Wapń - przyczyny niskiej podaży, właściwości, działanie
Wapń jest pierwiastkiem, który występuje w przyrodzie w postaci węglanu, siarczanu i krzemianu. Jest on piątym co do ilości pierwiastkiem w organizmie po węglu, wodorze, tlenie i azocie. W organizmie dorosłego mężczyzny, ważącego 70 kg występuje 1000–1500 g wapnia, a w organizmie kobiety 1000 g. Około 99 proc. wapnia odkłada się w kośćcu i zębach jako fosforan wapniowy.
1. Właściwości i działanie
Bardzo niewielka ilość wapnia występująca poza kośćcem znajduje się w płynach ustrojowych, często w postaci zjonizowanej. W rzeczywistości ta nieznaczna ilość zjonizowanego wapnia w płynach ustrojowych odgrywa bardzo ważną rolę w krzepnięciu krwi, dla utrzymania normalnej akcji serca oraz funkcjonowania mięśni i nerwów.
Wapń to pierwiastek o bardzo dużym znaczeniu dla zdrowia. Powszechnie znana jest jego wartość dla kobiet w ciąży i karmiących matek oraz dla dzieci w czasie intensywnego wzrostu.
Zapotrzebowanie na wapń zmienia się z wiekiem. Mężczyźni i kobiety powyżej 18 lat potrzebują dziennie 800-1000 mg, kobiety w czasie drugiego i trzeciego trymestru ciąży oraz w czasie karmienia 1200-1600 mg dziennie, niemowlęta do roku 360–540 mg dziennie i dzieci do 18 lat 800–1250 mg dziennie. W przypadku konieczności dostarczenia dodatkowej ilości wapnia, oprócz tego zawartego w produktach naturalnych, można stosować suplementy diety.
Proces wchłaniania wapnia przebiega głównie w jelicie cienkim. Absorpcję ułatwiają witamina D, laktoza i białko. Wchłanianie to jest w dużej mierze uzależnione od zapotrzebowania organizmu. Im bardziej zasadowa jest treść przewodu pokarmowego, tym trudniej rozpuszczalne są sole wapnia. Z tego względu jest wskazane zwiększenie acidofilnej flory przewodu pokarmowego, np. bakterii kwasu mlekowego przez obniżenie pH, co sprzyja wchłanianiu wapnia.
Wchłanianie wapnia spada kiedy odczuwamy silny stres oraz kiedy w organizmie występuje nadmiar szczawianów, czyli soli kwasu fitynowego i fosforanów znajdujących w takich produktach jak szpinak, pieczywo pszenne. Ich poziom zwiększa się też po spożyciu alkoholu, kawy, cukru lub leków takich jak tetracyklina, leki odwadniające lub zobojętniające kwaśną treść żołądkową (glin). Ludzie obłożnie chorzy czy prowadzący mało ruchliwy tryb życia przyswajają mniej, a wydalają więcej wapnia.
Przyswajanie przez organizm wapnia, zależy nie tylko od jego zawartości w produktach, ale i od stosunku do innych pierwiastków, a w pierwszej kolejności do żelaza, magnezu, fosforu. I tak np. w przypadku magnezu wzajemny stosunek molowy wapnia do magnezu wynosi 2:1. Stosunek wapnia do fosforu w pożywieniu dla dzieci powinien wynosić 1:1, dla dorosłych 1:1,5, dla kobiet w ciąży i karmiących jak 1:1. Przemiana wapnia zachodzi pod silnym wpływem działania przytarczyc.
2. Objawy niskiej podaży wapnia (hipokalcemia)
Poziom wapnia we krwi wynosi zwykle ok. 100 mg/1-1 i jest kontrolowany przez kombinacje dwóch hormonów: terecytoniny, która obniża poziom wapnia i fosforu we krwi oraz parahormonu, który odpowiada za dystrybucję wapnia do krwi i kości.
Istnieje wiele schorzeń, które wiąże się z niską podażą wapnia. Do pospolitych objawów niskiego poziomu wapnia należy między innymi demineralizacja szkliwa zębów.
Do zbyt małej ilości wapnia mogą przyczynić się również: niski poziom witaminy D, zbyt wysoki poziom witaminy A, nadmierne zatrzymywanie fosforu w ustroju, niska podaż miedzi, gromadzenie metali toksycznych i niedostateczne spożycie wapnia.
W większości przypadków nie dostarczamy do organizmu wymaganej ilości wapnia. W takich sytuacjach rozwiązaniem jest suplementacja tego pierwiastka. Wskazane jest także sięganie po suplementy witaminy D, która odgrywa ważną rolę w przyswajaniu wapnia przez organizm.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.