#SzczepSięNiePanikuj. Szczepienia na COVID-19 a choroby przewlekłe

Eksperci uważają, że osoby z chorobami przewlekłymi powinny bezwzględnie zaszczepić się na COVID-19. Jednak nie każdy pacjent będzie mógł to zrobić. - Takie osoby powinny najpierw wyrównać, ustabilizować swoje choroby - podkreśla dr Sutkowski.

Artykuł jest częścią akcji Wirtualnej Polski #SzczepSięNiePanikuj

1. Szczepionka na COVID-19 a choroby przewlekłe

Najwięcej ciężkich powikłań przy zakażeniu koronawirusem jest notowanych wśród osób starszych i z chorobami współistniejącymi. Wśród zmarłych z powodu COVID-19 aż jedna trzecia to pacjenci chorujący na cukrzycę.

Zobacz film: "Prof. Zajkowska o skutkach ubocznych szczepionki: "Nie mieliśmy żadnych poważnych odczynów""

- Choroby współistniejące są pilnym wskazaniem do szczepienia. Pacjenci z chorobami przewlekłymi mają do wyboru dwie opcje: szczepienie albo kontakt z koronawirusem, który z dużym prawdopodobieństwem może skończyć się dla nich tragicznie - mówi dr Łukasz Durajski, lekarz, rezydent pediatrii, ekspert medycyny podróży.

Podobnego zdania jest wirusolog dr Tomasz Dzieciątkowski, który sam jest diabetykiem i jak przyznaje, zaszczepił się w pierwszym możliwym terminie.

- Nie bałem się. Bardziej obawiałbym się konsekwencji COVID-19 dla mnie, niż potencjalnych powikłań poszczepiennych - mówi dr hab. Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog z Katedry i Zakładu Mikrobiologii Lekarskiej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Polskie Towarzystwo Onkologiczne przypomina, że również pacjenci onkologiczni są bardziej narażeni na cięższy przebieg zakażenia COVID-19. Ryzyko wzrasta zwłaszcza w przypadku nowotworów złośliwych układu krwiotwórczego, płuc oraz nowotworów w stanie rozsiewu. Wskaźnik śmiertelności wśród chorujących na nowotwory wynosi od 5 do 61 proc. - tak wynika z danych z rejestru "COVID-19 and Cancer Consortium".

- Osoby cierpiące na choroby współistniejące powinny się zaszczepić, zwłaszcza pacjenci onkologiczni, którzy już mają osłabioną odpowiedź odpornościową i samą chorobą, i terapią. Wyobraźmy sobie, co się stanie w organizmie takiej osoby, kiedy dotrze do niej wirus, który może wywołać ciężką chorobę. Byłoby to dla takiej osoby szalonym obciążeniem – mówi prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska, wirusolog z Instytutu Nauk Biologicznych Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie.

Dr Dzieciątkowski przyznaje, że nie przeprowadzono formalnych badań klinicznych szczepionki w grupie pacjentów obciążonych ciężkimi chorobami, jak np. nowotwory, ponieważ ich leczenie potencjalnie mogłoby wpływać na wyniki obserwacji.

- Badania szczepionek prowadzone są na dorosłych, maksymalnie zdrowych ochotnikach. Jeżeli chodzi o diabetyków, czy pacjentów z nadciśnieniem, proszę pamiętać, że grupy badane przez Astra Zeneca, Pfizera czy Modernę, obejmowały również seniorów. Czy jeżeli badano seniorów nikt z nich nie miał cukrzycy, czy nadciśnienia tętniczego? - pyta wirusolog.

Prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska tłumaczy, że celem działania szczepionki jest wzbudzenie odpowiedzi układu odpornościowego wyłącznie w stosunku do tego fragmentu białka wirusa, które powstanie w komórce.

- Nie ma przeciwwskazań do szczepienia osób chorujących na choroby przewlekłe. W opisie szczepionki wspomniane są grupy, które nie były badane podczas fazy klinicznej. Były to kobiety w ciąży, kobiety karmiące oraz dzieci poniżej 16. roku życia. Wśród badanych były za to osoby, które chorowały na choroby autoimmunologiczne lub były zakażone wirusem HIV. Nie obserwowano, żeby szczepionka powodowała u nich jakiekolwiek zmiany przebiegu choroby. Jedynie u osób zakażonych wirusem HIV, który obniża odporność, obserwowano słabszą odpowiedź na szczepionkę - wyjaśnia prof. Szuster-Ciesielska.

2. Nie każdy z chorobami przewlekłymi zostanie zaszczepiony?

Lekarze przyznają, że najwięcej pytań dostają w sprawie etapu drugiego Narodowego Programu Szczepień, podczas którego szczepienie będą mogły otrzymać osoby poniżej 60. roku życia, obciążone chorobami przewlekłymi. Choć resort zdrowia opublikował listę chorób, uprawniających do szczepienia przeciw COVID-19 w ramach "Etapu II", wciąż wiele kwestii pozostaje niewyjaśnionych. Przykładowo, co z pacjentami, u których choroba jest w remisji? Czy takie osoby też mogą zostać zakwalifikowane do szczepień?

- Pacjent może mieć diagnozę, ale już nie chorować. Diagnoza postawiona wiele lat temu nie tożsama z aktualnym rozpoznaniem choroby. Uważam, że w takich spornych przypadkach ostateczną decyzję o kierowaniu na szczepienie powinien podejmować lekarz rodzinny, który zna pacjenta i może ocenić ryzyko - mówi dr Michał Sutkowski, szef Warszawskich Lekarzy Rodzinnycha. - Nie da się wszystkich niuansów określić w wytycznych - dodaje.

Dr Sutkowski przyznaje, że szczepionki zostały stworzone z myślą o osobach z chorobami przewlekłymi. Jednak zanim pacjenci podejdą do szczepień, powinni wcześniej skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym.

- W przypadku każdego szczepienia zaostrzenie choroby podstawowej jest przeciwskazaniem. Przykładowo, gdyby do mojego gabinetu zgłosiła się osoba, która miałby rozregulowana cukrzycę, z glikemią na poziomie 400-500 mg/dl, nie zleciłbym jej szczepienia. To samo dotyczy osób z kryzą nadciśnieniową - opowiada lekarz. - Niestety, w Polsce nawet bardzo powszechne choroby nie są dobrze leczone. Powiedziałbym nawet, że większość pacjentów przewlekle chorych jest źle leczona. Takie osoby powinny najpierw wyrównać, ustabilizować swoje choroby, a dopiero później szczepić się przeciw COVID-19 - podkreśla dr Michał Sutkowski.

Oto opublikowana przez Ministerstwo Zdrowia lista chorób współistniejących, które będą kwalifikować do szczepienia przeciw COVID-19:

• przewlekłe choroby nerek,
• deficyty neurologiczne (np. demencja),
• choroby płuc,
• choroby nowotworowe,
• cukrzyca,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
• choroby naczyń mózgowych,
• nadciśnienie tętnicze,
• niedobory odporności,
• choroby układu sercowo-naczyniowego,
• przewlekłe choroby wątroby,
• otyłość,
• choroby związane z uzależnieniem od nikotyny,
• astma oskrzelowa,
• talasemia,
• mukowiscydoza,
• anemia sierpowata.

Do szczepień będą również uprawnione osoby, które są w trakcie diagnostyki lub leczenia, wymagającego wielokrotnego lub ciągłego kontaktu z placówkami ochrony zdrowia.

Lista chorób przewlekłych została zarekomendowana przez Radę Medyczną.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.