Co na biegunkę? Naturalne metody walki z biegunką

Głównym problemem w zapobieganiu zatruciom pokarmowym jest to, że produkty zawierające bakterie zwykle nie wyglądają podejrzanie. Dlatego też tak ważna jest higiena przygotowywania posiłków. Jak powinieneś się zachowywać?

• Dokładnie myj ręce przed obróbką, jak i w trakcie obróbki owoców i warzyw.
• Dokładnie myj owoce i warzywa, zwłaszcza korzeniowe oraz te leśne (na romantycznej wyprawie do lasu w poszukiwaniu poziomek i jagód nie wolno ci jeść tych owoców prosto z krzaczka! – grożą one nie tylko odbakteryjnymi zatruciami, lecz także przede wszystkim pasożytami, takimi jak tasiemiec czy bąblowiec).
• Produkty rozmrażaj w lodówce, stawiając je na najniższej półce (tak by żadne inne artykuły spożywcze nie miały kontaktu z wyciekającym sokiem); również surowe produkty powinny stać nisko.
• Nie zamrażaj raz rozmrożonej żywności, ze sklepu przynoś ją w specjalnych torbach termoizolacyjnych (szczególnie w lato!).
• Po przygotowaniu posiłku schłódź go (np. zimą stawiając go bliżej okna) i maksymalnie po godzinie wstaw do lodówki.
• Nigdy nie jedz niczego niedogotowanego, dbaj o to, by produkt nie był zimny w środku (temperatura we wnętrzu potrawy powinna mieć przynajmniej 65ºC).
• W lokalach gastronomicznych lepiej nie zamawiaj potraw zawierających farsze z mięsa mielonego – nigdy nie wiesz, co zostało do nich użyte; również dania zawierające majonez, bigos i inne dania garmażeryjne nie są dobrym wyborem – nie wiadomo, jak dawno zostały przygotowane, pewniejszy będzie jednolity kawałek mięsa, po którym widać, że został niedawno usmażony; przyjrzyj się higienie osoby podającej jedzenie.
• Pamiętaj o szczególnej higienie przygotowywania i przechowywania produktów w upalne dni; wtedy też kupuj małe porcje wędliny czy serów (koniecznie przyjrzyj się, czy jogurty nie mają „bombażu” świadczącego o gazach pochodzenia bakteryjnego).
• Uważaj również, gdy wybierasz się na wycieczki (zabieraj ze sobą raczej prowiant suchy w postaci chrupkiego pieczywa, sucharów, kromek chleba, z których dopiero na miejscu zrobisz kanapki, podsuszane wędliny, ewentualnie sery, również duże owoce – drobne łatwiej się gniotą i psują, warzywa, czekoladę) lub wyjeżdżasz do Azji, Afryki czy w okolice basenu Morza Śródziemnego – taki wyjazd zwykle kończy się biegunką podróżną (inne zwyczaje higieniczne oraz odmienna flora bakteryjna).

Na szczęście zatrucia pokarmowe zwykle mają łagodny przebieg i nie musisz wtedy udawać się do lekarza. Wtedy też postaraj się wstrzymywać od użycia środków przeciwbiegunkowych – przeszkadzają one w pozbywaniu się z organizmu bakterii i ich toksyn. Wystarczą sama dieta i odpowiednie nawodnienie organizmu.

Natomiast gdy:

• objawy są szczególnie silne i uprzykrzające (silne nudności, przedłużająca się biegunka, bóle głowy, mięśni i stawów, domieszki krwi czy ropy w kale) oraz nietypowe (poszerzenie źrenic, podwójne widzenie, trudność w oddychaniu, porażenie nerwów – świadczące o możliwości zatrucia jadem kiełbasianym!),
• zatrucie dotyka osobę starszą lub małe dziecko, niemowlę,
• dochodzi do szybkiego odwodnienia, o co łatwo w przypadku dzieci, uporczywej biegunki połączonej z wymiotami i niewystarczającego uzupełniania płynów (objawami będą: bardzo złe samopoczucie, suche błony śluzowe, mało elastyczna skóra, rzadko oddawany mocz, apatia),

należy jak najszybciej udać się do szpitala!

Sygnałem do wizyty u lekarza jest także pojawienie się wyjątkowo źle pachnących, tłuszczowych (czyli trudno usuwalnych), ropnych lub krwistych stolców, jak również naprzemienne zaparcia i biegunki. Mogą one świadczyć nie o zatruciu pokarmowym, ale przewlekłym zapaleniu trzustki, chorobie zapalnej jelit czy nawet nowotworze jelita grubego!

Należy podkreślić fakt stymulacji przez pokarm czynników przyspieszających regenerację uszkodzonej błony śluzowej. Dlatego też jeśli zgłodniejesz lub potrzebujesz energii do pracy, nie unikaj jedzenia, ale koniecznie wybieraj produkty lekkostrawne.

Na początku będą to jedynie solone kleiki z ryżu i drobnej kaszy perłowej czy manny, ewentualnie sucharki i bułka czerstwa – wszystko bez dodatku cukru i tłuszczu. W miarę poprawy (po 2–3 dniach) na talerzu mogą pojawić się mięsa gotowane (drobiowe, cielęce), purée z ziemniaków (z dodatkiem masła i mleka), chudy rosół, chudy twaróg. U dzieci sprawdza się marchwianka, którą przygotowujemy, gotując przez godzinę 50 g marchwi w litrze wody z dodatkiem soli, a następnie miksując całą zawartość garnka. Dorosłym polecam z warzyw gotowaną marchew i dynię, a z owoców oraz uprażone jabłko.

Potrawy powinny być świeżo przygotowywane i nieprzechowywane w lodówce, tak by zminimalizować możliwość kolejnych zatruć, gdy nasz organizm jest osłabiony.

Musimy koniecznie uzupełniać ubytki wody, pijąc około 2 litrów płynów, najlepiej gdy będą one podawane w regularnych odstępach i małych ilościach (np. pół szklanki co pół godziny). Płyny te muszą być niesłodkie, o umiarkowanej temperaturze. Ze względu na straty składników mineralnych najlepiej sprawdzają się wody mineralne, przegotowana woda lekko posolona, jak również preparaty elektrolitowe typu Gastrolit, Saltoral – zwłaszcza w przypadku dzieci i silnych objawów wymiotno- biegunkowych. Pijmy również herbaty zawierające garbniki oraz zioła (miętę, rumianek). Zależnie od stanu chorego podawać można rozcieńczone soki owocowe i warzywne (1. część soku do 4 litrów wody, w następnych dniach 1:1). By mieć pewność, że nie zawierają one substancji dodatkowych, warto zaopatrzyć się w soki dla niemowląt. Uwaga na słodkie kompoty, zwłaszcza z ciężkostrawnych owoców pestkowych (typu czereśnie).

• produkty wzmagające procesy fermentacyjne w jelitach (sok jabłkowy, winogronowy, gruszkowy, mleko, sorbitol dodawany do artykułów o obniżonej zawartości cukru, produktów light)
• używki: kawa, mocna herbata, alkohol, przyprawy
• napoje gazowane
• potrawy smażone, zasmażane, pieczone, grillowane, ciężkostrawne

Uwaga, te napoje i potrawy polecamy, gdyż mają działanie zapierające!

• napoje garbnikowe, bez cukru – herbata, napar z suszonych czarnych jagód; napar z rumianku, mięty
• pektyny, wiążące wodę i toksyny, osłaniające śluzówkę jelit – gotowana marchewka, jabłko, dynia
• słabe kakao na wodzie bez dodatku cukru

Po ustąpieniu biegunki (ponowne prawidłowe uformowanie stolców) warto odciążyć przewód pokarmowy i rezygnować przez parę dni z ciężkostrawnych produktów, żywności typu fast food oraz smażenia. Poleca się natomiast spożywanie większych ilości fermentowanych produktów mlecznych (kefiry, zsiadłe mleko, jogurty i maślanki), tak aby odbudować fizjologiczną florę bakteryjną jelit i zapewnić prawidłową pracę jelit.

Źródła

1. Dziubek Z. Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2748-9
2. Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0
3. Kokot F. Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, ISBN 978-83-200-3295-6
4. Socha J. Gastroenterologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999, ISBN 83-200-2281-9