Skutki stresu

Wzrost poziomu adrenaliny pod wpływem chwilowego stresu dostarcza nam wielu niezapomnianych przeżyć, mobilizując organizm do działania i wpływając na niego pozytywnie. Jednak mało kto zdaje sobie sprawę z tego, jakie konsekwencje dla zdrowia i funkcjonowania całego organizmu może mieć długotrwała ekspozycja na stres. Stres mobilizuje, ułatwia koncentrację, czasem pomaga wykonać zadanie, ale tylko wtedy, gdy trwa krótko, a po nim możemy wypocząć. Zupełnie inne skutki niesie stres intensywny i przewlekły. Może prowadzić nie tylko do chorób serca, ale także negatywnie wpływać na nasze zdrowie psychiczne. Jakie są skutki długotrwałego stresu? Jak sytuacje stresowe wpływają na psychikę i jak podnieść odporność na stres?

1. Jak działa stres?

Stres towarzyszy nam w codziennym życiu i często zdarza się, że nie potrafimy nad nim zapanować. Przyspieszone bicie serca, spocone dłonie, „gęsia skórka” – pojawiające się pod wpływem silnych emocji – któż z nas tego nie odczuł? Stres dotyczy każdego człowieka bez względu na płeć czy wiek. Postęp cywilizacji czy też zmieniające się warunki codziennej egzystencji powodują, iż coraz większy odsetek ludzi żyje w bardzo szybkim tempie, narażając się tym samym na wiele sytuacji stresogennych.

Zobacz film: "Jak radzić sobie ze stresem w pracy?"

Ciągła pogoń za polepszeniem warunków bytowych, kariera zawodowa, stawianie przed sobą wciąż nowych, wygórowanych wyzwań, skutkuje brakiem czasu na relaks i odprężenie.

Gdy się stresujemy, wzrasta poziom kortyzolu, zwanego hormonem stresu, a obniża się poziom serotoniny i dopaminy w mózgu. Te ostatnie substancje są odpowiedzialne za przekazywanie sygnałów między neuronami w ośrodkowym układzie nerwowym. Przeciążenie tego mechanizmu może nieść poważne konsekwencje dla zdrowia. Gdy stres jest bardzo intensywny, związany np. ze śmiercią bliskiej osoby, utratą pracy czy poważną chorobą, zmniejsza się odporność organizmu na kolejne nieprzewidziane zdarzenia. Osoby żyjące w stresie często gorzej się odżywiają, sięgają po używki, jak papierosy, alkohol czy narkotyki, izolują się od przyjaciół i znajomych. W konsekwencji może to prowadzić nawet do depresji.

Podczas sytuacji stresowych uwalniane są hormony takie, jak adrenalina i noradrenalina. Uzupełnienie diety w odpowiednią ilość magnezu pozwoli na zmniejszenie wydzielania się tych hormonów w przyszłości.

Warto pamiętać, że nie tylko stres wywołuje depresję, ale także depresja może wpływać na powstanie stresu. Przecież nie tylko odbieramy bodźce ze środowiska, ale także sami wysyłamy sygnały. Nierzadko mamy więc wpływ na to, co się wydarzy. Izolując się od bliskich i popadając w nałogi, zwiększamy liczbę elementów wywołujących stres. W ten sposób staje się on nie tylko przyczyną, ale także skutkiem depresji.

Najczęściej odczuwane dolegliwości związane ze stresem, to:

• bóle głowy,
• tiki nerwowe,
• przyspieszony oddech,
• drżenie kończyn,
• podwyższone tętno,
• kołatania serca,
• nadmierne pocenie się,
• suchość w ustach i gardle,
• trudności z pamięcią i koncentracją.

2. Czym grozi długotrwały stres?

Stres jest nieodłącznym elementem życia człowieka. Jest to reakcja organizmu na trudną lub nową sytuację, która wymaga zaadaptowania się do zmieniających się warunków, zarówno zewnętrznych, jak i psychicznych. Każdy człowiek ma własne sposoby radzenia sobie ze stresem, ale czasem ich skuteczność jest niewystarczająca. Wtedy stres może stać się przyczyną wielu dolegliwości psychosomatycznych, a jedną z najpoważniejszych chorób wywoływanych właśnie przez życie w stresie, jest depresja.

Narażenie się na długotrwały lub intensywny stres jest bardzo wyczerpujące dla organizmu. W wyniku działania stresu może dochodzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Wraz z problemami psychicznymi pojawiają się także zaburzenia somatyczne. Organizm jest coraz bardziej osłabiony, spada odporność. Narastanie napięcia emocjonalnego oraz problemy z zaadaptowaniem się do takiej sytuacji wpływają na pogarszanie się samopoczucia oraz powstawanie zaburzeń psychicznych. W okresach przeżywania nasilonego stresu mogą występować również zmiany w zachowaniu się człowieka, np.: agresja, nadpobudliwość, niecierpliwość, wycofanie, apatia i depresja.

3. Stres a depresja

Sytuacje stresowe mogą być powodem dolegliwości psychosomatycznych, w tym także przyczyną depresji. Stres jest czynnikiem wyzwalającym depresję. Negatywny wpływ sytuacji stresowych polega przede wszystkim na wywoływaniu stanów długotrwałego napięcia emocjonalnego. Duże natężenie emocji oraz częste powtarzanie się ich może doprowadzić w efekcie do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Zagrożenie jest tym większe, gdy emocje te nie są rozładowywane, tylko tłumione. Do sytuacji najczęściej prowadzących do rozwoju zaburzeń można zaliczyć:

• konflikty,
• narastającą frustrację oraz tłumienie gniewu,
• lęk przed odtrąceniem oraz osamotnieniem,
• sytuacje, które wywołują poczucie beznadziejności i bezradności.

Pogorszenie nastroju w takich momentach może doprowadzić do pogłębiania się zaburzeń i rozwoju depresji. Stres wywołuje bardzo silne poczucie niepokoju związane z obniżeniem nastroju oraz stanami przygnębienia. Kiedy stan taki jest spowodowany traumatycznym wydarzeniem życiowym, to można traktować go jako objaw rozwijającej się depresji. Do poczucia przygnębienia mogą dołączyć dalsze objawy depresyjne:

• smutek,
• poczucie pustki,
• poczucie beznadziejności,
• obniżenie motywacji do działania oraz zainteresowań,
• pesymistyczne oceny (zarówno świata, jak i siebie),
• wycofanie i izolacja,
• zaburzenia zachowania i funkcjonowania – zaburzenia snu i apetytu, spadek energii oraz płaczliwość.

W sytuacjach stresujących objawy depresji oraz spadek nastroju mogą mieć różne natężenie. Czasem są to jedynie objawy przypominające spadek nastroju, u niektórych osób rozwija się jednak ciężki stan depresyjny. Osoby takie wymagają specjalistycznej opieki. Depresja pojawiająca się w wyniku działania stresu wpływa także na powstawanie chorób somatycznych. Rozwój depresji w momencie trudnych wydarzeń życiowych, np. śmierci bliskiej osoby, rozwodu, utraty pracy czy zmiany sytuacji materialnej, może być przyczyną pojawienia się także innych dolegliwości. Jednak nie u wszystkich osób, które przeżyły silny stres, rozwija się depresja. Osoby, które poradziły sobie ze stresem i nie rozwinęły się u nich zaburzenia depresyjne, mają mniejszą skłonność do zapadania na choroby związane z działaniem stresu.

4. Sposoby na stres

Reakcje ludzi na sytuacje stresowe są indywidualną sprawą. Każdy człowiek posiada pewne wrodzone mechanizmy adaptacyjne, które mają mu zapewnić możliwość poradzenia sobie w sytuacjach stresowych. Jednak sposoby radzenia sobie ze stresem każdy człowiek wypracowuje samodzielnie na podstawie swoich wcześniejszych doświadczeń, cech osobowościowych oraz możliwości organizmu. Rozwój depresji u niektórych osób może być spowodowany niską skutecznością ich indywidualnych sposobów radzenia sobie ze stresem oraz ich predyspozycjami do zachorowania na tę chorobę.

Warto podkreślić fakt, że w trudnych sytuacjach bardzo istotne jest wsparcie bliskich osób. Możliwość znalezienia pomocy i zrozumienia u rodziny czy przyjaciół daje szansę na sprawniejsze i bardziej efektywne radzenie sobie ze stresem. Dzięki pomocy otoczenia można ograniczyć negatywne skutki oddziaływania stresu na organizm człowieka.

Można nauczyć się zwalczać stres. Trzeba tylko być systematycznym i wytrwałym. Oto kilka prostych trików, które pozwolą żyć spokojniej i radośniej:

• ćwicz regularnie,
• zdrowo się odżywiaj,
• relaksuj się i odpoczywaj,
• znajdź czas na sen,
• skorzystaj z psychoterapii, która pomoże znaleźć najlepszą dla ciebie metodę pokonania stresu.

Warto także pamiętać o dwóch, często pomijanych sposobach walki ze stresem i depresją. Po pierwsze – słońce. Piękna, słoneczna pogoda nie tylko poprawia humor, jest to także świetna terapia antystresowa i przeciwdepresyjna. Wystarczy pół godziny spaceru dziennie, by psychicznie poczuć się lepiej. Taka fototerapia jest ważna zwłaszcza w zimie, kiedy nasz organizm odczuwa niedobór światła. Po drugie – miłość. Nie trzeba przecież udowadniać, że zakochani widzą świat w różowych kolorach, a seks świetnie odstresowuje.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.