Cewnikowanie żyły
Cewnikowanie żył, nazywane kaniulacją, przeprowadzane jest w różnym celu. Służy do podawania leków, stosowania płynoterapii oraz pobierania próbek krwi. Niekiedy cewnikujemy żyły w celu wprowadzenia elektrody do stymulacji serca. Wybór drogi wprowadzenia kaniuli uzależniony jest ponadto od wielu czynników, takich jak cel cewnikowania, doświadczenie osoby wykonującej kaniulację, dostępności do żyły, czasu utrzymania kaniuli, stanu ogólnego chorego.
Cewnikowanie żyły
W tym artykule:
Kaniulacja żył obwodowych oraz kateteryzacja żyły pępowinowej
Kaniulację żyły obwodowej przeprowadza się w celu prowadzenia żywienia pozajelitowego, uzupełnienia niedoboru płynów i elektrolitów, dożylnego podania leków lub przetoczenia krwi. W pierwszej kolejności powinno się wkłuwać do żył obwodowych dłoni i stóp, a w razie konieczności do żyły łokciowej. Zaletami kaniulacji żył obwodowych jest bezpieczeństwo i łatwość zakładania kaniuli, a także małe ryzyko infekcji. Z kolei do jej wad zalicza się krótki czas życia kaniul oraz możliwość przedostania się roztworu do tkanek miękkich.
Pomimo łatwości dostępu i wykonania cewnikowania żył obwodowych w związku z ich częstym wykonywaniem istnieje wiele powikłań. Wśród wczesnych powikłań wyróżniamy: krwiak, wynaczynienie płynów lub leków, zator powietrzny, uszkodzenie sąsiednich struktur na kończynie górnej między innymi tętnicy ramiennej, nerwu pośrodkowego oraz nerwów skórnych przedramienia. Do odległych w czasie powikłań zaliczamy zakrzepowe zapalenie żył oraz zapalenie skóry lub tkanki podskórnej.
Cewnikowanie żyły pępowinowej przeprowadza się w celu wykonania transfuzji wymiennej, prowadzenia żywienia pozajelitowego u noworodków lub resuscytacji poporodowej. Przez cewnik można również podawać niektóre leki. Do komplikacji po cewnikowaniu zalicza się krwawienie oraz powstanie zakrzepu.
Kaniulacja żył centralnych drogą żył obwodowych oraz kaniulacja żył centralnych metodą Seldingera
Kaniulę do żył centralnych wprowadza się w razie konieczności prowadzenia żywienia pozajelitowego przez długi okres czasu. Kaniulacja jest łatwa do przeprowadzenia. Jest na tyle bezpieczna, że jeśli się właściwie pielęgnuje miejsce cewnikowania, można ją utrzymać przez kilka tygodni. Wskazane jest stosowanie silikonowych kaniul, gdyż zmniejsza się wtedy ryzyko zatoru, odmy opłucnowej, krwiaka, krwotoku do klatki piersiowej oraz pęknięcia dużego naczynia. Kaniula zazwyczaj wprowadzana jest do żyły łokciowej, pachowej, skroniowej lub szyjnej, a rzadziej do żyły odpiszczelowej.
Cewnikowanie żył centralnych metodą Seldingera jest specyficznym rodzajem cewnikowania żył szyjnych wewnętrznych i zewnętrznych oraz żył podobojczykowych. Ze względu na położenie tych żył, kaniulacja tego typu wiąże się z ryzykiem odmy opłucnowej i perforacji naczyń. Cewnikowanie żyły spełnia wiele funkcji: umożliwia żywienie dożylne, podawanie leków i przetaczanie krwi. Jeśli jest przeprowadzane przez osobę doświadczoną, ryzyko powikłań jest znacznie zminimalizowane.
Monika Miedzwiecka
Źródła
- Kaniulacja żył obwodowych u dzieci
- Kalinowski L. (red.), Encyklopedia badań medycznych, Makmed, Gdańsk 1996, ISBN 83-905369-4-3
- Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0
- Mayzner-Zawadzka E. (red.), Oksfordzki podręcznik anestezjologii, Medipage, Warszawa 2009, ISBN 978-83-89769-98-5
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
