Badania okulistyczne – podstawowe i specjalistyczne

Badania okulistyczne wykonuje okulista. To specjalista, który zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem chorób oczu. Kompleksowe badania oczu są przeprowadzane w gabinecie okulistycznym. Poprzedza je wywiad, dzięki czemu pakiet testów można dostosować do potrzeb każdego pacjenta.

Stałym punktem badania wzroku jest odczytywanie znaków na tablicy oraz badanie reakcji źrenic na światło. Podczas wizyty okulista nie tylko jednak ocenia ostrość wzroku, ale i pola widzenia, oczodołów, powiek czy ruchomości gałek ocznych. Wnikliwie analizuje struktury przedniego i tylnego odcinka oka. Często wykonywane jest również badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego i dna oka.

Jakie są podstawowe badania wzroku? To:

• komputerowe badanie wzroku,
• badanie ostrości wzroku,
• badanie ciśnienia oka,
• badanie oka, w tym dna oka.

Komputerowe badanie wzroku

Komputerowe badanie refrakcji polega na ocenie krzywizny rogówki i wady wzroku. Wykonuje się je za pomocą refraktometru komputerowego. Urządzenie pokazuje wielkość wady wraz z jej rodzajem: nadwzrocznością, krótkowzrocznością czy astygmatyzmem.

Badanie ciśnienia wewnątrz oka

Badanie ciśnienia wewnątrz oka wykonuje się używając tonometru, zwykle automatycznego. Powietrze uderza w rogówkę i odkształca ją. Im wyższe ciśnienie wewnątrz oka, tym o to trudniej.

Innym urządzeniem jest tonometr aplanacyjny wyposażony w pryzmat, który zbliża się do oka (jest ono znieczulone) i przeprowadza pomiar ciśnienia. Wysokie ciśnienie w oku może świadczyć o rozwoju jaskry, ale i nadciśnieniu ocznym.

Badanie ostrości wzroku

Do badania ostrości widzenia do dali i bliży wykorzystywana jest tablica do badania wzroku z literami, cyframi, znakami i kształtami. Badanie przeprowadza się dla każdego oka osobno. W tym czasie drugie oko powinno być szczelnie zasłonięte. Badanie jest przeprowadzane z wykorzystaniem próbnej ramki okularowej lub przyrządu zwanego foropterem.

Badanie oka, w tym dna oka

Badanie oka przeprowadza się, wykorzystując lampę szczelinową (biomikroskop). Ocenie podlega przednia części oka, czyli fragment od rogówki do soczewki. By przeanalizować stan siatkówki i dno oka, lampa szczelinowa jest zbrojona w dodatkową soczewkę.

Aby ocenić zmiany w całej siatkówce, od jej początku (niewidocznego bez rozszerzenia źrenicy) do końca, czyli nerwu wzrokowego, lekarz musi rozszerzyć źrenicę.

Czasem podstawowe badania okulistyczne nie pozwalają na postawienie diagnozy. Konieczne jest wówczas wykonanie badań bardziej szczegółowych, specjalistycznych. Wskazaniem do poszerzenia wachlarza testów okulistycznych jest także kontrola leczenia narządu wzroku w bardziej zaawansowanych przypadkach i chorobach (to np. jaskra).

Specjalistyczne badania okulistyczne to:

• badanie pola widzenia,
• badania obrazowe oka (HRT, GDX, OTC),
• USG oka,
• ultraszerokokątne badanie dna.

Badanie pola widzenia

Badanie pola widzenia, które polega na patrzeniu na bodźce świetlne o zmieniającym się natężeniu, pozwala określić czułość nerwu wzrokowego. Przy słabym nerwie wzrokowym dostrzegane jest wyłącznie silne światło.

Badania obrazowe oka (HRT, GDX, OTC)

Badania obrazowe oka, takie jak HRT, GDX, OTC, pozwalają na przekrojowe zilustrowanie poszczególnych tkanek oka, np. siatkówki, tarczy nerwu wzrokowego, rogówki. Jest bardzo precyzyjne, dzięki czemu umożliwia wykrycie wszelkich nieprawidłowości w budowie oka.

USG oka

USG oka, nazywane USG A (A od amplituda), pozwala obejrzeć oko i oczodół. Ilustruje zmiany w siatkówce (odwarstwienie czy przedarcie siatkówki), guzy oka, wylewy, zmiany w nerwie wzrokowym o charakterze jaskrowym.

Ultraszerokokątne badanie dna

Ultraszerokokątne badanie dna oka umożliwia sfotografowanie obszaru 200 stopni siatkówki. Dzięki temu podczas badania można obejrzeć oko od początku siatkówki aż do nerwu wzrokowego.

Kiedy umówić się na badanie okulistyczne? ]akie objawy powinny skłonić do konsultacji z lekarzem?

Wskazaniem do wizyty w gabinecie okulistycznym jest przede wszystkim:

• pogorszenie wzroku,
• uczucie ciała obcego w oku,
• uczucie swędzenia, pieczenia, suchości oka,
• ból oczu,
• nadmierne łzawienie,
• częste infekcje oczu,
• światłowstręt,
• zaczerwienienie gałek ocznych,
• bóle głowy.

Do okulisty należy jednak chodzić nie tylko wtedy, gdy coś dolega. Oczy trzeba badać regularnie, na przykład raz w roku, jeśli lekarz nie zdecydował inaczej. Wizyty powinny być nie tylko kontrolne, ale i profilaktyczne. Dlaczego to ważne?

Rutynowe badania pozwalają na wykrycie ewentualnych nieprawidłowości, zdiagnozowania ich przyczyny i podjęcie leczenia. Celem działań jest nie tylko komfort widzenia i życia, ale i zapobieganie pogorszeniu się stanu oraz funkcjonalności narządu wzroku. To szczególnie ważne na przykład w przypadku jaskry, która niewykryta i nieleczona może grozić utratą zdolności widzenia.

Wizyta u okulisty może być zrealizowana w placówce posiadającej kontrakt z NFZ (potrzebne jest skierowanie od lekarza POZ) lub prywatnie. Wówczas koszt wizyty trzeba pokryć z własnych środków.

Ile kosztuje wizyta u okulisty prywatnie? To zależy zarówno od gabinetu i renomy lekarza, jak i zakresu badań. Wizyta i kompleksowe badanie wzroku (badania podstawowe) to koszt około 200 zł. Badania specjalistyczne są zwykle dodatkowo płatne, a ich cena jest bardzo różna.