Trwa ładowanie...

Siatkówczak - przyczyny, objawy, zapobieganie, leczenie

Avatar placeholder
13.07.2021 10:43
Siatkówczak - przyczyny, objawy, zapobieganie, leczenie
Siatkówczak - przyczyny, objawy, zapobieganie, leczenie

Siatkówczak (retinoblastoma) to złośliwy wewnątrzgałkowy nowotwór. Siatkówczak w prawie 60% przypadków rozwija się w jednej gałce ocznej, w 30% dotyczy obu gałek oka, ale zazwyczaj nie atakuje ich jednocześnie. Siatkówczak może być dziedziczny lub niedziedziczny. Dotyczy prawie zawsze dzieci poniżej 5. roku życia. Przypadki siatkówczaka u dorosłych są niezwykle rzadkie.

spis treści

1. Siatkówczak - przyczyny

Do rozwoju nowotworu dochodzi na skutek zmian genetycznych na chromosomie 13. Chromosomy zawierają gen kodujący rozwój i wzrost komórek. Jeżeli dojdzie do zmian w pewnych regionach, procesy te ulegają zaburzeniu. W przypadku siatkówczaka pierwsza mutacja powoduje uszkodzenie genu supresorowego, tzw. antyonkogenu, który odpowiedzialny jest za hamowanie procesu powstawania nowotworu.

Siatkówczak oka u dziecka
Siatkówczak oka u dziecka

Siatkówczak dotyka najczęściej dzieci.

zobacz galerię
Zobacz film: "Zakraplanie oka"

Gdy wystąpi kolejna mutacja w komórkach

siatkówki, nie jest już ona kontrolowana przez wyłączony gen supresorowy. Na skutek braku kontroli dochodzi do nieprawidłowego wzrostu i namnażania się komórek – rozwoju nowotworu. U dzieci z postacią genetyczną retinoblastoma, uszkodzony gen jest odziedziczony od jednego z rodziców.

Jest to przyczyna występowania obuocznego i wieloogniskowego siatkówczaka, jak też większego ryzyka rozwoju innych nowotworów w późniejszym wieku. Najczęściej są to mięsaki kości i tkanek miękkich, białaczki, chłoniaki i czerniaki złośliwe. W postaci niedziedzicznej obydwie mutacje mają miejsce w komórkach siatkówki, po urodzeniu, a pozostałe komórki organizmu są prawidłowe.

2. Siatkówczak - objawy

Najczęstsze objawy siatkówczaka:

  • W pierwszej kolejności pojawia się leukokoria, czyli tzw. biały refleks źreniczny.
  • Często u malca można zaobserwować pojawienie się zeza.
  • Dochodzi do wysięku ropnego w przedniej komorze oka.
  • Może dojść do wylewu krwi do przedniej komory oka.
  • Często pojawia się woloocze (powiększenie wymiarów gałki ocznej, w wyniku zwiększonego ciśnienia śródgałkowego).
  • Czasami dochodzi do wytrzeszczu oka i zapalenia tkanki łącznej oczodołu.
  • Pojawia się zaćma i jaskra wtórna.
  • Zaawansowane przypadki wiążą się z pęknięciem gałki ocznej.
  • Oko staje się czerwone i bardzo bolesne.

Jeśli u dzieci dziedzicznie obciążonych chorobą, podejrzewa się występowanie siatkówczaka, konieczne jest przeprowadzenie badania oka w narkozie.

3. Siatkówczak - zapobieganie i leczenie

Diagnozę o wystąpieniu siatkówczaka stwierdza się za pomocą badań: podstawowego okulistycznego, tomografii komputerowej, USG gałki ocznej, rezonansu magnetycznego, badania histopatologicznego i biopsji wewnątrzgałkowej. Wcześnie rozpoznany siatkówczak może być całkowicie wyleczony za pomocą chemioterapii, naświetlania, fotokoagulacji ksenonowej lub laserowej.

Małe guzy można wyleczyć w ponad 90% przypadków, zaawansowane w 30–40%. Zaniedbanie leczenia doprowadza do przerzutów i śmierci dziecka. Leczenie siatkówczaka zależy od rozległości i wielkości guza. W bardzo zaawansowanych przypadkach stosuje się wyłuszczenie gałki ocznej, natomiast w mniej zaawansowanych przypadkach:

  • brachyterapię – płytki radioaktywne kontaktowe z jodem, rutenem, naszywane są na twardówkę, pozostając na oku przez kilka dni, co wiąże się jednak z dużym ryzykiem powikłań,
  • fotokoagulację ksenonową – skuteczną jedynie dla małych guzów,
  • termoterapię poprzezźreniczną – powodującą martwicę tkanki dzięki zastosowaniu promieni laserowych zbliżonych do podczerwieni.

W leczeniu siatkówczaka, tak jak innych nowotworów, stosuje się także chemioterapię i radioterapię.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze