Leczenie trądziku – najskuteczniejsze metody

Leczenie trądziku zależy od stopnia jego nasilenia, rodzaju, ale i wieku pacjenta. Najczęściej łagodny trądzik leczy się zewnętrznie, miejscowo. Z kolei ciężkie zmiany trądzikowe zwykle wymagają doustnego leczenia i pozostawania pod dermatologiczną opieką. Jak długo trwa leczenie trądziku? Jak pozbyć się trądziku młodzieńczego i hormonalnego?

1. Co to jest trądzik i jakie są jego przyczyny?

Trądzik to choroba skóry, która objawia się powstawaniem różnego rodzaju wyprysków. Najczęściej rozpoczyna się w okresie dojrzewania i zwykle stopniowo zanika po jego zakończeniu. Jednak u części pacjentów zmiany trądzikowe mogą utrzymywać się także w wieku dorosłym.

Jak wygląda trądzik? Zmiany trądzikowe mogą mieć różne nasilenie (lekkie, umiarkowane, ciężkie i bardzo ciężkie) oraz przybierać odmienną postać (krosty, zaskórniki, grudki, guzki, czy cysty).

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czy warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Przyczyny trądziku bywają złożone. Uznaje się, że do jego powstawania przyczynia się głównie:

• łojotok,
• wzmożone rogowacenie mieszków włosowych,
• kolonizacja Propionibacterium acnes w gruczołach łojowych,
• rozwój stanu zapalnego.

Na trądzik może wpływać także wiele czynników zewnętrznych i wewnętrznych, jak chociażby dieta, palenie tytoniu, predyspozycje genetyczne, stres, zaburzenia hormonalne, nadużywanie alkoholu, czy leki. Zmiany skórne mogą pojawiać się także na skutek reakcji alergicznej organizmu na określone substancje (tzw. trądzik alergiczny).

Czy trądzik jest zaraźliwy? Trądzik nie jest chorobą zakaźną, więc nie można zarazić się nim od drugiej osoby.

2. Jakie są dostępne metody leczenia trądziku?

Jak wyleczyć trądzik? Leczenie trądziku powinno być dostosowane do jego postaci, nasilenia, ale i wieku pacjenta. Podstawowym postępowaniem w terapii zmian trądzikowych jest leczenie zewnętrzne. Terapia doustna stosowana jest natomiast w przypadku bardziej nasilonych zmian.

2.1. Zewnętrzne leczenie trądziku

Leczenie zewnętrzne stosuje się najczęściej głównie u pacjentów z trądzikiem o niewielkim bądź średnim stopniu nasilenia.

Pielęgnacja skóry trądzikowej

Pielęgnacja skóry odgrywa bardzo istotną rolę w leczeniu trądziku – odżywia, nawilża i pomaga utrzymać barierę ochronną skóry, łagodzi także skutki uboczne terapii.

Najważniejsze elementy pielęgnacji skóry trądzikowej to m.in.:

• oczyszczanie – wskazane jest stosowanie specjalnych preparatów: delikatnych środków czyszczących, roztworów i żelów oczyszczających, które dokładnie rozpuszczają zanieczyszczenia, pot, makijaż i nadmiar sebum,
• nawilżenie – zaleca się wybierać produkty, które nie zawierają substancji komedogennych; przeciwwskazane jest natomiast stosowanie ciężkich, tłustych kremów, które zatykają ujścia gruczołów łojowych,
• regularne złuszczanie martwego naskórka – złuszczanie powinno omówić się z dermatologiem, najczęściej zaleca się peeling enzymatyczny; ważne jest, by w złuszczaniu zachować umiar i delikatność (klasyczne peelingi mogą zaostrzać przebieg choroby i podrażniać skórę),
• stosowanie oddzielnego ręcznika do skóry twarzy,
• unikanie wyciskania i rozdrapywania wykwitów i stanów zapalnych,
• stosowanie kosmetyków zawierających filtr przeciwsłoneczny (zwłaszcza latem),
• regularne czyszczenie akcesoriów do makijażu i pielęgnacji,
• unikanie częstego dotykania twarzy.

Leczenie miejscowe trądziku (kremy, żele i maści)

W leczeniu trądziku wskazane są leki przeciwłojotokowe, keratolityczne (mają działanie złuszczające naskórek), przeciwbakteryjne lub przeciwzapalne, w postaci aerozoli, roztworów, żelów czy zawiesin.

W zmianach zaskórnikowych i grudkowych dobry efekt terapeutyczny osiąga się poprzez stosowanie miejscowe preparatów kwasu witaminy A (tzn. retinoidów). Można je łączyć z antybiotykami.

W zmianach zaskórnikowych, grudkowych i krostkowych stosuje się nadtlenek benzoilu (działa on w trądziku na bakterie Propionibacterium acnes) oraz roztwory zawierające antybiotyki.

Leczenie miejscowe odmiany ropowiczej polega na przecinaniu i oczyszczaniu torbieli ropnych (w okresie podawania izotretinoiny).

Leczenie światłem

W walce z trądzikiem wykorzystuje się także fototerapię, czyli naświetlanie obszarów ciała dotkniętych trądzikiem. Światło niebieskie o odpowiedniej długości fali jest bowiem zabójcze dla bakterii Propionibacterium acne. Tego rodzaju zabiegi wpływają na zmniejszenie nadmiernej produkcji łoju. Działają też przeciwzapalnie, dzięki czemu zapobiegają powstawaniu niedoskonałości.

Stosując tę metodę, należy zawsze brać pod uwagę także jej uboczne działanie. Trzeba również pamiętać, by nie łączyć terapii światłem ze stosowaniem preparatów kwasu witaminy A. Przeciwwskazaniem jest także m.in. ciąża i okres karmienia piersią, niektóre choroby autoimmunologiczne, epilepsja, czy skłonność do powstawania bliznowców.

Laserowe leczenie trądziku

Do zewnętrznych metod leczenia trądziku należy także laserowe usuwanie trądziku. Laser emituje światło różnego rodzaju, co zapewnia redukcję łojotoku. Działa także przeciwzapalnie i bakteriobójczo oraz pobudza naturalne procesy odnowy skóry.

Najczęściej wykorzystuje się dwa główne rodzaje lasera – światło IPL oraz laser frakcyjny CO2. Zabiegi te zalecane są głównie w lekkich i średniozaawansowanych stadiach trądziku.

Zabiegi kosmetyczne

W łagodnych postaciach trądziku pomocne mogą być także zabiegi z kwasami, peelingi medyczne, hydrabrazja (mikrodermabrazja wodna), mezoterapia bezigłowa, sonoforeza. Wszelkie powyższe metody warto jednak skonsultować z dermatologiem.

Szczególnie często stosuje się złuszczanie naskórka. Sposoby te dotyczą jednak zwykle leczenia nie samej choroby, a raczej jej pozostałości w postaci blizn. Złuszczanie skóry może być chemiczne (stosowanie kwasów powodujące denaturację białek powierzchownych warstw skóry) lub laserowe (działanie takie samo jak w przypadku złuszczania chemicznego, ale czynnikiem sprawczym jest światło lasera).

Są to sposoby na likwidację przebarwień i powierzchni bliznowatych, jakie powstały po zmianach trądzikowych. Leczenie takie jest zalecane, ale najczęściej po ustąpieniu aktywnych wykwitów.

2.2. Farmakologiczne leczenie trądziku

Leczenie ogólne jest wskazane, gdy zmiany trądzikowe są bardzo nasilone. Leczenie farmakologiczne, zwłaszcza doustne, ale także zewnętrzne powinno być prowadzone przez lekarza dermatologa. Tylko lekarz specjalista może ustalić program leczenia i prawidłowo ocenić, czy w danej postaci trądziku wystarczy leczenie miejscowe, jakimi preparatami należy je przeprowadzić, czy też należy już włączyć preparaty o działaniu ogólnym.

Leki przeciwbakteryjne i przeciwzapalne stosowane w leczeniu trądziku

Podstawą leczenia jest stosowanie tetracyklin. Są to antybiotyki działające przeciwbakteryjnie na Propionibacterium acnes. Tetracykliny stosowane są długotrwale – początkowo stosuje się duże dawki leku aż do uzyskania widocznej poprawy, a następnie po zmniejszeniu dawki lek przyjmowany jest przez kilka miesięcy. Zamiennie można także stosować inne antybiotyki.

Równocześnie ze stosowaniem antybiotyków zaleca się także suplementację preparatami witamin z grupy B (szczególnie B2), ale bez witaminy B12! Witamina B12 może sama wywoływać zmiany trądzikowe, dlatego też jest ona przeciwwskazana w leczeniu tego schorzenia. Inne witaminy o działaniu przeciwłojotokowym to witamina PP oraz witamina C.

W trądziku o dużym stopniu nasilenia ze zmianami skórnymi w postaci krostek i torbieli ropnych wskazane jest podawanie w formie doustnej retinoidów, które mają silne działanie przeciwłojotokowe i keratolityczne. Preparaty te stosuje się przez ok. 3-5 miesięcy. Nie należy przyjmować łącznie z terapią retinoidami suplementacji witaminą A.

Preparaty retinoidów mają także działanie teratogenne dla płodu, więc zakazane jest ich stosowanie w czasie ciąży. Kobiety w trakcie leczenia, a nawet przed jego rozpoczęciem muszą stosować antykoncepcję. Uważa się, że najbezpieczniejsze dla kobiety jest rozpoczęcie stosowania antykoncepcji na miesiąc przed rozpoczęciem leczenia, przez cały okres leczenia oraz 2-3 miesiące po jego odstawieniu. W czasie leczenia preparatami kwasu witaminy A należy kontrolować stężenie lipidów w surowicy, a gdy kuracja jest wielomiesięczna i prowadzona dużymi dawkami leku – także stosować kontrolę układu kostnego.

Jako że nadmiar androgenów u kobiet jest jednym z czynników potęgujących zmiany trądzikowe, logiczny jest fakt ustępowania trądziku w przypadku leczenia preparatami antyandrogenowymi. Przyjmowanie tego typu leków powinno być ściśle kontrolowane okresowymi badaniami krwi i moczu.

W leczeniu trądziku próbowano także wykorzystywać spironolakton.

Trądzik w szczególnie ciężkiej postaci – acne fulminans (trądzik z objawami ogólnymi o ciężkim przebiegu) – czasem leczy się stosując małe dawki steroidów z następnym dołączeniem (po kilkunastu dniach) izotretinoiny lub antybiotyków.

3. Kiedy należy skonsultować się z dermatologiem w przypadku trądziku?

Osoby zmagające się z trądzikiem najczęściej początkowo próbują sobie z nim poradzić samodzielnie. Jeśli pod wpływem zmiany nawyków higienicznych trądzik ustępuje, zwykle można obyć się bez profesjonalnej pomocy.

Wizyta u dermatologa staje się jednak konieczna, kiedy:

• trądzik wzmaga się pomimo stosowania produktów dostępnych bez recepty,
• powstają bolesne zmiany zapalne, guzki lub torbielowate wypryski,
• wypryski trądzikowe źle się goją, pozostawiają blizny i przebarwienia,
• trądzik rozwija się na skutek przyjmowania leków,
• zmiany trądzikowe obniżają samoocenę, są powodem przygnębienia,
• trądzik ma charakter nawracający.

Wizyta u dermatologa, nawet w przypadku niewielkich zmian, wskazana jest także w przypadku trądziku młodzieńczego. Wiele młodych osób szczególnie zwraca uwagę na swój wygląd. Trądzik może więc powodować u nich niską samoocenę i izolację.

Dermatolog po przeprowadzonych badaniach najlepiej oceni, co na trądzik młodzieńczy i wdroży najskuteczniejsze metody leczenia.

Jakie badania na trądzik? Lekarz ocenia zwykle zmiany wizualnie, a w określonych przypadkach może zlecić także wykonanie badań, np. morfologia krwi obwodowej wraz z rozmazem, oznaczenie poziomu niektórych hormonów czy wykonanie badania mikrobiologicznego.

Dermatolog – kto to?

Od czego jest dermatolog? Dermatolog to lekarz zajmujący się skórą, paznokciami i włosami. Specjalista ocenia ich stan, ustala przyczyny ewentualnych zmian oraz wybiera najlepsze metody leczenia.

Jednym z problemów, którymi się zajmuje, jest skuteczne leczenie trądziku u dorosłych i leczenie młodzieńczego trądziku. Dermatolog zajmuje się także m.in. problemami takimi, jak atopowe zapalenie skóry (AZS), trądzik bliznowcowy, grzybica, łysienie, pryszcze hormonalne, liszaje, kurzajki, opryszka, czy zapalenie czerwieni wargowej.

Maści, kremy, leki czy inne środki, które przepisuje specjalista, są odpowiednio dostosowane do potrzeb pacjenta. Co więcej, często ukierunkowane są na leczenie nie tylko objawów, ale i przyczyny problemu.

4. Jakie są opcje leczenia trądziku hormonalnego?

Jedną z postaci trądziku pospolitego jest trądzik hormonalny, który dotyka osoby dorosłe. Na ten typ trądziku często cierpią osoby z chorą tarczycą. Trądzik tego rodzaju najczęściej objawia się poprzez wykwity, zmiany hormonalne na twarzy – czole, policzkach, nosie i brodzie. Zmiany nieco rzadziej mogą występować również na ramionach, plecach, klatce piersiowej, czy szyi.

Jak leczyć trądzik hormonalny? Leczenie dobierane jest indywidualnie. Lekarz po przeprowadzonym wywiadzie i badaniach na trądzik, określa rodzaj zaburzeń gospodarki hormonalnej, z którymi pacjent się zmaga. Następnie decyduje o tym, jak wyleczyć trądzik hormonalny.

W terapii mogą zostać wykorzystane leki hormonalne, zmniejszające wydzielanie androgenów (np. flutamid), doustne leki antykoncepcyjne (u kobiet). O tym, jak długo trwa hormonoterapia, decyduje lekarz. W leczeniu tego rodzaju trądziku wykorzystywane są też metody leczenia niehormonalnego, np. retinoidy, czy antybiotyki.

Trądzik hormonalny – leczenie naturalne

Leczenie trądziku hormonalnego można wspierać także metodami naturalnymi. Jeśli jednak zmiany są nasilone, zastosowanie niektórych z nich warto skonsultować z dermatologiem. Dobre na trądzik może być zastosowanie ziołowych naparów, np. z liści pokrzywy, czy skrzypu polnego. Pomocne może być też spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym oraz odpowiednia pielęgnacja skóry.

5. Jak długo trwa leczenie trądziku i jakie są oczekiwane rezultaty?

Rozpoczynając terapię przeciwtrądzikową w gabinecie dermatologicznym, najczęściej nie należy spodziewać się natychmiastowego i całkowitego wyleczenia trądziku. Trądzik jest schorzeniem przewlekłym, a terapia jest kontynuowana przez tygodnie, a nawet miesiące.

Systematyczne stosowanie się do zaleceń lekarza pozwala na złagodzenie objawów i uzyskanie możliwie jak najlepszych efektów wizualnych. Głównymi celami terapii przeciwtrądzikowej jest usunięcie, czy złagodzenie objawów. Ponadto leczenie ma także zapobiegać następstwom trądziku – procesowi bliznowacenia oraz przebarwieniom skórnym.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.