Zaburzenia wzroku a choroby tarczycy
Podstawowymi jednostkami chorobowymi dotyczącymi tarczycy są niedoczynność lub nadczynność tego gruczołu. Tarczyca, jako gruczoł wydzielania wewnętrznego, produkuje hormony - tyroksynę i trójjodotyroninę. Oba te hormony wydzielane są u zdrowej osoby, pod wpływem innego hormonu - TSH, wydzielanego przez przysadkę mózgową.
1. Jaką rolę pełni przysadka mózgowa?
Przysadka wpływa na wydzielanie tarczycy. U osób cierpiących na niedoczynność bądź nadczynność tarczycy poziom hormonów tarczycy w ustroju jest zachwiany. U chorych na autoimmunologiczną nadczynność tarczycy, inaczej chorobę Gravesa-Basedowa, we krwi krążą czynniki pobudzające tarczycę do produkcji hormonów i wzrostu, określane jako przeciwciała pobudzające tarczycę. Łączą się one ze lokalizowanymi na powierzchni komórek tarczycy receptorami, przeznaczonymi w normalnych warunkach dla TSH, i pobudzają ją w ten sposób do wzrostu i wydzielania tyroksyny i trójjodotyroniny. Przysadka dostaje sygnał zwrotny o nadmiernej ilości hormonów tarczycowych w krwioobiegu i obniża wydzielanie hormonu TSH, co jest elementem diagnostyki tej choroby. Odwrotnie jest w przypadku autoimmunologicznej niedoczynności tarczycy, gdzie wzrasta poziom krążących we krwi przeciwciał przeciwtarczycowych. Tarczyca wytwarza więc mniejszą ilość hormonów, co jest sygnałem dla przysadki do wzrostu wydzielania TSH.
Oczywiście nadczynność czy niedoczynność tarczycy nie musi mieć tła autoimmunologicznego. Po leczeniu nadczynności może bowiem powstać niedoczynność. Polekowa może również być nadczynność. Istotą choroby są jednak zawsze wahania poziomu hormonów tarczycowych.
2. Choroby gruczołu tarczowego a objawy oczne
Choroby gruczołu tarczowego charakteryzują się, oprócz osiowych objawów właściwych dla nadczynności lub niedoczynności, zmianami w obrębie powiek. Zmiany te, wraz z okołogałkowymi, tworzą zespół zmian oftalmopatii tarczycowej. Charakterystyczna jest retrakcja powiek z objawem Dalrympla (retrakcja powiek w położeniu pierwotnym gałek ocznych), objawem Graefego (opóźnione obniżanie się powieki górnej przy patrzeniu w dół) oraz objawem Kochera, czyli charakterystyczny wytrzeszcz oczu i efekt przestraszonych oczu. W leczeniu obowiązuje leczenie choroby podstawowej, bowiem w około 50 proc. przypadków następuje poprawa. Chirurgia powiek jest ostatnim etapem leczenia choroby oczu.
Znacznie częściej objawy oczne dotyczą nadczynności tarczycy. Przy niedoczynności pacjenci skarżą się głównie na zaburzenia ostrości wzroku, suchość gałki ocznej i męczliwość wzroku. Manifestacją choroby Gravesa-Basedowa i ciężkim powikłaniem jest natomiast wytrzeszcz złośliwy. Zmiany w obrębie gałki ocznej, zwłaszcza o nasilonym przebiegu klinicznym, grożą nawet utratą wzroku. Etiologia wytrzeszczu wskazuje na zaburzenie autoimmunologiczne. Znane są pewne czynniki zwiększające ryzyko do jego wystąpienia, np. palenie papierosów.
3. Czym objawia się choroba Gravesa-Basedowa?
W przebiegu choroby Gravesa-Basedowa dochodzi do wzrostu ciśnienia śródgałkowego oraz włóknienia pozagałkowego, a zmiany maja charakter nacieków limfocytarnych z odkładaniem mukopolisacharydów. Główne objawy choroby oczu to wytrzeszcz oczu - wysunięcie gałek ocznych ponad 27 mm poza brzeg kostny oczodołu, niedomykalność powiek, uszkodzenie rogówki, obrzęk i przerost spojówek, zaburzenie ruchów gałki ocznej, podwójne widzenie, zmniejszenie ostrości wzroku. Warto podkreślić, że zmiany oczne mogą poprzedzać wystąpienie objawów nadczynności tarczycy.
Dla chorób tarczycy właściwe jest także częste łzawienie oczu, nasilające się przy wietrze i ostrym świetle. Chory odczuwa ból, pieczenie oczu (piasek pod powiekami), widzi obraz zamazany lub podwójny, a pod oczami pojawia się opuchlizna.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.