Polip w nosie - czynniki ryzyka, rodzaje, objawy, rozpoznanie, leczenie

Przyczyna powstawania polipów nie została jeszcze dokładnie poznana,

istnieją jednak czynniki sprzyjające powstawaniu polipów w nosie. Należą do nich:

• predyspozycja genetyczna.
• przewlekłe procesy zapalne błony śluzowej nosa i zatok.
• zespół nieruchomych rzęsek (błona śluzowa wyściełająca jamę nosa i zatok przynosowych pokryta jest nabłonkiem posiadającym tzw. rzęski; rzęski te stale się poruszają, przemieszczając śluz gromadzący się w zatokach w stronę nosa, skąd albo spływa do gardła i jest połykany, albo przez nos wydostaje się na zewnątrz; w razie nieruchomości rzęsek śluz zalega w zatokach, staje się gęsty, często ulega nadkażeniom bakteryjnym i predysponuje do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego).

Istnieją też schorzenia, którym często towarzyszy polip w nosie. Są to:

• astma oskrzelowa (u 30-50% chorych), zwłaszcza ta związana z nietolerancją niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
• mukowiscydoza (w 10-50% przypadków),
• niedobory odporności.

Można wyróżnić trzy rodzaje polipów nosa:

• typ obrzękowy – składa się z obrzękniętej tkanki łącznej, pokrytej niezmienioną błoną śluzową,
• typ gruczołowy, w którym obrzęknięta tkanka łączna zawiera duże gruczoły i torbiele,
• typ mieszany.

Poza powyższymi typami można wyodrębnić osobny rodzaj polipa, tzw. polip choanalny, związany z przewlekłym procesem zapalnym zatoki szczękowej. Polip choanalny wyrasta z zatoki szczękowej i przez jej naturalne połączenie z jamą nosową wpukla się do jamy nosowej, a rosnąc dalej, może sięgać nawet do gardła, wychodząc przez nozdrza tylne (połączenie między jamą nosową a nosową częścią gardła).

Do objawów mogących sugerować obecność polipa w nosie zaliczyć można:

• upośledzenie drożności nosa,
• zaburzenia odczuwania zapachów i związane z tym zaburzenia smaku,
• oddychanie przez usta,
• zmiana sposobu mówienia, tzw. „mówienie przez nos”,
• wyciek wydzieliny z nosa – wodnistej lub ropnej,
• kichanie,
• bezdechy nocne i chrapanie podczas snu,
• uczucie spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
• zniekształcenie nosa – szeroki nos.

Diagnostykę polipa w nosie rozpoczyna się od badania laryngologicznego za pomocą specjalnego wziernika nosowego. Można wykonać też fiberoskopię – badanie polegające na wprowadzeniu do nosa, po uprzednim znieczuleniu miejscowym jego błony śluzowej, małego, giętkiego, zakończonego kamerą endoskopu, który pozwala na obejrzenie w powiększeniu jamy nosowo-gardłowej. Wykonuje się poza tym badania obrazowe, np. tomografię komputerową.

Leczenie polipa w nosie można podzielić na leczenie farmakologiczne i operacyjne. Z leków stosuje się:

• glikokortykosteroidy (potocznie sterydy) miejscowo do nosa lub ogólnie w postaci tabletek,
• leki przeciwalergiczne, w przypadku gdy polipy współistnieją z alergią,
• antybiotyki, w razie współistnienia polipów z zapaleniem zatok lub stwierdzoną infekcją bakteryjną.

Leczenie operacyjne polipów wskazane jest, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów, gdy pojawiają się częste nawroty choroby lub gdy dochodzi do znacznej niedrożności nosa. Wykonuje się w takich przypadkach polipektomię, czyli operacyjne usunięcie polipów z zatok i nosa lub zabieg endoskopowy, podczas którego oprócz usunięcia polipów można dodatkowo wykonać zabiegi poprawiające drożność nosa i wentylację zatok przynosowych.

Źródła

1. Polipy nosa - steroidoterapia
2. Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0
3. Durko M., Godycki-Ćwirko M., Kosiek K., Latkowski B. Choroby uszu, nosa, jamy ustnej, gardła i krtani, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3705-0
4. Latkowski B. Otorynolaryngologia - kompendium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, ISBN 978-83-200-3628-2