Skąpe miesiączki – cykl menstruacyjny, przyczyny i leczenie

Skąpe miesiączki charakteryzują się niewielką obfitością oraz krótkim czasem krwawień. Mogą być stanem przejściowym związanym, chociażby z przewlekłym stresem. Jednak ubogie krwawienia mogą być także objawem choroby. Jakie są przyczyny skąpych miesiączek? Jak leczyć zaburzenie?

1. Czym są skąpe miesiączki?

Skąpe miesiączki (hypomenorrhoea) to krwawienia menstruacyjne, które trwają zbyt krótko i charakteryzują się utratą zbyt małej ilości krwi. Prawidłowe krwawienie powinno mieć właściwe nasilenie (30-80 ml) oraz występować regularnie co 28 dni, ewentualnie z 4-dniowym przyspieszeniem lub opóźnieniem. Ważna jest także jego długość.

Czy okres może trwać 2-3 dni? Okres powinien trwać średnio 3-5 dni, niektóre kobiety miesiączkują jednak nieco dłużej, nawet do 7 dni. Natomiast skąpe krwawienia trwają zaledwie 1-2 dni. Krótki okres charakteryzuje się też słabym nasileniem, utrata krwi nie przekracza 30 ml.

2. Prawidłowy cykl menstruacyjny

Zobacz film: "Bóle menstruacyjne"

Cykl miesiączkowy to cykliczne zmiany, które zachodzą w organizmie kobiety w odpowiedzi na zwiększoną produkcję hormonów przez jajniki, podwzgórze i przysadkę mózgową. Najistotniejsze przemiany dotyczą endometrium, czyli błony śluzowej macicy, oraz jajników.

Miesiączka występuje w wyniku złuszczania się fragmentów błony śluzowej macicy. Zwykle po upływie 4-5 dnia cyklu, krwawienie miesiączkowe zatrzymuje się, a dzięki estrogenowi śluzówka macicy ulega regeneracji.

W okolicy 14 dni przed rozpoczęciem kolejnego krwawienia, a więc w połowie cyklu, ma miejsce jajeczkowanie (owulacja). Zachodzi także gwałtowny wzrost stężenia hormonu zwanego progesteronem, który wytwarzany jest przez ciałko żółte. Ma on wpływ na zmiany zachodzące w błonie śluzowej macicy. W przypadku, gdy nie następuje zapłodnienie, ciałko żółte znika, a cykl miesiączkowy rozpoczyna się na nowo.

Zaburzenia cyklu

Podczas dwóch pierwszych lat od rozpoczęcia comiesięcznych krwawień może występować nieregularna miesiączka. Jest to jednak sytuacja całkiem normalna, ponieważ stabilizacja hormonalna następuje dopiero po 2-3 latach.

Poważny problem dla kobiety stanowią zarówno zbyt obfite i długie miesiączki, dziwne okresy z przerwami, jak i skąpe krwawienia. Nie jest normalne, gdy miesiączka nie chce się skończyć, a kobieta zużywa do siedmiu podpasek na dzień. Niepokojące jest też zbyt skąpe plamienie, pozostawiające jedynie ślad na wkładce.

Co, jeśli okres trwa dłużej niż 7 dni? Jak postępować przy trwającym 2 dni okresie, dziwnych plamieniach? Dobrze jest zapisywać długość krwawienia miesięcznego (liczba dni) oraz stopień jego nasilenia (małe plamienia, krwawienie umiarkowane, krwawienie nasilone, krwawienie bardzo obfite). Najwygodniej jest robić to za pomocą krzyżyków przy poszczególnych dniach krwawienia.

Warto też obserwować wygląd płynu menstruacyjnego (np. okres bez skrzepów, grudek, jasnoczerwona barwa). Następnie problem należy omówić z lekarzem. W czasie wizyty warto poruszyć także wszelkie inne niepokojące kwestie (np. dlaczego jest mi słabo podczas okresu, skąd u mnie bardzo silne bóle menstruacyjne).

3. Jakie są przyczyny skąpych miesiączek?

Problemy z miesiączkowaniem występują najczęściej w wyniku:

• zaburzeń funkcji jajników, podwzgórza lub przysadki mózgowej,
• następstwo niewłaściwej anatomii narządów rozrodczych,
• schorzeń innych organów,
• zaburzeń procesów metabolicznych,
• niedoborów żywieniowych,
• nadmiernego stresu,
• stanów zapalnych przydatków,
• eksperymentowania z tabletkami antykoncepcyjnymi.

Bardzo skąpy okres ma miejsce często u młodych dziewcząt, które przedwcześnie zaczęły krwawić. Inne możliwe przyczyny 2-dniowych okresów o słabym nasileniu, to:

• niewydolność ciałka żółtego,
• cykl bez jajeczkowania,
• czynnościowa niewydolność podwzgórza,
• zespół policystycznych jajników,
• hiperprolaktynemia,
• niecałkowite wykształcenie się jajników (hipoplazja lub niewydolność jajników),
• zespołu przedwczesnego wygasania czynności jajników.

Przyczyny hormonalne	niewydolność jajników
Nieprawidłowa masa ciała	otyłość, skrajny niedobór masy ciała
Zmiany organiczne	stan po nadmiernym wyłyżeczkowaniu jamy macicy po poronieniu lub porodzie, prowadzący do uszkodzenia podstawnej warstwy błony śluzowej macicy i powstania zrostów (zespół Ashermana), przewlekłe zapalenie błony śluzowej macicy

Słabsza miesiączka niż zwykle lub wtórny brak miesiączki mogą pojawić się po zaprzestaniu stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej. Zaburzenia miesiączkowania tego typu pojawiają się u pań, które przyjmowały tabletki antykoncepcyjne przy jednoczesnym wystąpieniu niezdiagnozowanych zaburzeń hormonalnych. U kobiet tych często odnotowuje się obniżony poziom estrogenów lub podwyższone stężenie prolaktyny, czyli hormonu produkowanego przez przysadkę mózgową.

Mniej regularne, czy skąpe miesiączki po 40. roku życia mogą być także jednym z sygnałów, że organizm przygotowuje się do menopauzy.

Skąpy okres a ciąża

Częstym pytaniem, które zadają sobie kobiety, jest: czy trwający jeden dzień okres może wskazywać na ciążę? Czy istnieje zależność między skąpą miesiączką a ciążą? Dziwny okres, o którym czasem wspominają kobiety starające się o dziecko, może być objawem implantacji. Jednak wówczas nie jest to krwawienie miesiączkowe, a krwawienie implantacyjne. Jest to niewielkie plamienie, spowodowane zagnieżdżeniem się zarodka w błonie śluzowej macicy.

4. Jakie objawy towarzyszą skąpym miesiączkom?

Jak wygląda skąpy okres? Hypomenorrhoea objawia się zmniejszonym krwawieniem, które nierzadko przyjmuje postać plamień lub krwistych upławów. Obserwuje się krótszy okres niż zwykle. Kobiety zgłaszają zatrzymanie okresu po 1 dniu, czy koniec plamienia do 48 godzin.

Przy skąpych miesiączkach kobieta najczęściej nie potrzebuje więcej niż dwóch podpasek, a często wystarcza już zastosowanie cienkich wkładek higienicznych.

Przy mało obfitych okresach, mogą pojawiać się typowe dla tego stanu objawy. Często obserwuje się skąpy okres i ból brzucha, bóle podbrzusza, tkliwość piersi, rozdrażnienie. Czasem jednak skąpe miesiączki mogą być zupełnie bezbolesne.

Przyczyny okresu skąpego, krótkiego mogą być złożone, powiązane z innymi chorobami. Dlatego krótkim miesiączkom mogą towarzyszyć także inne objawy (np. trudności z zajściem w ciążę, silny zespół napięcia przedmiesiączkowego, zaburzenia owulacji), które będą zależne od podstawowej przyczyny problemu.

5. Jakie badania są potrzebne w diagnostyce skąpych miesiączek?

Miesiączka trwająca mniej niż 3 dni (krótki okres), skąpa, mająca postać plamień, powinna być podstawą do konsultacji z ginekologiem. Lekarz na podstawie przeprowadzonego wywiadu i badania ginekologicznego decyduje o kierunku diagnostyki. Specjalista może zlecić wykonanie badania USG, czy histeroskopii.

Możliwą przyczyną mniej obfitego okresu niż zwykle są też zaburzenia hormonalne, dlatego też zwykle konieczne jest także oznaczenie poziomu hormonów.

6. Jak leczyć skąpe miesiączki?

Skąpe miesiączki u każdej pacjentki są rozpatrywane indywidualnie. Zaburzenie to może być powiązane z innymi schorzeniami, dlatego leczenie zawsze będzie zależne od podstawowej przyczyny. Czasem skąpe miesiączki mogą być uznane za normę związaną z fazą początkową pokwitania.

W przypadku, gdy skąpy i krótki okres wynika z zaburzeń hormonalnych, leczenie może odbywać się za pomocą środków hormonalnych. Może obejmować wówczas suplementację gestagenem (od 6 do 25 dnia cyklu), czasem stosuje się też dopochwowo progesteron (25 mg dwa razy dziennie w drugiej fazie cyklu przez 3 miesiące).

7. Jakie skutki dla zdrowia mogą wynikać z długotrwałych skąpych miesiączek?

O ile jednorazowa skąpa miesiączka nie musi oznaczać nic złego, o tyle utrzymujący się przez dłuższy czas słaby okres może prowadzić do poważnych konsekwencji. Choć stan ten nie jest bezpośrednim zagrożeniem dla życia pacjentki, to zawsze wymaga diagnostyki. W wielu przypadkach może być bowiem objawem innych, wymagających leczenia, zaburzeń.

Nieleczone zaburzenia miesiączkowania mogą w przyszłości prowadzić do różnorodnych problemów ze zdrowiem i trudnych do wyregulowania zaburzeń hormonalnych. Ponadto skąpe miesiączki mogą także utrudniać zajście w ciążę.

8. Jakie zmiany w diecie mogą pomóc w regulacji miesiączkowania?

Przyczyny skąpego okresu mogą być też powiązane z nieodpowiednią dietą. Zaburzenia cyklu mogą występować u kobiet aktywnie uprawiających sport, ze zbyt niską masą ciała, chorych na anoreksję i stosujących restrykcyjne diety. Zaburzenia mogą pojawiać się też u kobiet z nadwagą i otyłością.

W regulacji miesiączkowania pomocna może być więc zdrowa, zbilansowana dieta, w której należy przede wszystkim uwzględnić odpowiednią ilość dostarczanej energii. Warto także zadbać, by w menu znalazły się produkty obfitujące w witaminy, kwas foliowy, kwasy omega-3 i składniki mineralne (żelazo, jod, cynk, wapń, magnez).

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.