Testosteron - rola, badanie, nadmiar, niedobór
Testosteron zazwyczaj utożsamiany jest z męskością, siłą, agresją, przemocą. Jest to myślenie oparte na stereotypach. W rzeczywistości bowiem testosteron odgrywa ważną rolę w organizmie zarówno mężczyzny, jak i kobiety. O tym, co to jest testosteron opowie niniejszy artykuł.
1. Co to jest testosteron?
Testosteron to hormon syntetyzowany głównie przez jądra, a oprócz tego również przez nadnercza (u mężczyzn i u kobiet), a także jajniki. Wytwarzanie testosteronu kontrolowane jest przez hormon wydzielany przez przysadkę mózgową. W organizmie mężczyzny testosteron odpowiada za wykształcenie drugorzędowych cech płciowych w okresie dojrzewania, kiedy to poziom testosteronu jest szczególnie wysoki.
2. Rola testosteronu u mężczyzn
Testosteron jest najważniejszym męskim hormonem płciowym i jako taki spełnia wiele ważnych funkcji:
- powiększenie i rozwój członka i jąder;
- obniżenie barwy głosu;
- pojawienie się owłosienia łonowego oraz owłosienia twarzy w okresie dojrzewania; w dorosłym życiu testosteron wiąże się z łysieniem;
- wzrost masy mięśniowej;
- rozwój i wzmacnianie kości;
- utrzymanie prawidłowego popędu seksualnego;
- produkcja plemników.
Ze względu na swoje właściwości testosteron często stosowany jest w kulturystyce. Wówczas jednym z efektów testosteronu jest lepszy przyrost masy mięśniowej. Jednak należy ostrożnie stosować testosteron, ponieważ można zapłacić wysoką cenę za często spektakularne efekty testosteronu.
Jednym ze skutków ubocznych testosteronu jest zatrzymanie naturalnej produkcji testosteronu. Takie skutki uboczne testosteronu są jednak zauważalne dopiero po zakończeniu cyklu przyjmowania tej substancji, ponieważ wcześniej dostarczamy testosteron z zewnątrz.
3. Rola testosteronu u kobiet
Testosteron jest błędnie postrzegany jako wyłącznie męski hormon. Testosteron u kobiet ma bowiem duży wpływ na:
- prawidłowe funkcjonowanie jajników;
- wytrzymałość kości;
- prawidłowy poziom libido.
Właściwe funkcjonowanie jajników wymaga odpowiedniej równowagi między poziomem testosteronu a poziomem estrogenu.
4. Badanie poziomu testosteronu
Poziom testosteronu powinien zostać zbadany u mężczyzn, gdy długotrwale utrzymują się u nich pewne objawy (spadek wydzielania testosteronu):
- uczucie zmęczenia;
- bezsenność;
- brak energii i ochoty do życia;
- osłabienie i zanik mięśni;
- obniżona aktywność seksualna i brak ochoty na współżycie;
- przyrost tkanki tłuszczowej.
Określenie poziomu testosteronu może być pomocne w przypadku:
- określenia przyczyn zaburzeń erekcji;
- wyjaśnieniu przyczyn niepłodności;
- zdiagnozowania przyczyn przedwczesnego lub opóźnionego dojrzewania płciowego u chłopców;
- wyjaśnieniu przyczyn obecności cech męskich kobiet.
Badanie wykonywane jest także u kobiet, gdy pojawiają się takie objawy, jak nieregularna miesiączka lub jej całkowity brak, trudność z zajściem w ciążę lub też w przypadku, gdy pojawiają się cechy męskie, takie jak nadmierne owłosienie na twarzy i innych częściach ciała, łysienie typu męskiego czy obniżony głos.
Materiałem biologicznym do badania testosteronu jest krew pobrana z żyły łokciowej. Badanie wykonuje się na czczo, dlatego najlepiej, by zostało przeprowadzone rano. Poziom testosteronu zależy przede wszystkim od wieku badanego. Wraz z wiekiem, a dokładniej po ok. 45. roku życia, następuje spadek jego stężenia.
Przyjmuje się, że norma testosteronu przed tym okresem wynosi: 8 - 12 nmol/l lub 2,3 - 3,4 ng/ml albo 230 - 345 ng/dl, czasami jednak może przekraczać nieco 4 ng/ml u mężczyzn bardzo aktywnych seksualnie.
5. Nadmiar testosteronu u mężczyzn
Testosteron w nadmiarze jest u mężczyzn dość rzadką przypadłością. Poziom testosteronu ulega znacznym wahaniom, zarówno na różnych etapach rozwoju, jak i w ciągu jednego dnia, dlatego trudno jest określić prawidłową wartość testosteronu. Najczęściej nadmiar testosteronu notuje się u sportowców, którzy stosują sterydy anaboliczne, testosteron lub inne związane z testosteronem hormony w celu zwiększenia masy mięśniowej.
Objawy nadmiaru testosteronu to przede wszystkim:
- mała ilość plemników, zmniejszenie rozmiaru jąder, impotencja;
- uszkodzenie mięśnia sercowego prowadzące do zwiększenia ryzyka zawału serca;
- rozrost prostaty powodujący problemy z oddawaniem moczu;
- choroby wątroby;
- trądzik;
- opuchlizna nóg wywołana zatrzymywaniem płynów w tkankach;
- przybieranie na wadze;
- nadciśnienie tętnicze i wysoki poziom cholesterolu;
- bezsenność;
- bóle głowy;
- wzrost masy mięśniowej;
- zwiększone ryzyko powstawania zakrzepów;
- zahamowanie wzrostu w okresie dojrzewania;
- agresywne zachowanie;
- wahania nastroju, urojenia.
U kobiet nadmiar testosteronu zazwyczaj związany jest z zespołem policystycznych jajników. Nadmiar testosteronu u kobiet objawia się nieregularnym cyklem menstruacyjnym, niepłodnością, nadmiernym owłosieniem ciała, łysieniem androgenowym, depresją i przybieraniem na wadze.
6. Niedobór testosteronu
Testosteron w organizmie czasem spada poniżej normy. Niedobór testosteronu u mężczyzny może stanowić poważniejszy problem niż jego nadmiar. Mężczyźni, u których produkcja testosteronu w jądrach spada, powodując niedobory testosteronu mogą zauważyć zmniejszenie owłosienia na ciele, spadek masy mięśniowej, spadek libido i zmniejszenie rozmiaru jąder.
Jednocześnie niedobór testosteronu (szczególnie, kiedy towarzyszy temu zwiększenie ilości estrogenów w męskim organizmie) powoduje powiększenie piersi i osłabienie kości. Niektórzy mężczyźni w wyniku niedoboru testosteronu doświadczają nawet uderzeń gorąca oraz problemów z koncentracją, obniżeniem nastroju i nadwrażliwością.
Testosteron jest niezwykle ważnym hormonem, którego odpowiedni poziom zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu zarówno kobiety, jak i mężczyzny. Odpowiedni poziom testosteronu ma szczególne znaczenie dla układu rozrodczego i prawidłowego popędu seksualnego.
W przypadku niedoborów testosteronu należy wykonać badanie poziomu wolnego testosteronu. Badanie jest wykonywane wtedy, gdy poziom testosteronu całkowitego budzi wątpliwości. Wolny testosteron pozwoli na zdiagnozowanie różnych stanów związanych zarówno z niedoborem, jak i nadmiarem testosteronu.
Wiele osób o niskim poziomie testosteronu zastanawia się, jak podnieść testosteron. Istnieje bowiem wiele sposobów na podwyższenie testosteronu. Mężczyźni, którzy zastanawiają się, jak podnieść testosteron, mogą zdecydować się na naturalne metody, albo też na testosteron w tabletkach. Testosteron w tabletkach to szybki sposób na uzupełnienie braków.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.