Ból gardła - przyczyny, objawy i leczenie

Ból gardła jest powszechną dolegliwością, z którą z różnych powodów zmagają się zarówno dzieci, jak i dorośli, tak jesienią i zimą, jak i latem. Jak go opisać? Jakie są jego objawy? Ból gardła to uczucie pieczenia, drapania, trudności w połykaniu lub suchości w gardle.

Zdarza się, że w badaniu fizykalnym obserwuje się też rozpulchnienie i zaczerwienienie (czyli czerwone gardło) błony śluzowej gardła oraz migdałków podniebiennych. Czasem widoczny jest białawy nalot.

Przypadłość może mieć różne nasilenie. Cechuje ją odmienny charakter. Bywa bardzo dokuczliwa, innym razem wywołuje zaledwie dyskomfort. Ból bowiem może być zarówno kłujący, jak i pulsujący.

Zdarza się, że nasila się przy przełykaniu, czasem towarzyszy nieustannie przez dłuższy lub krótszy czas. Może obejmować całe gardło lub być bardziej nasilony po jednej stronie.

Jakie mogą być przyczyny bólu gardła? Najczęściej dolegliwość towarzyszy infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych, np. przeziębieniu, ale i mononukleozie. To ostra choroba wywołana przez wirusa z rodziny herpes: EBV (Epstein-Barr wirus). Zdarza się, że ból gardła towarzyszy infekcji bakteryjnej, np. anginie paciorkowcowej (ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła).

Jakie są typowe objawy towarzyszące bólowi gardła podczas tego typu choroby? W przypadku infekcji wirusowej to złe samopoczucie, opuchlizna gardła i przekrwienie migdałków, chrypka, kaszel, katar, zapalenie spojówek, stan podgorączkowy (może również pojawić się ostry ból gardła przy przełykaniu bez gorączki).

Na infekcję o podłożu bakteryjnym wskazują takie objawy jak: opuchnięte gardło i problemy z przełykaniem, biaława lub żółta wydzielina czy nalot na migdałkach, gorączka i dreszcze, ból głowy i bóle mięśni oraz wybroczyny widoczne na podniebieniu.

Inną przyczyną bólu gardła są przewlekłe zakażenia i stany zapalne, takie jak:

• przewlekłe ropne zapalenie gardła i migdałków podniebiennych,
• przewlekłe zapalenie zatok przynosowych,
• przewlekłe zapalenie gardła związane z narażeniem na czynniki drażniące błonę śluzową gardła (dym tytoniowy, alkohol, zanieczyszczenia powietrza, wdychanie substancji toksycznych) lub oparzeniem termicznym (np. gorącą kawą czy herbatą), jak i chemicznym (spożycie środków chemicznych).

Silny ból gardła bez gorączki może być wywołany obecnością ciała obcego w gardle lub w przełyku. Wówczas jest on ostry i kłujący, pojawia się nagle i nasila się podczas połykania.

Ból gardła może być również związany z zabiegiem medycznym (typowy jest np. ból gardła po gastroskopii). Z kolei przewlekły ból gardła o stałym nasileniu, któremu towarzyszy trudność w przełykaniu może być spowodowany chorobą nowotworową gardła.

Rak gardła wywołuje takie objawy jak guz na szyi, ból ucha, szczękościsk oraz duszność. Jeszcze inną przyczyną bólu gardła jest choroba refluksowa przełyku.

Ból gardła, w zależności od przyczyny oraz dokuczliwości i nasilenia objawów, można leczyć zarówno samodzielnie, jak i poprosić o pomoc lekarza. Domowe sposoby na ból gardła obejmują:

• nawilżanie gardła, płukanie go roztworem soli. Pomóc może także mikstura na ból gardła z wody i sody,
• stosowanie tabletek do ssania dostępnych bez recepty, które można kupić nie tylko w aptekach, ale także drogeriach czy supermarketach.

Jaki jest skuteczny lek na ból gardła? Sprawdzą się tabletki, ale także aerozol czy roztwór do płukania jamy ustnej, który:

• działa antyseptycznie, pomaga zwalczać drobnoustroje, wywołujące ból gardła,
• znieczula spuchnięte gardło, łagodząc przykre dolegliwości i szybko przynosząc uczucie ulgi,
• działa przeciwzapalnie,
• zmniejsza obrzęk gardła.

Jak szybko wyleczyć ból gardła? Nawilżać gardło, ale i sięgać po tabletki oraz inne preparaty na gardło, które zawierają substancje przeciwzapalne, przeciwbólowe czy znieczulające oraz pastylki do ssania na przykład z propolisem czy porostem islandzkim, które pomogą na suche i drapiące gardło.

O ile na ból gardła w przypadku infekcji wirusowej działania skupiają się wokół leczenia objawowego, o tyle gdy przyczyną infekcji gardła jest zakażenie bakteryjne, wprowadza się antybiotyk.

Zdecydowana większość przypadków bólu gardła przebiega łagodnie i nie wymaga interwencji lekarskiej. Czasem jednak wizyta u specjalisty jest konieczna. Wskazaniem jest ból gardła, który jest silny, nie ustępuje po zastosowanym leczeniu lub przewlekły, zarówno bez cech infekcji, jak i z towarzyszącymi niepokojącymi objawami (np. trudności w połykaniu, krwawienie).

Bardzo ważny jest charakter bólu, jego lokalizacja, czas trwania, zmiany w czasie (narastanie, pulsowanie) oraz objawy towarzyszące. O dalszym postępowaniu decyduje lekarz.