierwotnego[1]. To z niego wyodrębniają się następnie wyspecjalizowane odcinki: przełyk i żołądek, jelito czcze i końcowe oraz jelito grube, odbytnica i zalążek układu moczowo-płciowego. Wykształca się unerwienie i tkanka mięśniowa jelit oraz żołądka, a jelito niemal od samego początku rozwoju maluszka zaczyna się zwijać, aby pomieścić się w niewielkiej jamie brzusznej[2].

Zobacz film: "Czy w ciąży należy jeść za dwoje?"

Od pierwszych tygodni życia płodowego aż do chwili porodu długość jelit zwiększy się bowiem aż 1000-krotnie![3] Już pod koniec pierwszego trymestru kosmki jelitowe są w pełni rozwinięte i pojawiają się pierwsze ruchy automatyczne jelita, które pozwalają na przesuwanie trawionego pokarmu

2. II trymestr ciąży

W tym okresie prawidłowo wykształcone i rozmieszczone są już komórki wydzielnicze żołądka, różnicują się też komórki trzustki. Jako pierwszy pojawia się aktywny enzym, laktaza, odpowiedzialny za trawienie przez organizm maluszka cukru mlecznego – laktozy. W ten sposób układ trawienny dziecka przygotowuje się do spożywania pierwszego pokarmu, jakim jest mleko mamy. W żołądku dziecka aktywna jest już pepsyna, enzym trawiący białka.

Maluszek powoli zaczyna koordynować odruch ssania z połykaniem – trenuje go, połykając płyn owodniowy. Jego wątroba w 5. miesiącu ciąży powiększy się aż 7-krotnie! Pojawiają się już także wyraźne ruchy robaczkowe jelit, czyli naturalne, automatyczne skurcze mięśni gładkich, które umożliwiają przesuwanie trawionego pokarmu. Mięśnie żołądka maluszka są już prawidłowo ukształtowane, ale jego ściany są nadal cieniutkie[4].

3. III trymestr ciąży

Ostatni trymestr ciąży organizm malucha poświęca na intensywną koordynację pracy poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego. Podczas badania można zaobserwować wyraźne ruchy opróżniania żołądka. W dwóch ostatnich tygodniach ciąży stopień rozwoju układu pokarmowego jest tak zaawansowany, że w razie porodu przedwczesnego wcześniak będzie mógł podjąć czynności trawienia i wchłaniania, niezbędne do przeżycia i rozwoju całego organizmu poza brzuchem mamy.

4. Witaj na świecie!

W trakcie porodu i podczas kontaktu „skóra do skóry” następuje zasiedlanie organizmu noworodka, w tym także jego jelit, mikroflorą bakteryjną mamy. To bardzo istotne, ponieważ organizm noworodka nie posiada wystarczającej liczby własnych, korzystnych dla niego bakterii, które m.in. biorą udział w trawieniu oraz wspierają odporność.

Mimo wszystkich wcześniejszych etapów rozwoju, działanie układu pokarmowego w okresie niemowlęcym jest jednak nie w pełni dojrzałe i mniej efektywne niż u dorosłego człowieka, np. ilość enzymów trawiennych jest na niskim poziomie. To dlatego organizm maluszka potrafi trawić tylko niektóre rodzaje pokarmu, a skuteczność trawienia jest dużo niższa niż u dorosłych – stąd występowanie np. takich wczesnodziecięcych dolegliwości jak ulewania. Pracę rozpoczyna układ wydalniczy, poprzez wydalenie pierwszej kupki, tzw. smółki.

Przez pierwszych 10 godzin życia organizm malucha zużyje cały nagromadzony w czasie ciąży zapas energetyczny w postaci glikogenu[5], zmagazynowanego w wątrobie. Ten jeszcze maleńki narząd przygotowywał się do ogromnego wysiłku fizycznego, jakim jest dla dziecka poród, przez sześć ostatnich miesięcy życia płodowego. Jego odbudowa zajmie organizmowi noworodka aż 3 tygodnie

5. Pierwszy roczek

Już po pierwszym miesiącu życia układ pokarmowy malucha zaczyna stopniowo przygotowywać się do przyjmowania i trawienia różnorodnych pokarmów. Bardzo daleko mu jednak do osiągnięcia pełnej funkcjonalności. Początkowo zwiększa się sprawność dolnego zwieracza przełyku, który jest mięśniem uniemożliwiającym cofanie się pokarmu z żołądka do przełyku.

Pomiędzy 5. a 7. miesiącem życia niemowlę uczy się pobierać wargami z łyżeczki pokarm o gładkiej, przecierowej konsystencji. Dopiero między 7. a 9. miesiącem życia pojawia się odruch gryzienia – nawet jeśli dziecko nie ma jeszcze zębów. Dzięki temu dziecko radzi sobie z gryzieniem coraz to twardszych składników posiłku.

Enzymy trawienne i trzustkowe dojrzewają i osiągają pełną efektywność około 1. roku życia. Dopiero wtedy można mówić o względnej dojrzałości układu pokarmowego malucha. Nadal jednak nie powinien on spożywać posiłków z „dorosłego” stołu.

6. W trosce o mały brzuszek

Kilkumiesięczne dziecko jest żywo zainteresowane nowymi smakami i posiłkami. Jego organizm jest jednak szczególnie wrażliwy na nadmiar i niedobór substancji odżywczych, które są mu niezbędne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju. W drugim półroczu życia podstawą jego diety nadal jest mleko – najlepiej, by było to mleko mamy.

Z myślą o wyjątkowych potrzebach żywieniowych małych brzuszków tych dzieci, które nie mogą być karmione piersią, warto sięgnąć po produkty stworzone specjalnie dla maluszków, takie jak mleko modyfikowane – np. mleko następne Bebiko PRO+ 2 dla niemowląt powyżej 6. miesiąca życia. Dzięki dostarczeniu w ten sposób niezbędnych składników odżywczych we właściwych proporcjach, mały brzuszek otrzyma wszystko, czego potrzebuje do zdrowego i harmonijnego rozwoju, a całej rodzinie zapewni to radość ze wspólnie spędzanych chwil.

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze