Czy istnieje prawdziwy związek między wiekiem rodziców a ryzykiem autyzmu i schizofrenii?
Z nowych badań opublikowanych w „Evolution, Medicine, and Public Health” wynika, że rodzice, którzy decydują się na dzieci w późniejszym okresie życia częściej mają dzieci, u których rozwinął się autyzmu.
Czy istnieje prawdziwy związek między wiekiem rodziców a ryzykiem autyzmu i schizofrenii?
Późniejsze rodzicielstwo nie jest jednak związane ze zwiększonym ryzykiem schizofrenii ****u potomstwa. Liczne badania na ten temat na przestrzeni 30 lat wykazały, że wzory ryzyka tych zaburzeń są bardzo zmienne i często nie są one porównywane ze sobą ze względu na znaczne różnice w projektach badań.
Naukowcy z Kopenhaskiego Centrum Ewolucji Społecznej poddali analizie obywateli Danii, aby porównać ryzyko w oparciu o wiek matek i ojców oraz różnicy wiekowej między rodzicami. Autorzy wykorzystali próbkę składającą się 1,7 miliona Duńczyków urodzonych w okresie od stycznia 1978 do stycznia 2009 roku, z czego u około 6,5 proc. osób została w tym czasie zdiagnozowana schizofrenia lub zaburzenia autystyczne.
Stosowano unikalne osobiste numery identyfikacyjne, aby łączyć informacje o osóbach fizycznych z różnych duńskich rejestrów zdrowotnych, w tym Krajowego Rejestru Pacjenta (zawierającego ogólnokrajowe dane o hospitalizacji od 1977 roku) oraz Centralnego Rejestru Psychiatrycznego (zawierającego diagnozy dla wszystkich pacjentów od 1969 roku). Połączenie tych danych zostało również uzupełnione o wiek, w jakim uczestnicy badania zostali rodzicami.
ZOBACZ TAKŻE:
Podeszły wiek ojców i matek był związany ze zwiększonym ryzykiem zaburzeń autystycznych u większości dzieci, a efekt ten został wzmocniony u potomstwa bardzo starych ojców. Jednak zaawansowany wiek matki i ojca nie był związany z większym ryzykiem wystąpienia jakiejkolwiek choroby schizofrenicznej.
Natomiast u dzieci młodych rodziców zmniejszyło się ryzyko autyzmu i tylko u dzieci bardzo młodych matek wzrosło ryzyko schizofrenii. W porównaniu do rodziców w podobnym wieku w momencie porodu, większa różnica wieku rodziców oznaczała zwiększone ryzyko zarówno dla autystycznych, jak i schizofrenicznych zaburzeń u potomstwa, ale tylko do pewnego momentu, gdzie ryzyko się wyrównuje.
Na przykład, większe ryzyko autyzmu u potomstwa starszych ojców (lub matek) mogłoby się zmniejszyć, gdyby mieli oni dziecko z dużo młodszym partnerem.
ZOBACZ TAKŻE:
- Leczenie schizofrenii
- Dziedziczność schizofrenii
- Schizofrenia po uzależnieniu
"Wielkość tych statystycznych wzrostów i spadków ryzyka musi być szacowane na przekór stosunkowo niskiemu ryzyku zachorowania na zaburzenia psychiczne w Danii, które wynosi 3,7 proc. dla wszystkich zaburzeń autystycznych i 2,8 proc. dla wszystkich zaburzeń schizofrenicznych u osób przed 30 rokiem życia.
Największe wzrosty i spadki ryzyka, które możemy odnosić do wieku ojca i matki, dają jedynie 0,2-1,8 proc. wzrostu ryzyka, ale zmiana ryzyka względnego to 76-104 proc." - mówi dr Sean Byars, współautor badania.
W badaniu omówiono również, dlaczego te wzory ryzyka nadal są ważne dla współczesnych ludzi, sugerując, że są one pozostałościami naszej ewolucyjnej przeszłości.
We wcześniejszym badaniu tej samej populacji autorzy wykazali, że ryzyko autyzmu jest związane z ponadprzeciętnymi rozmiarami przy urodzeniu, a ryzyko schizofrenii z mniejszymi, ale wciąż normalnymi rozmiarami po urodzeniu.
Autorzy podkreślają również, że współczesne rodziny posiadają jedynie 1-3 dzieci, podczas, gdy nasi przodkowie na tym samym etapie życia posiadali 6-8 dzieci, pod warunkiem, że dzieci przeżyły.
"Dobór naturalny pokazuje, jak rodzice, a w szczególności matki, podejmowały najlepsze dla siebie decyzje związane z potomstwem w obliczu niepewnych warunków podczas naszej prehistorii oraz jak to wygląda w dzisiejszych czasach historycznych" - powiedział profesor Jacobus Boomsma, główny autor badania.
"Nie tak dawno temu, większość matek miała swoje pierwsze dziecko w wieku około 20 lat i przechodziła 10 ciąż. Nasze interpretacje ewolucji sugerują, w jaki sposób możemy ewentualnie zrozumieć niedawno zwiększone ryzyko choroby psychicznej, które nie ma bezpośredniego wyjaśnienia medycznego" - dodaje.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
