Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Monika Szafarowska

Przyczyny żylaków

Avatar placeholder
05.09.2013 13:58
Przyczyny żylaków
Przyczyny żylaków

Nie ma jednej uniwersalnej przyczyny powstawania żylaków. Żylaki to objaw, a nie choroba sama w sobie i w zależności od tego, gdzie powstają, mają inną etiologię. Często też od przyczyny zależny jest przebieg i rokowanie. Nie wszystkie przyczyny żylaków można niestety wyeliminować. Oczywiście, o ile jest to możliwe, trzeba próbować zapobiegać, ponieważ leczenie żylaków może być trudne i nie zawsze skuteczne.

spis treści

Jak rozwijają się żylaki?

Żylaki kończyn dolnych to bardzo częsta dolegliwość. Są one objawem przewlekłej choroby żylnej, której istotą jest utrudniony odpływ krwi z układu żylnego nogi. W kończynach dolnych istnieją 2 sieci naczyń żylnych – powierzchowne (przebiegają tuż pod skórą) oraz głębokie (znajdują się zdecydowanie głębiej, pod mięśniami). Początkowo żylaki dotyczą naczyń położonych powierzchownie – są to tzw. żylaki pierwotne, później mogą się rozwinąć także w żyłach głębokich, ale traktujemy je raczej już jako powikłanie przewlekłej choroby żylnej. Krew żylna ma trudniejsze zadanie niż krew tętnicza – musi płynąć z dołu do góry, z góry na dół. Jest to możliwe dzięki temu, że mięśnie nóg działają jako pompa i tłoczą krew do serca. Jednak tak się dzieje tylko w ruchu, gdy mięśnie pracują. Jeśli nogi przez dłuższy czas nie pracują, np. jeżeli mamy pracę siedzącą, krew zalega w żyłach kończyn dolnych, a w związku z tym rozciąga naczynia, w których się znajduje, aby móc się pomieścić. Żeby krew nie zalegała w zbyt dużych ilościach na obwodzie, duże żyły w nogach mają specjalne zastawki – czyli takie bramki, które pozwalają płynąć krwi do serca, wtedy są otwarte, a zapobiegają cofaniu się krwi z góry na dół – zamykają się. Jednak jeżeli krew ciągle zalega, a mięśnie nie pracują, mogą powstać zakrzepy mogące niszczyć kruche zastawki, a wtedy coraz większa ilość krwi zostaje „na dole”, a także wzrasta ciśnienie tej krwi – tak powstają żylaki.

Zobacz film: "Wiedza i świadomość pacjentów w dobie Internetu"

Póki zalega niewielka ilość krwi, poszerzone żyły prześwitują przez skórę w postaci jasnoniebieskiej siateczki. Z czasem naczynie się poszerza i powstaje prawdziwy żylak – gruby, ciemnoniebieski, wybrzuszony ponad powierzchnię skóry. Zgodnie z ciśnieniem hydrostatycznym krew zaczyna zalegać „na dole”, w związku z czym żylaki najwcześniej powstają w okolicach kostek i na podudziach. Z czasem jednak poszerzają się też żyły „wyżej” i powstają żylaki na udach.

1. Czynniki sprzyjające wystąpieniu żylaków

Oprócz pracy siedzącej lub stojącej przewlekłej chorobie żylnej sprzyjają także predyspozycje genetyczne. Z przeprowadzonych badań wynika, że ryzyko rozwoju żylaków kończyn dolnych u osób, których oboje rodzice je mieli, wynosi około 90%, a w przypadku, gdy żylaki miało tylko jedno z rodziców – 42%. Także ciąża sprzyja powstawaniu żylaków – naczynia żylne miednicy są uciśnięte przez powiększoną macicę, co powoduje zastój w żyłach, które do niej oddają krew, ponadto zwiększona jest ilość krwi krążącej, a także nie bez znaczenia jest przeprogramowanie hormonalne. Co ważne, częstość występowania choroby żylakowej wzrasta wraz z liczbą ciąż. Szacuje się, że co trzecia kobieta w pierwszej ciąży i co druga kobieta w drugiej ciąży ma żylaki kończyn dolnych.

Występowaniu żylaków sprzyjają także zaawansowany wiek, a także otyłość. Kobiety są dużo bardziej predysponowane do powstawania żylaków – nie do końca wiadomo dlaczego. W grupie wiekowej od 20 do 34 lat stosunek kobiet do mężczyzn z chorobą żylakową wynosi 6:1, ale w grupie od 65 do 74 lat już tylko 1,5:1. Znaczenie ma również przynależność rasowa – żylaki kończyn dolnych najczęściej dotyczą ludzi rasy białej. Do rozwoju żylaków może również przyczyniać się wysoki wzrost, palenie papierosów, nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu, noszenie obcisłych ubrań (zwłaszcza podkolanówek lub pończoch z ciasnymi ściągaczami utrudniającymi odpływ krwi z kończyn dolnych) i butów na wysokich obcasach, a także dźwiganie ciężarów.

Także częste korzystanie z sauny i solarium może sprzyjać tworzeniu się żylaków. Przewlekła choroba żylna powstaje również częściej u osób długotrwale unieruchomionych, z chorobami nowotworowymi, niewydolnością serca, po udarze mózgu, z zakrzepicą, chorobami nerek, chorobami przewlekłymi jelit, po dużych zbiegach operacyjnych, z wadami serca, zaburzeniami hormonalnymi czy cukrzycą. Także wszystkie choroby krwi zwiększające jej lepkość są czynnikami predysponującymi do żylaków.

1.1. Przyczyny hemoroidów

Żylaki odbytu, zwane inaczej hemoroidami, powstają na skutek poszerzenia splotów żylnych odbytu. Dzieje się tak na skutek wzrostu ciśnienia w tych naczyniach. Przyczynami wzrostu ciśnienia w żyłach odbytu są: częste zaparcia, praca siedząca, otyłość, ciąża, choroby wątroby, nadciśnienie w żyle wrotnej wątroby, a także analne stosunki seksualne. Objawowemu przebiegowi choroby sprzyja także starszy wiek – tkanka łączna, która mocuje poszerzone naczynia żylne wewnątrz odbytu, wiotczeje, przez co wypadają one na zewnątrz i powodują silne dolegliwości.

1.2. Przyczyny żylaków przełyku

Przyczyną żylaków przełyku, mówiąc najprościej, jest marskość wątroby. Jak to się dzieje, że choroba wątroby, która znajduje się w brzuchu, powoduje nieprawidłowości przełyku, który znajduje się w klatce piersiowej? To dosyć skomplikowane. Żylaki przełyku to poszerzone żyły w dolnym odcinku przełyku. Ich poszerzenie jest jednym z objawów marskości wątroby. Jeżeli wątroba jest niesprawna, krew, która normalnie przez nią przepływa, ma utrudnione zadanie, dlatego szuka sobie alternatywnych naczyń, którymi mogłaby popłynąć. Wytwarza się tzw. krążenie oboczne i jedną z tych obocznych dróg są właśnie żyły przełyku. Jednak żyły te nie są przystosowane do przyjmowania tak dużej ilości krwi, dlatego nadmiernie się rozciągają i tak powstają żylaki. W zaawansowanej niewydolności wątroby żyły mogą być tak bardzo rozciągnięte, że aż pękają i powodują groźny dla życia krwotok. Przyczyn marskości wątroby jest wiele. Najczęstsza to przewlekłe zapalenie wątroby spowodowane wirusami żółtaczki typu B i C – HBV i HCV. Na drugim miejscu jest niewydolność wątroby spowodowana nadużywaniem alkoholu.

1.3. Przyczyny żylaków powrózków nasiennych

Innym rodzajem żylaków są żylaki powrózków nasiennych. Są to poszerzenia żył, które zbierają krew z jąder oraz moszny. Ich przyczyną jest wrodzona lub nabyta niewydolność zastawek w żyłach, co powoduje cofanie się krwi, jej zaleganie, wzrost ciśnienia oraz w konsekwencji poszerzenie naczyń. Prawie zawsze żylaki powstają po lewej stronie. Żylaki mogą być wrodzone. Jeśli są nabyte, ich przyczyną może być nowotwór nerki, który uciska okoliczne naczynia nerkowe, którymi odpływa krew z żył jądrowych. Inną przyczyną może być zakrzepica naczyń nerkowych.

Istnieją także inne rodzaje żylaków. W czasie ciąży mogą powstawać żylaki macicy i pochwy. Pojawiają się na skutek ucisku żył miednicy przez powiększającą się macicę. Żylaki mogą powstawać także w żyłach pęcherza moczowego.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Żylaki - przyczyny, objawy, leczenie
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze