Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Katarzyna Sadowska

Uzależnienia Polaków – jak nie wpaść w sieć uzależnień współczesnego świata?

Avatar placeholder
24.03.2015 09:50
Uzależnienia Polaków – jak nie wpaść w sieć uzależnień współczesnego świata?
Uzależnienia Polaków – jak nie wpaść w sieć uzależnień współczesnego świata? (Zdjęcie autorstwa Thomas Lübke / CC BY 2.0)

W czasach szybkiego rozwoju technologii, łatwego dostępu do używek i dużej presji osiągnięcia sukcesu, liczba uzależnień stale rośnie. O przyczynach i znaczeniu tego procesu rozmawiam z adiunktem Wyższej Szkoły Psychologii Społecznej oraz autorem licznych publikacji naukowych, dr. Jackiem Bucznym.

Agata Puk: Panie doktorze, dlaczego się uzależniamy ?

Dr Jacek Buczny: Mechanizm uzależnienia jest wynikiem działania wielu złożonych procesów, więc opowiem tylko o kilku. Czynniki te mają charakter biologiczny, psychologiczny i społeczny. Zasadniczym czynnikiem jest to, w jaki sposób działa ludzki mózg. Niektóre substancje i zachowania sprawiają, że człowiek odczuwa silną przyjemność, która prowadzi do wzrostu motywacji do sięgania po daną substancję lub wykonywania danej czynności.

Czynniki psychologiczne mogą budować równie skomplikowany wzorzec procesów. Badania dotyczące pracoholizmu pokazały między innymi to, że nadmierne zaangażowanie związane ze stawianiem sobie zbyt ambitnych celów wynika z niestabilnej samooceny.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Psychoterapia par - razem czy osobno?"

Czynniki społeczne działają na dwa sposoby. Z jednej strony, sprawiają, że pewne substancje lub czynności uzależniające są bardzo łatwo dostępne lub powszechne (alkohol w Polsce, praca w Japonii), a z drugiej strony, z powodu tego, że są zakazane lub ściśle reglamentowane (marihuana i hazard w Polsce), mogą stać się wyzwalaczem zachowań oznaczających przekraczanie granic, umożliwiających wyrażenie buntu, wyzwolenie nowych doznań.

AP: Czy Polacy są podatni na jakiś rodzaj uzależnień?

Dr Jacek Buczny: Jeśli spojrzeć na to, jakie substancje są w Polsce zakazane i dostępne oraz na to, jak czynniki społeczne działają na ludzi, to obraz uzależnień jest podobny do tego, co można obserwować w wielu krajach świata. Badacze zajmujący się uzależnieniami pokazują, że mechanizm uzależnienia jest podobny niezależnie od kraju, jednakże podatność może być wyznaczona przez inne czynniki niż narodowość. Należą do nich, na przykład, czynniki genetyczne (niektóre osoby mają genetycznie uwarunkowaną większą tolerancję alkoholu) lub płeć (od hazardu częściej uzależniają się mężczyźni).

AP: Jakie są najbardziej nietypowe uzależnienia, które dotykają Polaków?

Dr Jacek Buczny: Nietypowość uzależnień może być wyznaczona przede wszystkim dostępnością danej substancji bądź rozpowszechnieniem pewnych czynności. Dekadę temu problem uzależnienia od gier komputerowych występował w Polsce rzadko. Jutro może stanowić poważne wyzwanie nie tylko dla rodziców, lecz także dla społeczeństwa. Gry stały się popularne, totalnie angażują uwagę, więc zwiększają szansę na zapomnienie o obowiązkach czy kłopotach w szkole.

AP: Jak w obecnych czasach bronić się przed uzależnieniem?

Dr Jacek Buczny: Problem obrony przed uzależnieniami jest złożony, bo uzależnianie się wynika z kilku czynników, których nie jesteśmy w stanie zmienić. Są nimi na przykład uwarunkowania genetyczne. Ważnym składnikiem tarczy obronnej do ochrony przed uzależnieniami jest między innymi rozwinięta umiejętność radzenia sobie ze stresem, polegająca na rozwiązywaniu problemu, aktywnym dążeniu do celu czy elastyczności w zachowaniu. Drugą umiejętnością jest dbanie o kondycję fizyczną i zdrowe nawyki, np. związane z odżywianiem się.

AP: Dziękuję za rozmowę.

 

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze