Niedowład kończyn - przyczyny, objawy

Niedowłady kończyn mogą być wywołane uszkodzeniem tylko jednego nerwu spośród nerwów obwodowych. Jest to tak zwana mononeuropatia. Jej przyczyną najczęściej są rozmaite urazy. Niekiedy do zaburzeń funkcjonowania nerwu może dochodzić w wyniku ucisku spowodowanego przez choroby. Taki efekt może dać np. przerost więzadła. Oprócz mononeuropatii wyróżnia się także polineuropatie. O polineuropatiach mówimy wówczas, gdy dochodzi do uszkodzenia wielu nerwów i niedowład dotyczy symetrycznych kończyn (nóg lub rąk). Za przyczynę polineuropatii uważa się różne choroby, np. cukrzycę oraz choroby układu moczowego. Polineuropatie przyczyniają się do zaburzeń czucia, drętwienia kończyn oraz mrowienia.

W zależności od miejsca uszkodzenia zależy, jak duży jest niedowład kończyn i jaki ma zasięg. Wyróżnia się niedowład spastyczny, czyli wywołany uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego oraz niedowład wiotki, czyli wywołany uszkodzeniem obwodowym.

Również szybkość narastania objawów wskazuje na rodzaj uszkodzenia:


• nagły niedowład powstaje głównie pod wpływem udaru, pojawia się w kilka minut lub godzin;

• niedowład narastający powoli – wywołany guzem mózgu;

• niedowład ośrodkowy – gdy uszkodzeniu uległ mózg i rdzeń kręgowy. Jego objawy to wzmożone napięcie mięśniowe (tzw. napięcie scyzorykowe), osłabienie siły mięśniowej, odruchy patologiczne, wzmożenie napięcia mięśni, brak lub osłabienie odruchów skórnych, brak zaników mięśniowych. Zanik mięśni jest wolniejszy niż w niedowładzie obwodowym;

• niedowład obwodowy – gdy uszkodzone zostały nerwy obwodowe i mięśnie. Objawy to obniżenie napięcia mięśniowego – mięśnie są wiotkie, nie stawiają oporu. Zanik mięśni jest szybki.

Wśród niedowładów wyróżnia się miastenię (myastenia gravis), tetraparezę i paraparezę. Przy miastenii mięśnie szybciej ulegają zmęczeniu. Zaburzenie może dotyczyć mięśni twarzy, np. mięśni oczu. Jego objawem jest wówczas częste opadanie powieki. Miastenii towarzyszyć mogą ponadto zmiany w rysach twarzy, zmiany barwy i tembru głosu. Pojawiają się trudności w wykonywaniu najprostszych czynności. Osoba cierpiąca na miastenię nie jest w stanie samodzielnie uczesać się czy umyć sobie zębów. Ma problemy z chodzeniem, niekiedy zaburzeniu towarzyszą problemy w połykaniu, gryzieniu, a nawet oddychaniu.

O tetraparezie mówimy wówczas, gdy dochodzi do problemów z poruszaniem zarówno nogami, jak i rękoma. Przyczyną tego zaburzenia mogą być uszkodzenia pnia mózgu.

Parapareza polega na zaburzeniu sprawności ruchowej obu nóg. Może być wywołana uszkodzeniami rdzenia kręgowego.

Zdarza się, że niedowład dotyczy tylko prawej kończyny, co pozwala sądzić, że doszło do niekorzystnych zmian w korze mózgowej. Wydziela się też tzw. niedowład połowiczy. Mówimy o nim wówczas, gdy pojawiają się problemy z poruszaniem ręką i nogą po tej samej stronie ciała. Zaburzenie to sygnalizuje, że w mózgu trwają niepokojące procesy.

Źródła

1. Zapalenie krążka międzykręgowego oraz trzonów kręgów — opis przypadku
2. Lehmann-Horn F., Ludolph A. NEUROLOGIA - diagnostyka i leczenie, Urban & Partner, Wrocław 2004, ISBN 83-89581-50-7
3. Prusiński A. Neurologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3125-7
4. Prusiński A. (red.), Neurologia w praktyce klinicznej - zasady diagnostyki i postępowania, Czelej, Lublin 2006, ISBN 83-89309-71-8