Znaleziono genetyczne wytłumaczenie, dlaczego na raka częściej chorują mężczyźni niż kobiety
W nowym badaniu grupa naukowców z Bostonu, w tym naukowców z Instytutu Raka Dana-Farber, zaproponowali genetyczne wyjaśnienie odwiecznej zagadki, dlaczego rak występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet.
Kobiety, jak się okazuje, posiadają w komórkach dodatkową kopię pewnych genów ochronnych. Badacze przedstawili swoje odkrycie w czasopiśmie "Nature Genetics".
"Wśród praktycznie wszystkich rodzajów raka częstość występowania jest wyższa u mężczyzn niż u kobiet. W niektórych przypadkach różnica może być bardzo mała, zaledwie kilka procent, ale w większości nowotworów zachorowalność jest dwa lub trzy razy większa u mężczyzn" - tłumaczą Andrew Lane, współautor badania, oraz Gad Getz ze Szpitala Głównego w Massachusetts.
"Dane z Narodowego Instytutu Raka pokazują, że mężczyźni mają o ok. 20 proc. wyższe ryzyko zachorowania na raka niż kobiety. To przekłada się na dodatkowe 150 000 nowych przypadków choroby rocznie" - dodaje.
Poprzednie badania wykazały, że w jednej z postaci białaczki komórki nowotworowe często powodują mutację genu o nazwie KDM6A, znajdującego się na chromosomie X - jest to jeden z chromosomów płciowych, które określają, czy dana osoba jest mężczyzną czy kobietą.
Jeśli KDM6A jest genem supresorowym nowotworu, odpowiedzialnym za zapobieganie niekontrolowanemu podziałowi komórek, mutacja może prowadzić do raka przez paraliż tego systemu. Można oczekiwać, że komórki żeńskie są tak samo podatne na mutacje. Jednak sytuacja wygląda inaczej.
Podczas tworzenia się zarodków jeden z chromosomów X w komórkach kobiet zamyka się i na zawsze pozostaje w "trybie offline". Mutacja w KDM6A na aktywnym chromosomie X powinna zatem doprowadzić do tego samego siejącego spustoszenie podziału komórkowego, jak ma to miejsce u mężczyzn.
Nieoczekiwanie, mutacje KDM6A obserwowano częściej w nowotworach wykrytych u mężczyzn. Okazuje się, że niektóre geny na nieaktywowanym chromosomie X w komórkach żeńskich wyszły ze stanu uśpienia i funkcjonowały normalnie. Jeden z tych przebudzonych genów wykonuje kopie KDM6A. "Dobra" jego kopia wystarcza, aby zapobiec transformacji w komórkę rakową.
ZOBACZ TAKŻE:
"Zgodnie z tą teorią, jednym z powodów większej powszechności raka u mężczyzn jest to, że komórki męskie musiałyby przejść szkodliwą mutację tylko w jednej kopii genu, aby stać się komórkami rakowymi" – powiedział Lane.
Aby sprawdzić tę hipotezę naukowcy z Broad Institute skanowali genomy ponad 4 000 próbek guzów, reprezentujących 21 różnych rodzajów raka, szukając różnego rodzaju nieprawidłowości, w tym mutacji. Następnie zbadano, czy którakolwiek ze znalezionych nieprawidłowościami była częstsza w komórkach męskich lub żeńskich.
Wyniki były uderzające. Spośród prawie 800 genów występujących wyłącznie na chromosomie X sześć było częściej zmutowanych u mężczyzn niż u kobiet. Wśród ponad 18 000 innych genów żaden nie wykazał równowagi płci w częstości mutacji.
Przeczytaj koniecznie
"Fakt, że geny, które są częściej zmutowane u mężczyzn, występują wyłącznie na chromosomie X, oraz to, że kilka z nich jest genami supresji nowotworu, które unikają dezaktywacji, to przekonujące dowody dla naszej teorii"- zaznaczył Lane.
"Ochrona udzielana przez kopie tych genów w komórkach żeńskich może pomóc wyjaśnić mniejszą częstość występowania wielu nowotworów u kobiet i dziewcząt" - dodaje.
Jedną z konsekwencji tych odkryć jest to, że wiele nowotworów może wynikać z różnych szlaków molekularnych u mężczyzn i kobiet. Aby obejść genetyczne zabezpieczenia przed rakiem w komórkach żeńskich, nowotwory mogą wykorzystywać alternatywne układy genetyczne.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.