Masz włókniaki na szyi? Naukowcy odkryli pewną prawidłowość

Włókniaki, powszechne wśród dorosłych po 40. roku życia, od lat znane są jako łagodne, miękkie zmiany skórne występujące najczęściej na szyi, w dole pachowym i na powiekach.

Chociaż w populacji ogólnej ich obecność jest czymś zwyczajnym, coraz więcej publikacji wiąże je z licznymi chorobami metabolicznymi, od otyłości i dyslipidemii po oporność na insulinę. Według autorów badania z Thiruvananthapuram włókniaki "mogą odgrywać rolę w identyfikacji osób z wczesnymi zaburzeniami metabolizmu glukozy".

Analiza objęła 150 pacjentów z włókniakami oraz równie liczną grupę kontrolną bez zmian skórnych. Uczestnicy przeszli szczegółowy wywiad, dermatologiczne badanie fizykalne oraz testy oceniające poziom glukozy na czczo i po posiłku.

Cukrzyca była diagnozowana zgodnie z wytycznymi American Diabetes Association. Następnie porównano wyniki obu grup, szukając zależności między występowaniem włókniaków a zaburzeniami glikemii.

Najważniejszy wniosek z badania jest prosty: pacjenci z włókniakami znacznie częściej mają cukrzycę typu 2 niż osoby bez tych zmian: w grupie z włókniakami cukrzycę stwierdzono u 74 osób (49,3 proc.), a w grupie kontrolnej – u 51 osób (34 proc.).

Różnica ta była istotna statystycznie. Co więcej, badania wskazują, że obecność włókniaków zwiększa ryzyko cukrzycy prawie dwukrotnie.

Autorzy podsumowują: "u osób z włókniakami zagrożenie rozwinięciem cukrzycy jest znacząco większe niż w populacji ogólnej".

Jednym z najciekawszych odkryć badania jest zależność między czasem trwania włókniaków a czasem trwania cukrzycy. Statystycznie im dłużej pacjent miał zmiany skórne, tym dłużej chorował. Może to oznaczać, że włókniaki rozwijają się równolegle z postępującą insulinoopornością i hiperglikemią – swoistym dermatologicznym odbiciem procesów metabolicznych zachodzących "w cieniu".

Wbrew potocznym wyobrażeniom, liczba, kolor, wielkość czy typ uszypułowania zmian nie były związane z cukrzycą. Oznacza to, że:

• nawet pojedynczy akrochordon może być klinicznie istotny,
• nie ma znaczenia, czy zmiana jest jasna czy hiperpigmentowana,
• duże skupiska nie są bardziej "niebezpieczne" niż pojedyncze zmiany.

To ważna informacja praktyczna, sugerująca, że każda osoba z włókniakami – niezależnie od ich wyglądu – powinna być oceniona pod kątem zaburzeń glikemii.

Choć badanie nie wykazało istotnej zależności między masą ciała a cukrzycą u pacjentów z włókniakami, większość chorych ważyła ponad 60 kg. U wielu pacjentów współistniały inne choroby metaboliczne, takie jak:

• nadciśnienie,
• dyslipidemia,
• otyłość brzuszna,
• acanthosis nigricans.

Obecność acanthosis nigricans – klasycznego markera insulinooporności – dodatkowo wzmacnia kliniczne podejrzenie zaburzeń metabolicznych. Jak podkreślają autorzy, "wykazanie współistnienia acanthosis nigricans i włókniaków może wskazywać na poważniejsze odchylenia metaboliczne".

Jedna z hipotez zakłada, że przewlekła hiperinsulinemia stymuluje receptory IGF-1 w fibroblastach, co prowadzi do lokalnego rozrostu tkanki łącznej. Mechanizm ten zaproponował zespół badawczy, wskazując, że "nadmierna stymulacja receptorów insulinowych i IGF-1 może odgrywać kluczową rolę w powstawaniu akrochordonów".

W praktyce oznacza to, że włókniaki mogą być klinicznym, widocznym na skórze przejawem ukrytej insulinooporności.

Badanie dostarcza mocnych dowodów na to, że włókniaki mogą pełnić rolę wczesnego markera zaburzeń metabolizmu węglowodanów. Autorzy zwracają uwagę, że "pacjenci z akrochordonami powinni być oceniani pod kątem cukrzycy już przy pierwszej wizycie".

Marta Słupska, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródło: pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11887516/