Figówka gronkowcowa – przyczyny, objawy i leczenie

Figówka gronkowcowa to przewlekłe ropne zapalenie mieszków włosowych. Patogenem odpowiedzialnym za infekcję są gronkowce skóry, w tym gronkowiec złocisty, rzadziej inne gatunki bakterii stanowiących naturalną florę bakteryjną skóry.

Mówi się, że figówka gronkowcowa to typowo męska choroba skóry, co ma związek z goleniem zarostu twarzy. Typowe jest, że zmiany będące jej objawem najczęściej pojawiają się w obrębie owłosionej skóry twarzy: górnej wargi, brody, policzków (zwłaszcza w mieszkach włosowych brody i wąsów). W niektórych przypadkach ropne wykwity umiejscowione są także w okolicy brwi i rzęs oraz na skórze głowy pokrytej włosami.

Przyczyną przewlekłego ropnego stanu zapalnego mieszków włosowych jest zakażenie gronkowcem. Dochodzi do niego, gdy w wyniku uszkodzenia skóry w głąb mieszków włosowych wnikną bakterie patogenne. Inwazja drobnoustrojów skutkuje rozwojem stanu zapalnego oraz wytworzeniem w obrębie mieszka zbiornika ropy.

Dochodzi do tego często podczas golenia, na przykład w wyniku skaleczenia, zadrapania czy otarcia naskórka. Przyczyną figówki może być także uszkodzenie skóry przez rosnące włosy, odrastanie włosów w fałdach i zagięciach skóry oraz włosy wrastające w mieszek. Ponadto pojawieniu się schorzenia sprzyjają ogniska zakaźne zlokalizowane w jamie ustnej, nosie i uszach.

Objawami figówki są krosty wypełnione białą treścią, bolesne grudki, zaczerwienione pęcherze, nacieki i guzy ropne zlokalizowane w ujściach mieszków włosowych u podstawy włosów twarzy i głowy. Zmiany zwykle swędzą i są bolesne.

Ropne krosty mogą pękać i uwalniać swą zawartość, inne wysychają i tworzą strupy. Niektóre postacie choroby, gdy proces zapalny lokalizuje się w głębokim warstwach skóry, pozostawiają po sobie nieestetyczne blizny. Charakterystyczne dla figówki gronkowcowej jest to, że każda zmiana skórna wygląda tak, jakby była przebita włosem.

Ponieważ stan zapalny skutkuje zniszczeniem brodawek włosowych, skutkiem choroby może być również wypadanie włosów. Choć w przebiegu figówki gronkowcowej włosy nie ulegają uszkodzeniu, uszkodzony zostaje mechanizm utrzymujący je w skórze. To dlatego po tym, jak pojawi się krosta, łatwo je wyrwać. Po wyleczeniu choroby włosy zazwyczaj odrastają.

Schorzenie cechuje długotrwały przebieg z okresami poprawy i zaostrzenia objawów, dlatego wskazana jest konsultacja z lekarzem. Specjalista stawia diagnozę na podstawie badania podmiotowego: obserwacji zmian dermatologicznych oraz wywiadu.

Zwykle rozpoznanie choroby opiera się na zdiagnozowaniu typowych zmian ropnych w obrębie mieszków włosowych, lokalizacji krost i grudek na owłosionej skórze twarzy oraz przewlekłym przebiegu dolegliwości.

Choć zmiany będące objawem choroby są zwykle bardzo charakterystyczne, przed rozpoczęciem leczenia dermatozy, w celu określenia gatunku bakterii wywołującej infekcję, warto wykonać posiew zawartości zmian i antybiogram. Dzięki temu w leczeniu miejscowym figówki gronkowcowej można zastosować właściwy antybiotyk.

Choroba jest trudna w leczeniu i ma charakter nawracający. Do standardowego postępowania należy przyjmowanie antybiotyków nie tylko miejscowo, ale i doustnie. Wskazaniem jest lokalizacja procesu zapalnego głęboko w skórze oraz sytuacja, gdy środki stosowane na powierzchnie skóry okazują się niewystarczające.

Pomocne są również maści złuszczające oraz pędzlowanie zmian roztworem fioletu goryczki. W przypadku figówki gronkowcowej, która jest długotrwała lub nawraca, zasadne jest miejscowe stosowanie maści zawierających środki bakteriobójcze, odkażające i sterydowe.

Bardzo ważne jest, by zadbać o podaż witaminy C oraz witamin z grupy B oraz higienę osobistą. Sprawdza się używanie jednorazowych maszynek do golenia (maszynki elektryczne podrażniają skórę, zaś wielorazowe wymagają odkażania). Istnieje również możliwość leczenia szczepionką gronkowcową.

Figówkę należy różnicowania z innymi chorobami skóry, które przebiegają podobnie. To niektóre rodzaje trądziku oraz z infekcje grzybicze mieszków włosowych.