Stek - stek wołowy, stek rybny
Stek to popularna potrawa z mięsa lub ryby. Najczęściej stek przyrządzany jest na grillu lub smażony na niewielkiej ilości oleju. Nazwą tą określa się również mięso mielone ukształtowane w formie kotleta lub mięso gotowane w sosie.
Nazwa stek pochodzi od staronordyjskiego słowa steik, czyli smażyć. Przyrządza się go z mięsa krojonego w poprzek włókien mięśniowych lub z ryby krojonej w poprzek kręgosłupa. Powszechnie mianem tym określa się stek wołowy. Nazwy steku przyrządzanego z innego rodzaju mięsa są doprecyzowane, na przykład stek z jelenia, stek z sarny, stek z cielęciny, stek z tuńczyka itd.
1. Stek wołowy
Dawniej mianem steku określało się wyłącznie potrawę przygotowaną z mięsa młodych byków. Do dzisiaj, to właśnie mięso z młodego bydła uważane jest za mięso najwyższej jakości i klucz do przyrządzenia wyśmienitych steków.
Stek wołowy przygotowywany jest z grillowanego, smażonego lub pieczonego mięsa, najczęściej karkówki, rostbefu wołowego lub polędwicy. Najlepszy i najdroższy rodzaj wołowiny na stek to wołowina marmurkowa. Jej nazwa wzięła się od warstw tłuszczu, które są równomiernie rozłożone na powierzchni mięsa.
Mięso przeznaczone na stek nie powinno być cieńsze niż dwa i pół centymetra, ale nie grubsze niż pięć centymetrów. W zależności od preferencji stek może być wysmażony na sześć sposobów: raw – na surowo, rare – z podsmażoną skórką w środku surowy, medium rare – skórka jest podsmażona, a mięso w środku podgrzane, medium – średnio wysmażony, lekko surowy, medium well done – praktycznie całkowicie podsmażone mięso oraz well done – stek całkowicie podsmażony.
Istnieje wiele rodzajów steku z wołowiny: stek strip loin, stek filet-mignon, stek ribaj-filet oraz stek T-bone. Stek filet-mignon to najdroższa i najszlachetniejsza odmiana steku wołowego. Ten rodzaj steku wykrawa się ze środkowej części polędwicy – jedynego mięśnia, które zawsze pozostaje w stanie spoczynku. Stek przyrządzony z tej odmiany mięsa jest niezwykle delikatny. Stek strip loin zwany także rumsztykiem wykrawa się z tylnej części grzbietu. Kształtem przypomina trójkąt z wyraźnym zarysem tłuszczu na brzegach. Do tego rodzaju steku zalicza się stek New York Strip, z którego usuwa się okalającą mięso warstwę tłuszczu.
Stek ribaj-filet wykrawa się antrykotu, z górnej części żeber. Ten rodzaj steku ma wiele drobnych nitek tłuszczu, które czynią smak potrawy bardziej wyraźnym. Stek T-bone to stek z kością. Swoją nazwę zawdzięcza właśnie jej, ponieważ po cięciu kość kształtem przypomina literę T. Stek T-bone to połączenie steku filet-mignon oraz strip loin – po jednej stronie znajdziemy polędwice, a po drugiej rostbef. To właśnie to połączenie czyni go najbardziej popularną odmianą steku.
Zobacz także:
2. Stek rybny
Stek przyrządza się również z mięsa ryb, na przykład halibuta, łososia, dorsza czy tuńczyka, który uważany jest za najsmaczniejszy i bywa droższy od steku wołowego. Stek rybny odróżnia od filetów to, że mięso kroi się wzdłuż kręgosłupa wraz z ośćmi. Stek rybny najczęściej przyrządzany jest w sosie.