Zatrzymaj raka! Te nowotwory najczęściej atakują Polaków. Krótkie badania podarują ci kolejne lata życia

Ponad 100 tys. Polaków rocznie umiera przez nowotwory. To tak, jakby z mapy Polski zniknął Wałbrzych, Koszalin czy Chorzów. Rak płuc, jelita grubego, piersi i prostaty - to nowotwory, które najczęściej atakują Polaków. Tylko wcześnie wykryte zmiany stwarzają szanse na całkowite wyleczenie. Jakie objawy powinny nas zaniepokoić i jakie badania pomogą wykryć zmiany rakowe?

1. Najczęstsze nowotwory w Polsce

Nowotwory złośliwe to druga główna przyczyna śmierci wśród Polaków. Pierwszą są choroby układu krążenia - rocznie traci przez nie życie ponad 170 tys. osób. W ostatnich latach obserwujemy wręcz tsunami nadmiarowych zgonów.

Dlaczego? Stresujący tryb życia, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, dieta obfitująca w przetworzoną żywność, ale też zanieczyszczenia powietrza - to pożywki dla raka. Oczywiście są czynniki, na które nie mamy wpływu, jak np. predyspozycje genetyczne, ale do wielu typów nowotworów przyczynia się nasz styl życia.

Zobacz film: "Koszmary senne mogą być objawem choroby"

Najnowsza edycja biuletynu "Nowotwory złośliwe w Polsce" dotyczy danych zebranych w 2019 roku, czyli jeszcze przed pandemią. Wówczas odnotowano w Polsce ponad 171 tys. nowych zachorowań na nowotwory i ponad 100 tys. zgonów spowodowanych rakiem.

Eksperci nie mają wątpliwości, że pandemia koronawirusa tylko pogłębi ten problem, ponieważ pacjenci zwlekają z wizytą u lekarza, bądź nie otrzymują pomocy na czas.

Dlatego tak istotne jest, by nie bagatelizować objawów i jak najszybciej udać się na badania, nawet profilaktycznie, zwłaszcza jeśli jesteśmy w grupie wiekowej 50+.

Które nowotwory najczęściej atakują Polaków?

Z Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w Polsce do największych zabójców wśród nowotworów należą rak płuc i rak jelita grubego (w tym okrężnicy, kątnicy i odbytnicy) - u obu płci oraz nowotwory piersi u kobiet i prostaty u mężczyzn.

Onkolodzy apelują: "rak to nie wyrok"! Ale tylko jego szybkie wykrycie daje największe szanse na wyleczenie. Warto znać objawy, które muszą nas skłonić do rychłej wizyty u lekarza i wykonania badań.

2. Najczęstsze objawy raka płuc. Jakie badania go wykryją?

Z danych KRN wynika, że w Polsce każdego roku tę diagnozę słyszy 21 tys. osób, a umiera ponad 23 tys. pacjentów. Wielu z tych chorych można było uratować, gdyby tylko w porę zgłosili się na badania.

Jakie badania wykonać, jeśli podejrzewamy raka płuc?

Międzynarodowe Stowarzyszenie Badań nad Rakiem Płuca (IASLC) podaje, że śmiertelność z powodu nowotworu płuc mogłaby obniżyć niskodawkowa tomografia komputerowa klatki piersiowej (LDCT). Konieczne jest też wykonanie RTG klatki piersiowej. Poza tym lekarz powinien zlecić: morfologię krwi z rozmazem i oceną układu krzepnięcia, badania biochemiczne (stężenie w surowicy sodu, potasu, wapnia, kreatyniny, mocznika, bilirubiny, transaminaz, glukozy, fosfatazy zasadowej i LDH).

Najczęstsze objawy raka płuc:

• kaszel - to główny symptom raka płuc, dotyka nawet 75 proc. chorych, z czego u ⅓ pacjentów dochodzi do tego odkrztuszanie wydzieliny. Jeżeli objaw utrzymuje się dłużej niż dwa-trzy tygodnie i nie wynika z trwającej infekcji, wówczas jest silnym sygnałem alarmowym;
• duszność, świszczący oddech - ten objaw dotyka 30-50 proc. pacjentów z rakiem płuc. Najczęściej występuje u palaczy;
• odkrztuszanie wydzieliny z krwią - krwioplucie pojawia się u 19-29 proc. chorych.
• chrypka, która utrzymuje się powyżej dwóch-trzech tygodni;
• nagła utrata wagi - badania pokazały, że ponad połowa pacjentów z rakiem płuc chudnie w ciągu miesiąca około sześć kilogramów.

3. Rak jelita grubego zbiera w Polsce żniwo. Wykryje go kolonoskopia

33 Polaków dziennie umiera na raka jelita grubego. 23 tysięcy osób rocznie słyszy tę diagnozę.

- Eksperci szacują, że za 10 lat w Polsce może być nawet 30 tys. zachorowań rocznie. Tylko połowa pacjentów przeżyje pięć lat, a to jest niestety jeden z najgorszych wyników w Europie. W Holandii czy Szwecji przeżywalność pięcioletnia wynosi ok. 70 proc. - mówi lek. Katarzyna Niewęgłowska, gastrolog.

Objawy raka jelit łatwo pomylić z niestrawnością.

- I to jest bardzo niebezpieczne. Zaczyna się niewinnie od bólu brzucha, potem pojawiają się problemy z wypróżnianiem, uczucie przepełnienia wzdęcia i potrzeby parcia. Na późniejszym etapie choroby w stolcu może pojawić się krew - ostrzega ekspert gastroenterologii.

Najczęściej zgłaszane objawy raka jelit wśród pacjentów według raportu KRN, to:

• bóle brzucha (dotykają 44 proc. chorych),
• zmiana rytmu wypróżnień (43 proc.),
• krew w stolcu (40 proc.),
• silne zmęczenie, osłabienie ogólne (20 proc.),
• niedokrwistość bez innych objawów ze strony przewodu pokarmowego (11 proc.),
• nagła utrata masy ciała (6 proc.).

- Większość nowotworów jelita grubego rozwija się bardzo powoli. Często od rozwoju łagodnego polipa do zaawansowanego guza mija nawet 10 lat! Ale nie jesteśmy tu bezbronni. Kolonoskopia to bezbolesne badanie diagnostyczne, a czasem i lecznicze. Trwa jakieś 20 minut. 20 minut, które ratuje życie - wyjaśnia gastrolog.

4. Nowotwór piersi - nie tylko guz ostrzega o zmianach rakowych

50 Polek dziennie słyszy diagnozę: rak piersi. Codziennie przez tego raka umiera w Polsce 15 osób. Często rozwija się bezobjawowo.

Głównym i zazwyczaj pierwszym objawem jest guz, który wyczuwalny jest podczas badania palpacyjnego. Ale symptomy nowotworu piersi mogą pojawić się też na skórze. Jeśli zauważysz zaczerwienienie, poszerzenie żył, a także zmiany w obrębie brodawki i sutka, koniecznie jak najszybciej udaj się do ginekologa.

Pamiętaj, że nie każdy guz to zmiana złośliwa. U wielu kobiet to objaw torbieli lub włókniaków, ale każdy taki symptom należy bezzwłocznie zbadać. Najlepiej, aby raz w miesiącu wykonywać samokontrolę piersi, a raz w roku profilaktycznie zrobić mammografię. Kobiety powinny także równie często wykonywać cytologię, która w porę ostrzeże o zmianach w obrębie narządów rodnych.

5. Rak prostaty - badanie PSA zdradzi, czy są powody do niepokoju

Każdego roku 19 tys. mężczyzn w Polsce słyszy diagnozę - rak prostaty. Stanowi on 23 proc. wszystkich nowotworów wykrywanych w Polsce. Umiera 5,5 tys. Polaków rocznie.

Najczęstsze objawy raka prostaty są związane z układem moczowym. Są to: zwiększone parcie na pęcherz, częste oddawanie moczu (chory musi wstawać do toalety nawet w nocy) i towarzyszący temu ból, problem z rozpoczęciem i wydłużony czas oddawania moczu. Do częstych objawów raka prostaty należą też zaburzenia erekcji.

- Niestety nie ma skutecznej metody zapobiegania rakowi prostaty - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie urolog, dr Paweł Salwa, i dodaje: - Dlatego tak ważne jest jego jak najszybsze wykrycie. Odpowiednio szybko zdiagnozowany rak prostaty jest bardzo dobrze wyleczalny, mamy bardzo duże szanse na zachowanie dotychczasowej jakości życia.

Coraz częściej w gabinecie urologicznym pojawiają się pacjenci w młodym wieku, 30-40-letni, którzy nie mieli żadnych objawów raka prostaty. Opisywaliśmy przykład pana Pawła, który choć nie miał niepokojących dolegliwości, to postanowił zrobić sobie prezent z okazji 40-tych urodzin i wykonać pakiet podstawowych badań. Badanie PSA (wynik wynosił 6,7 ng/ml, przy czym norma dla mężczyzn w wieku 40-50 lat wynosi 2,5 ng/ml) wykryło u niego galopującego raka prostaty.

- Badanie PSA to proste badanie, które polega na pobraniu krwi. Wynik otrzymujemy w ciągu doby. W różnym wieku obowiązują różne normy, ale generalnie wynik powyżej 4 ng/ml zawsze należy interpretować jako czerwoną flagę, to ważny sygnał, który powinien nas skłonić do wizyty u urologa. On przeprowadzi dalszą diagnostykę - wyjaśnia ekspert.

6. Zatrzymaj nowotwór wykonując badania

Rada jest jedna: każdy, długo utrzymujący się objaw, warto przebadać.

Jakie dodatkowo badania warto wykonać w kierunku wykryciu raka?

• test genetyczny,
• pomiar stężenia markerów nowotworowych we krwi,
• tomografia komputerowa (TK),
• ultrasonografia (USG),
• rezonans magnetyczny (MRI).

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.