Objawy zapalenia trzustki - przyczyny, leczenie
Objawy zapalenia trzustki mogą być niezwykle problematyczne dla pacjenta. Wśród najczęstszych objawów zapalenia trzustki lekarze wymieniają nudności i wymioty, rozwolnienie, przyspieszone przyśpieszone bicie serca, a także wzmożone pragnienie. Choroba objawia się także silnym bólem w obszarze jamy brzusznej. Istnieją różne przyczyny zapalenia trzustki. Problem może być wynikiem stosowania ciężkostrawnej diety, nadużywania alkoholu, kamieni żółciowych czy urazów. Zapalenie trzustki może przybrać formę ostrą lub przewlekłą.
1. Charakterystyka trzustki
Trzustka jest narządem o charakterze gruczołu, który znajduje się w górnej części jamy brzusznej i ma kształt przypominający literę S. Trzustka pełni dwie podstawowe funkcje: zewnątrzwydzielniczą oraz wewnątrzwydzielniczą. Pierwsza polega na wytwarzaniu soku trzustkowego, który jest bogaty w enzymy trawienne mające powinowactwo do białek, tłuszczów i cukrów. Funkcja wewnątrzwydzielnicza związana jest z wytwarzaniem dwóch hormonów regulujących poziom glukozy we krwi do, których należą insulina oraz glukagon.
Choroby, które dotykają tego narządu to:
- zapalenia mające charakter ostry lub przewlekły,
- rak trzustki,
- torbiele trzustki.
2. Czym jest zapalenie trzustki?
Zapalenie trzustki może przybierać różną postać. Lekarze wyróżniają ostre zapalenie trzustki, przewlekle zapalenie trzustki, a także autoimmunologiczne zapalenie trzustki. Najczęściej występującymi chorobami są wymienione jako pierwsze stany zapalne trzustki.
Ostre zapalenie trzustki jest powodowane przede wszystkim przez: kamicę żółciową, nadużywanie alkoholu lub uraz. W tej chorobie dochodzi do trawienia własnych białek i tłuszczów przez enzymy trawienne.
Drugą postacią choroby jest przewlekłe zapalenie trzustki. Przewlekłe zapalenia trzustki ma charakter nieodwracalny oraz stały. W krajach zachodnich problem ten spowodowany jest przede wszystkim nadużywaniem alkoholu. Ból w tej postaci jest bardzo silny, nie mija nawet na chwilę i co więcej – utrudnia codzienne funkcjonowanie. To najbardziej charakterystyczny objaw przewlekłego zapalenia trzustki. Osoby borykające się z przewlekłym zapaleniem trzustki tracą na wadze, choć dopisuje im apetyt.
3. Objawy zapalenia trzustki
Objawem zapalenia trzustki są przede wszystkim silne bóle brzucha w górnej części brzucha. Dolegliwości bólowe związane z zapaleniem trzustki mogą utrzymywać się przez kilka dni. W wielu przypadkach ból może promieniować aż do pleców.
Zwykle nie kojarzymy tego objawu z chorą trzustką, choć ten symptom pojawia się zwykle we wczesnym stadium choroby. Świadczy on o tym, że enzymy zaczęły trawić własne białko i tłuszcze. Dolegliwości bólowe brzucha są na tyle niespecyficzne, że pacjenci mylą je z problemami trawiennymi lub zatruciem. Na podstawie napadów bólu trudno także określić czy zapalenie trzustki przybrało postać ostrą czy przewlekłą. W niektórych przypadkach objawy zapalenie trzustki nie są w ogóle wyczuwalne. Taka sytuacja jest dość częsta u pacjentów zmagających się z chorobą alkoholową.
W przypadku ostrego zapalenia trzustki oprócz bólu brzucha pojawiają się także inne objawy, np. nudności i wymioty, gorączka przekraczająca niekiedy 40 stopni Celsjusza, bóle mięśni, niskie ciśnienie krwi, przyspieszone tętno, żółte zabarwienie skóry. Mogą też pojawić się wzdęcia oraz krwawe zabarwienie okolicy pępka. Wśród innych objawów ostrego zapalenia trzustki lekarze wymieniają odwodnienie organizmu, częste krwawienia i zakażenia.
Zdarza się, że ostre zapalenie trzustki może przechodzić w postać przewlekłą, która rozwija się przez wiele lat i powoduje nieodwracalne zmiany w miąższu tego narządu. Dochodzi wówczas do poszerzania kanalików w obrębie trzustki po czym dochodzi do ich zatykania. Na skutek tego procesu dochodzi do upośledzenia funkcji tego narządu. Przewlekłe zapalenie trzustki charakteryzuje się przede wszystkim bólem brzucha, który nie jest od razu kojarzony z tą chorobą. Ponadto dochodzi do utraty masy ciała pomimo regularnego spożywania posiłków. Pojawiają się też biegunki, wymioty, odwodnienie organizmu, świąd i zażółcenie skóry. Objawy przewlekłego zapalenia trzustki są tak poważne, ponieważ cały narząd przestaje sprawnie funkcjonować. Organizm ma problemy z wytwarzaniem insuliny.
4. Diagnozowanie zapalenia trzustki
Diagnozowanie zapalenia trzustki zazwyczaj poprzedzone jest rzetelnym wywiadem lekarskim, badaniem fizykalnym, a także badaniami dodatkowymi. Specjalista, do którego udaje się pacjent powinien zlecić wykonanie oznaczenia amylazy w surowicy krwi i w moczu. Badania te są niezwykle pomocne i dzięki nim można wykluczyć lub potwierdzić zapalenie trzustki. Co ciekawe, umożliwiają one wykrycie choroby, jeszcze zanim pojawią się objawy zapalenia trzustki. W diagnozowaniu choroby pomocne są także inne badania, takie jak badanie ultrasonograficzne czy tomografia komputerowa.
5. Leczenie zapalenia trzustki
Leczenie ostrego zapalenia trzustki odbywa się przede wszystkim w szpitalu ze względu na bardzo nasilone dolegliwości bólowe. Jest to zwykle terapia wielokierunkowa i ma na celu zahamowanie procesu trawienia trzustki. W początkowych fazach leczenia pacjenta poddaje się restrykcyjnej diecie. Kolejno włącza się żywienie pozajelitowe lub dojelitowe. Zwykle podawane są też leki przeciwbólowe, które poprawiają jakość życia pacjentów i łagodzą główne objawy zapalenia trzustki. Są to głównie leki opioidowe. Przy podejrzeniach infekcji stosowane też są antybiotyki o szerokim spektrum, które mają chronić przed rozwojem zakażeń w martwiczym miąższu trzustki.
Ponadto cały czas monitorowane są funkcje układów krążenia (sprawdza się pracę serca a także poziomy parametrów biochemicznych) oraz moczowego. Sprawdzana jest też morfologia krwi, gdyż w ostrym zapaleniu trzustki pojawia się anemia i ten stan może wymagać przetoczenia krwi. W skrajnych przypadkach kiedy leczenie farmakologiczne nie przynosi pożądanych skutków konieczne jest podjęcie leczenia operacyjnego. Polega ono na usuwaniu fragmentów trzustki i w efekcie przynosi pacjentom ulgę oraz poprawia jakość życia.
Może być stosowane również odżywianie pozajelitowe. Niekiedy koniecznym zabiegiem jest odsysanie treści żołądkowej przez nos.
6. Objawy zapalenia trzustki a dieta
Dieta przy zapaleniu trzustki polega przede wszystkim na ograniczeniu spożycia tłuszczu do około 50 g/d. Dzięki odpowiedniej diecie można nieco odciążyć organizm pacjenta, uspokoić funkcje czynnościowe trzustki, zredukować masę ciała pacjenta, a także wyeliminować dolegliwości bólowe narządu. Przy zapaleniu trzustki wymagane jest również ograniczenie żywności wzdymającej, a także bogatej w błonnik pokarmowy. Dieta trzustkowa opiera się na lekkostrawnych posiłkach. Pacjenci mogą sięgać po chude mięso, drób, ryby, cielęcinę czy wołowinę. W pieczywie nie powinny znajdować się ziarna. Zalecanymi produktami są drobne kasze i ryże. Pacjeci mogą sięgać również po warzywa pozbawione skórek. W przypadku ciężkiej postaci zapalenia trzustki pacjent może wymagać nie tylko leczenia, ale również interwencji żywieniowej, polegającej na podawaniu składników odżywczych drogą pozajelitową.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
