Jak szybko i skutecznie obniżyć poziom glukozy we krwi?
Zbyt wysoki poziom cukru we krwi, czyli hiperglikemia, może wynikać z niedoboru insuliny lub problemów z jej właściwym wykorzystaniem.
Aktywne przeciwdziałanie hiperglikemii jest konieczne, aby zapobiec potencjalnym powikłaniom zdrowotnym.
Wysoki poziom cukru we krwi występuje czasem nawet w dobrze kontrolowanej cukrzycy i zawsze wymaga interwencji.
Jego szybkie obniżenie można osiągnąć podając insulinę, ale skuteczne są także niektóre metody niefarmakologiczne.
1. Obniżenie cukru we krwi za pomocą insuliny
Jeżeli konieczne jest szybkie obniżenie poziomu glukozy we krwi, najbardziej skuteczne jest zastosowanie insuliny. Rodzaje insuliny dzielimy na insuliny szybko działające, o pośrednim czasie działania i długo działające.
Najszybciej działają tzw. szybko działające analogi insuliny ludzkiej, które rozpoczynają swój efekt w czasie od 5 do 15 minut od wstrzyknięcia.
Insulina jest podawana w podskórnych wstrzyknięciach w standardowej terapii, jednak w niektórych stanach nagłych, takich jak kwasica, śpiączka ketonowa czy nieketonowa hiperglikemia hiperosmolalna, może być konieczne dożylne podanie insuliny.
Stany te wymagają leczenia w warunkach szpitalnych i w przypadku ich podejrzenia należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem lub wezwać pogotowie.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Jaki powinien być poziom cukru wieczorem? - odpowiada lek. Katarzyna Szymczak
- O czym świadczą wyniki badania glukoz na czczo i po posiłku? - odpowiada lek. Tomasz Budlewski
- Czy wynik glukozy w ciąży świadczy o ryzyku zachorowania na cukrzycę? - odpowiada lek. Tomasz Budlewski
2. Metody niefarmakologiczne obniżania cukru we krwi
Nie wszyscy cukrzycy stosują insulinę. Większość chorych na cukrzycę typu 2 przyjmuje doustne leki przeciwcukrzycowe w celu normalizacji poziomu glukozy we krwi.
W przypadku wystąpienia zbyt wysokiego cukru we krwi, można obniżyć go poprzez zastosowanie się do poniższych wskazówek.
Wypić 1-2 szklanki wody – woda rozcieńcza krew i zmniejsza stężenie glukozy w krwi. Zwiększona ilość przyjętych płynów pobudza diurezę, czyli produkcję moczu, a to z kolei pozwala na wypłukanie z organizmu nadmiaru cukru.
Nie należy przekraczać zalecanych 1-2 szklanek wody w krótkim czasie, aby nie doprowadzić do zbyt szybkiego obniżenia poziomu cukru. Po 15 minutach należy powtórzyć pomiar glukozy.
Warto również wykonywać ćwiczenia fizyczne przez co najmniej 10 minut. Wysiłek powoduje zużycie dostępnego cukru, gdyż wykorzystuje go do produkcji energii.
Wysiłek nie powinien być zbyt forsowny, bo może doprowadzić do hipoglikemii. W związku z tym po ćwiczeniach należy ponownie zmierzyć poziom glukozy we krwi.
Kiedy poziom glukozy przekracza 240 mg/dl (szczególnie u osób z cukrzycą typu 1) i doszło do wytworzenia ciał ketonowych, glukoza po wysiłku fizycznym może zwiększyć się.
Zatem jeśli osoby z cukrzycą typu 1, u których poziom cukru jest wyższy nić 240 mg/dl chcą stosować wysiłek fizyczny jako sposób na obniżenie poziomu glukozy, powinny zbadać mocz (np. za pomocą próbek do domowego użytku) na obecność ketonów.
Bardzo ważne jest, aby pamiętać o ponownym wykonaniu pomiaru glukozy we krwi po zastosowaniu jednej z powyższych metod.
W efekcie obniżania poziomu glukozy może dojść do hipoglikemii, zwłaszcza w przypadku przedłużonego lub intensywnego wysiłku fizycznego. Najlepszą metodą zapobiegania zwyżkom stężenia cukru we krwi jest stosowanie się do zalecanej terapii - regularne przyjmowanie leków przeciwcukrzycowych i przestrzeganie zaplanowanej diety.
3. Obniżenie cukru we krwi w stanach wyjątkowych
W szczególnych sytuacjach poziom cukru we krwi może nie obniżyć się zgodnie z oczekiwaniem. Należy wówczas powstrzymać się od spożywania pokarmów.
Jeżeli po kilku godzinach od podjętych działań poziom cukru wciąż jest podwyższony i towarzyszą mu poniższe objawy dodatkowe, konieczny jest natychmiastowy kontakt z lekarzem lub wezwanie pogotowia.
Niepokojące objawy:
- nudności,
- wymioty,
- poważna biegunka,
- zaburzenia myślenia,
- zaburzenia widzenia.
Nieleczona hiperglikemia może spowodować zagrażające życiu odwodnienie i utratę przytomności – tzw. śpiączkę cukrzycową.
3.1. Obniżanie poziomu cukru we krwi przy zakażeniu lub urazie
W niektórych sytuacjach wyjątkowych, jak ciężkie zakażenie czy uraz, zwiększa się zapotrzebowanie na insulinę. Efektem może być hiperglikemia, czyli podwyższony poziom cukru we krwi.
Współistnienie w cukrzycy ostrego zakażenia, stanu po urazie lub zabiegu operacyjnym wymaga odpowiedniej modyfikacji postępowania. W przypadku cukrzycy typu 1 należy najczęściej zwiększyć dawkę insuliny, pamiętając o odpowiednim spożywaniu kalorii.
Chorzy na cukrzycę typu 2 leczoną lekami doustnymi mogą mieć na czas choroby wprowadzoną insulinę, najczęściej w postaci mieszanek insulin szybko i długo działających.
Zobacz także
4. Zasady bezpieczeństwa przy obniżaniu poziomu cukru we krwi
Stosując insulinę, a w szczególności chcąc szybko obniżyć poziom glukozy we krwi, należy pamiętać o zachowaniu zasad bezpieczeństwa.
Bardzo łatwo jest podać zbyt dużą dawkę insuliny. Zdarza się, że insulina działa silniej niż przewidywano.
Zbyt gwałtowne obniżenie cukru we krwi może doprowadzić do wystąpienia hipoglikemii, czyli zbyt niskiego stężenia glukozy w krwi.
Objawy hipoglikemii to między innymi:
- uczucie zmęczenia,
- częste ziewanie,
- problemy z myśleniem i mówieniem,
- zaburzenia koordynacji ruchowej,
- wzmożone pocenie się,
- bladość skóry,
- omdlenie,
- zaburzenia świadomości.
Z powodu zagrożenia hipoglikemią, osoby chorujące na cukrzycę powinny zawsze mieć przy sobie co najmniej 15 gramów szybko wchłaniających się węglowodanów.
Przykłady odpowiednich przekąsek to: ok. szklanka słodkiego napoju (nie dietetycznego!) lub soku owocowego, 2 łyżeczki rodzynek, 1 szklanka mleka, 5 landrynek, 3 tabletki glukozy po 5 g.
Metodą na najszybsze i najbardziej skuteczne obniżenie poziomu glukozy we krwi jest zastosowanie szybko działającej insuliny. Należy przy tym zachować szczególną ostrożność, aby nie doprowadzić do hipoglikemii, czyli nadmiernego spadku cukru.
Nie zawsze jednak istnieje konieczność podawania insuliny. Skuteczne obniżenie poziomu cukru można uzyskać również zwiększając wysiłek fizyczny, przyjmując dodatkową ilość płynów czy też spożywając pokarm z dużą zawartością białka.
W każdym przypadku przedłużania się hiperglikemii lub wystąpienia niepokojących objawów związanych ze zbyt niskim poziomem cukru we krwi, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Pamiętajmy, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Osoby chore na cukrzycę typu 1 powinny przestrzegać diety i kontrolować cukier zamiast walczyć z jego zbyt wysokim poziomem.
W przypadku gdy jego poziom jest wyższy niż 200 mg/dl i nie udaje się go szybko obniżyć, a dodatkowo występują objawy kliniczne, należy jak najszybciej wezwać lekarza.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.