Choroba Chagasa - przyczyny, objawy, rozpoznanie i leczenie
Choroba Chagasa to tropikalna choroba zakaźna powodowana przez pasożyta świdrowca Trypanosoma cruzi. Pasożytnicza choroba człowieka jest przenoszona przez ugryzienie owada lub transfuzję krwi. Choroba Chagasa jest najbardziej rozpowszechniona w Ameryce Środkowej i Południowej, dlatego też inna jej nazwa to trypanosomatoza amerykańska.
Choroba Chagasa
W tym artykule:
Przyczyny choroby Chagasa
Pluskwiaki zarażają się pasożytem poprzez ugryzienie zwierzęcia lub człowieka zakażonego pierwotniakami Trypanosoma cruzi. Następnie zarażony owad zostawia swoje odchody na skórze człowieka, zwykle podczas jego snu. Po obudzeniu się, gdy człowiek pociera skórę, może wetrzeć odchody owada w otwartą ranę, w śluzówki jamy ustnej lub wspojówki oka.
Pasożytniczą chorobą człowieka można także zarazić się w trakcie porodu od zarażonej matki, po spożyciu pokarmów zawierających kał zarażonych owadów, a także podczas transplantacji narządów.
Mieszkańcy Ameryki Środkowej i Południowej zapadają na chorobę Chagasa głównie w dzieciństwie. U noworodków i niemowlaków choroba ta może być śmiertelna, natomiast u starszych dzieci ma ona na początku ostry przebieg, kiedy pojawia się gorączka. Następnie, zwykle po 10-20 latach, u jednej trzeciej zarażonych pojawia się postać przewlekła choroby, która skraca życie o 9-10 lat. U niektórych osób pasożyt pozostaje w uśpieniu nawet przez kilkadziesiąt lat.
Na powyżej omówioną chorobę zakaźną narażeni są także turyści, którzy nocują w tanich hotelach.
Objawy choroby Chagasa
Aż u 99% osób mogą nie pojawić się żadne symptomy zarażenia. Pozostała mniejszość ma gorączkę, poczucie zmęczenia, powiększenie wątroby lub śledziony, a także powiększone węzły chłonne. Objawy te pojawiają się zwykle pomiędzy kilkoma dniami a dwoma tygodniami po zarażeniu. Inne symptomy to: zapalenie spojówek oraz jednostronny obrzęk powiek - tzw. objaw Romañy, utrata apetytu, przelotna wysypka, wymioty oraz biegunka. W miejscu ukłucia przez zarażonego owada może pojawić się grudka lub guzek. Objawy te utrzymują się przez 4-8 tygodni i mijają nawet bez przeprowadzenia leczenia. U noworodków może pojawić się obrzęk mózgu, który zwykle prowadzi do śmierci.
Około 10. tygodnia po zarażeniu zaczyna się okres „utajenia”, który może trwać nawet kilkadziesiąt lat. Przebiega on bezobjawowo. U dwóch trzecich zarażonych tą chorobą zakaźną pasożyt nie ujawnia się przez całe życie. U pozostałych chorych mogą pojawić się zmiany w sercu, a także powiększenie niektórych narządów układu pokarmowego, zwłaszcza przełyku i jelita grubego.
Pasożytnicza choroba człowieka przebiega bardzo ostro u osób z HIV.
Rozpoznanie i leczenie choroby Chagasa
W przypadku choroby Chagasa diagnoza nie jest prosta. Istotne jest wykonanie rozmazu krwi oraz biopsja mięśnia lub węzła chłonnego. Stosowana jest także ksenodiagnostyka, która pozwala sprawdzić, czy w krwi od potencjalnie chorego człowieka nie znajduje się pasożyt. Wykonuje się także badanie świeżej krwi z dodatkiem antykoagulantu, w której można wykryć poruszające się świdrowce i zaobserwować je pod mikroskopem świetlnym.
Przeciw chorobie Chagasa nie sposób się zaszczepić. W latach 70. w Brazylii została wynaleziona szczepionka przeciw chorobie wywołanej przez świdrowca, lecz jej zastosowanie było ekonomicznie niewykonalne. Obecnie prowadzi się badania nad wynalezieniem szczepionki DNA skutecznej zarówno w ostrej, jak i przewlekłej fazie tej choroby. W ramach profilaktyki warto unikać tanich noclegów w Ameryce Środkowej i Południowej. Podczas wyjazdu w te rejony należy spać w łóżku z moskitierą i stosować środki owadobójcze.
Leczenie jest istotne zwłaszcza w ostrej fazie choroby. U osób z przewlekłą fazą choroby Chagasa lekarze koncentrują się na łagodzeniu objawów choroby. Obecnie wykonywane są liczne badania nad wykryciem leków skutecznych na chorobę Chagasa, głównie wpływające na strukturę świdrowca lub zaburzające jego metabolizm.
Choroby zakaźne mogą stać się udziałem każdego człowieka, dlatego tak istotna jest higiena oraz zachowanie ostrożności podczas wyjazdów w egzotyczne kraje.
Źródła
- Buczek A. Choroby pasożytnicze - epidemiologia, diagnostyka, objawy, FnRRRKDN, Lublin 2005, ISBN 83-921869-9-0
- Dziubek Z. Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2748-9
- Dziubek Z., Żarnowska-Prymek H., Choroby pasożytnicze człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999, ISBN 83-200-2279-7
- Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zieliński A., Choroby zakaźne i pasożytnicze - epidemiologia i profilaktyka, Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2007, ISBN 978-83-7522-010-0
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
