Rumień po kleszczu – jak wygląda, diagnostyka i leczenie

Rumień po kleszczu może mieć różną postać. Najczęściej jednak jest płaski i ma okrągły kształt. Może też się powiększać, czasami towarzyszy mu obrzęk. Nie pojawia się on u wszystkich ukąszonych osób i nie jest tym samym, co reakcja alergiczna na zawarte w ślinie kleszcza alergeny. Dlaczego rumień po kleszczu jest niebezpieczny? Jak odróżnić go od reakcji alergicznej?

1. Rumień po kleszczu a borelioza

Rumień po kleszczu pojawia się tylko u niektórych ukąszonych osób. Zwykle po wbiciu kleszcza w miejscu ukąszenia tworzy się niewielki guzek, podobny do śladu po komarze. Tego rodzaju zmiana samoistnie ustępuje po kilku lub kilkunastu godzinach. Jeśli natomiast zaczerwienienie nie znika, a rozszerza się i przenosi, mówi się o tzw. rumieniu wędrującym.

Rumień wędrujący (EM, erythema migrans) wskazuje na obecność bakterii wywołującej boreliozę (choroba z Lyme). Borelioza to wieloukładowa choroba zakaźna, powodowana przez spiralną bakterię, zwaną Borrelia burgdorferi. Skutki choroby mogą być bardzo poważne, dlatego też boreliozę należy leczyć. Im wcześniej rozpocznie się terapię, tym szanse na całkowite wyleczenie są większe.

Zobacz film: "Jak uniknąć boreliozy? Dr Grzesiowski o groźnych kleszczach"

Warto wiedzieć, że rumień wędrujący pojawia się tylko u ok. 70-80 proc. osób zakażonych boreliozą. Dlatego też brak rumienia wędrującego nie wyklucza tej choroby.

2. Jak wygląda rumień po ukąszeniu kleszcza?

Jak wygląda rumień po kleszczu? Rumień zwykle rozpoczyna się jako czerwona zmiana plamista lub grudkowa w miejscu ukłucia przez kleszcza. Jeśli jest to rumień wędrujący, zmiana w szybkim tempie poszerza się obwodowo, najczęściej ma okrągły kształt. Kiedy rumień zaczyna się rozszerzać, zaczerwienienie ustępuje pośrodku, tworząc czerwony pierścień z centralnym przejaśnieniem.

Rumień po ukąszeniu kleszcza może osiągać różne rozmiary. Rozpoznaje się go, gdy jego średnica przekracza 5 cm. Z czasem średnica może osiągać nawet 20 cm.

Czy rumień po kleszczu swędzi? Rumień wędrujący występuje zwykle bez innych objawów miejscowych, jednak u części pacjentów może powodować pieczenie lub swędzenie po kleszczu. Skóra w jego obrębie może być także nieco cieplejsza.

Czasem obserwuje się także rozsiew krętków drogą krwi lub chłonki do dalej położonych obszarów skóry i powstanie rumienia wędrującego mnogiego (wczesna, rozsiana borelioza).

Rumień po kleszczu – co robić?

W przypadku zaobserwowania powyższych objawów, wskazany jest bezzwłoczny kontakt z lekarzem. W razie wątpliwości warto zweryfikować dostępne w sieci zdjęcia, obrazujące jak wygląda rumień wędrujący.

3. Po jakim czasie od ukąszenia kleszcza pojawia się rumień?

Po jakim czasie rumień po kleszczu pojawia się na skórze? Rumień wędrujący ujawnia się zwykle w ciągu kilku dni, czasem tygodni od ugryzienia. Najczęściej ma to miejsce 3-30 dni po ugryzieniu. Jednak zdarza się, że pojawia się on po dłuższym czasie.

4. Jak długo utrzymuje się rumień po kleszczu?

Nieleczony rumień wędrujący przy boreliozie ustępuje najczęściej po ok. 4 tygodniach. Czasem jednak może utrzymywać się nawet kilka miesięcy. Samoistne ustąpienie zmian nie oznacza jednak eliminacji zakażenia.

Z kolei w przypadku wdrożenia prawidłowej antybiotykoterapii rumień wędrujący znika najczęściej już w ciągu kilku dni od rozpoczęcia leczenia.

5. Jakie są objawy towarzyszące rumieniowi po kleszczu?

Początkowy etap pojawienia się rumienia może przebiegać bez żadnych objawów towarzyszących. W późniejszej fazie mogą pojawić się objawy miejscowe, jak swędzenie czy pieczenie skóry w miejscu, gdzie ukąsił kleszcz.

Rumień wędrujący może występować wraz z innymi objawami ogólnymi, jak:

• gorączka,
• bóle głowy,
• bóle mięśni i stawów,
• męczliwość,
• zaburzenia czucia,
• powiększone węzły chłonne,
• kołatanie serca.

Jeżeli pojawiającemu się rumieniowi towarzyszą krostki czy pęcherzyki wypełnione płynem, świadczy to o dodatkowej infekcji innymi czynnikami chorobotwórczymi, które przenoszone są przez kleszcze. Mogą one wynikać także z zakażenia drobnoustrojami, w wyniku wniknięcia ich przez ranę powstającą poprzez drapanie zmienionego chorobowo miejsca.

6. Czy rumień po kleszczu zawsze jest objawem boreliozy?

Niewielkie zaczerwienienie i swędzenie po ugryzieniu kleszcza pojawia się stosunkowo często. Tego rodzaju zmiany nie zawsze będą wskazywały na rumień (boreliozę), podobny do niego może być też odczyn alergiczny.

Miejscowa reakcja na ukłucie różni się jednak nieco od rumienia wędrującego. Pojawia się ona najczęściej w krótkim czasie od zdarzenia, a jej średnica nie przekracza 5 cm. Taka plamka zlokalizowana jest w pobliżu miejsca ukłucia, nie przemieszcza się dalej, znika szybko samodzielnie.

7. Rumień po kleszczu – kiedy skontaktować się z lekarzem?

Kontakt z lekarzem wskazany jest w przypadku osób ukąszonych przez kleszcza, u których:

• występuje powiększające się zaczerwienienie na skórze, nietypowe zmiany zabarwienia skóry (zwłaszcza rumień po kleszczu u dziecka),
• pojawiają się objawy grypopodobne – uderzenia gorąca, dreszcze, bóle głowy, mięśni,
• do ukłucia przez kleszcze doszło na terenie wysokiej zapadalności na boreliozę.

Kontakt z lekarzem wskazany jest także u pacjentów ze zdiagnozowaną boreliozą, u których po zakończonej antybiotykoterapii wciąż utrzymują się objawy boreliozy.

8. Rumień po kleszczu – diagnoza boreliozy

Czy rumień wędrujący to zawsze borelioza? Rumień tego rodzaju, potwierdzony przez lekarza, jest jednoznaczny z pewnym rozpoznaniem choroby z Lyme. Takie osoby poddaje się leczeniu w kierunku boreliozy bez konieczności dalszego diagnozowania.

Warto jednak pamiętać o tym, że brak wysypki po kleszczu w wywiadzie nie wyklucza rozpoznania choroby z Lyme. Jeśli objaw ten nie występuje, lekarz może zdecydować o diagnostyce laboratoryjnej.

9. Rumień po kleszczu – co robić?

W przypadkach, gdy rumień wędrujący nie występuje, a pojawiają się niepokojące objawy wskazujące na boreliozę, chorobę potwierdzić można za pomocą kilku metod diagnostycznych. Najczęściej wykonuje się badania:

• testy ELISA,
• testy Western-blot,
• testy PCR na boreliozę.

Warto jednak pamiętać o tym, że te metody nie zawsze gwarantują pewny wynik. Czasem zbyt wczesne przeprowadzenie badania daje wyniku fałszywie ujemny, nawet jeśli doszło do zakażenia.

10. Rumień po kleszczu i borelioza – leczenie

Leczenie rumienia, będącego manifestacją zakażenia krętkami Borrelia burgdorferi, zależne jest od stadium choroby i postaci klinicznej. Najczęściej w leczeniu tego rodzaju wysypki przy boreliozie wykorzystuje się antybiotyki takie, jak doksycyklina, amoksycylina lub aksetyl cefuroksymu. W określonych przypadkach lekarz może zdecydować o leczeniu pacjenta antybiotykami, takimi jak ceftriakson lub penicylina.

Skuteczność leczenia boreliozy zależy w dużej mierze od tego, w której fazie choroba została wykryta. Wczesne rozpoczęcie antybiotykoterapii daje duże szanse na wyleczenie.

11. Czy rumień po kleszczu może ustąpić samoistnie?

Jak zostało wspomniane, rumień od kleszcza może ustąpić samoistnie, po ok. 4 tygodniach (czasem dłużej). Jednak jego samoistne ustąpienie, bez wdrożonej antybiotykoterapii, nie oznacza końca infekcji krętkami i braku boreliozy.

Rozsiew krętków w ustroju może przyczyniać się do zajęcia układów i narządów i prowadzić do poważnych powikłań.

12. Powikłania nieleczonego rumienia po kleszczu

Nieleczony rumień wędrujący, prowadzi do przejścia boreliozy w fazę przewlekłą, co z kolei może wiązać się z szeregiem poważnych powikłań neurologicznych, skórnych, stawowych i sercowych. Najcięższe możliwe powikłania to zapalenie opon mózgowych, czy zapalenie mózgu.

Inne groźne skutki nieleczonej choroby to m.in.:

• porażenie nerwu twarzowego,
• zapalenie nerwu wzrokowego,
• niedomykalność szpary powiek,
• zapalenie stawów i struktur okołostawowych,
• boreliozowe zapalenie mięśnia sercowego,
• zanikowe zapalenie skóry.

13. Zapobieganie boreliozie

Najlepszym sposobem ochrony przed chorobami przenoszonymi przez kleszcze jest zapobieganie ich ukąszeniom. W tym celu warto jest unikać obszarów gęsto zarośniętych i trawiastych podczas największej aktywności pasożytów.

Podczas wyprawy do lasu, parku, czy na łąkę, dobrze jest zastosować następujące środki ostrożności:

• odpowiedni ubiór – koszule i spodnie z długimi rękawami, czapka, buty z zamkniętymi palcami,
• nogawki spodni wsunięte w skarpetki lub buty, koszula wsunięta w spodnie,
• stosowanie środków odstraszających owady,
• sprawdzanie odzieży, obuwia i ciała po powrocie do domu,
• jak najszybsze wypranie i wysuszenie odzieży w wysokich temperaturach,
• w przypadku ukąszenia jak najszybsze usunięcie kleszcza,
• ograniczanie siedlisk kleszczy wokół domu (poprzez regularne koszenie trawy, przycinanie krzewów i drzew).

Kleszcz pod skórą – objawy

Jak wygląda miejsce po ugryzieniu kleszcza? Wbrew pozorom pajęczak wbity w skórę nie zawsze jest duży i okrągły. W przypadku ukąszenia przez larwę lub nimfę początkowo widoczna może być tylko mała kropka na skórze. Opuchlizna po kleszczu staje się bardziej zauważalna, kiedy napije się on krwi swojej ofiary.

Czy ugryzienie kleszcza boli? Najczęściej wkłucie jest bezbolesne, gdyż pajęczak wprowadza jednocześnie substancję znieczulającą i opóźniającą odczyn zapalny. Po ukąszeniu kleszcza w miejscu ukłucia może jednak pojawić się charakterystyczne swędzenie.

Jak długo swędzi ugryzienie po kleszczu? Swędzenie może utrzymywać się od kilku godzin, nawet do kilku dni.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.