Te produkty są zakazane, jeśli przyjmujesz leki. Połączenie ich uderzy w serce, wątrobę, mięśnie

Wiedza wśród pacjentów na temat interakcji zachodzących pomiędzy składnikami żywności a lekami, jakie przyjmują, jest niewielka. Przykładem może być grejpfrut – lekarze ostrzegają, że nie jest to owoc, który powinny spożywać osoby z chorobami przewlekłymi. Istnieje szereg badań, które dowodzą, że grejpfrut zmniejsza aktywność enzymów CYP3A4 odpowiedzialnych za detoksykację leków i toksyn w organizmie. Skutki odczuwa nie tylko wątroba, ale i serce.

Składniki soku grejpfrutowego spowalniają metabolizm niektórych leków (np. przeciwalergicznych), czego skutkiem jest wzrost ich stężenia nawet o 300-700 proc., co doprowadza m.in. do zaburzeń rytmu serca.

- Flawonoidy (naringenina, kwercetyna) i furanokumaryny (6,7 dihydroksybergamotyna, bergapten) pozyskiwane z grejpfruta metabolizowane są przez cytochrom P-450 CYP3A4 w wątrobie. Wykazano, że doprowadzają one do zaburzeń metabolizmu określonych leków, co skutkuje wzrostem ich stężenia we krwi. W takiej sytuacji leku jest więcej, niż powinno być i wzrasta ryzyko działań niepożądanych, a co za tym idzie także poważnych konsekwencji zdrowotnych – tłumaczy Łukasz Pietrzak, farmaceuta i popularyzator wiedzy medycznej.

Do leków, których nie wolno łączyć z grejpfrutem należą:

• blokery kanału wapniowego (np. amlodypina, nifedypina, nimodypina),
• leki przeciwhistaminowe (np. cetyryzyna i loratydyna),
• warfaryna (lek przeciwzakrzepowy),
• większość benzodiazepin (np. alprazolam, diazepam, midazolam),
• glikokortykosteroidy (np. flutykazon, budezonid),
• antybiotyki,
• statyny (np. simwastatyna, atorowastatyna),
• leki immunosupresyjne (cyklosporyny).

- Spożycie grejpfruta z blokerami kanału wapniowego znacznie obniża ciśnienie krwi. Połączenie tego owocu z lekami przeciwhistaminowymi może natomiast doprowadzić do zaburzeń rytmu serca. W przypadku statyn połączenie z grejpfrutem może poważnie uszkodzić mięśnie i wątrobę. Z grejpfruta i soku z tego owocu powinni też zrezygnować pacjenci przyjmujący leki immunosupresyjne, a zwłaszcza cyklosporynę, ponieważ w ich przypadku takie połączenie może skutkować wzrostem ciśnienia oraz napadami drgawek – informuje farmaceuta.

Łukasz Pietrzak dodaje, że aby uniknąć interakcji leku z sokiem grejpfrutowym, nie należy pić soku lub spożywać owocu grejpfruta przez co najmniej cztery godziny przed i cztery godziny po przyjęciu leku.

- Jeśli soki grejpfrutowe są pite regularnie, to wpływ jego składników na metabolizm leku może utrzymywać się dłużej. Podobnie jest w przypadku soku z morwy czarnej oraz granatu. Dlatego też w przypadku przyjmowania leków mogących wchodzić w interakcje ze składnikami tych owoców odradza się ich spożywanie w trakcie farmakoterapii – podkreśla Pietrzak.

W interakcje z lekami wchodzą także produkty zawierające duże ilości jonów wapniowych, takie jak: mleko, sery, jogurty, żywność wzbogacana, a także suplementy diety.

Okazuje się, że mogą ograniczyć lub nawet całkowicie uniemożliwić wchłanianie niektórych leków, ponieważ tworzą z nimi sole wapnia, które są nierozpuszczalne w wodzie. Interakcje te dotyczą takich leków, jak fluorochinolony i tetracykliny, stosowanych często w leczeniu zakażeń dróg oddechowych i moczowych.

Negatywnie na metabolizm leków wpływają także produkty z dużą zawartością błonnika. Wśród nich wymienia się: m.in. kaszę gryczaną, kaszę jęczmienną, brązowy ryż, pieczywo żytnie czy otręby. Przykładowo nie powinny być spożywane w chorobach układu krążenia i depresji.

Błonnik wpływa też na wchłanianie preparatów naparstnicy, stosowanych w leczeniu niewydolności krążenia i zaburzeń rytmu serca, a także trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych (np. amitryptyliny i imipraminy) i ogranicza skuteczność przyjmowanych terapeutyków.

- Problem interakcji pomiędzy żywnością a lekami jest bardzo złożony. Składniki żywności mają bowiem wpływ na różne etapy procesów związanych z obecnością leków w organizmie, takie jak: uwalnianie, wchłanianie, dystrybucję, metabolizm, jak również eliminację leku. Składniki żywności i leki mogą wchodzić też w reakcję antagonistyczną, co oznacza, że ich działanie będzie przeciwstawne – tłumaczy Łukasz Pietrzak.

Przykładowo dieta bogata w witaminę K, która w dużych ilościach występuje w kapuście, sałacie, brokułach, fasoli, kalafiorze i jajach, osłabi działanie leków przeciwzakrzepowych (np. acenokumarolu). Leki te są podawane osobom z miażdżycą, w profilaktyce zakrzepicy naczyń stwarzającej ryzyko wystąpienia udaru mózgu i zatoru tętnicy płucnej i hamują syntezę witaminy K w wątrobie. Jeśli wraz z żywnością dostarczamy jej zbyt dużo, leki działają znacznie słabiej.

Łukasz Pietrzak podkreśla, że odpowiedź na to pytanie zależy od konkretnego leku. Niektóre leki, aby działały prawidłowo, powinny być przyjmowane w określonym odstępie czasu pomiędzy posiłkami, a inne – w trakcie posiłków.

- Prawidłowe działanie niektórych leków zależy od czasu ich przejęcia w stosunku do posiłku, jak również od jego składu jakościowego. Jednak dawkowanie leków i odstęp czasowy od posiłku powinny być zawsze dokładnie konsultowane z lekarzem lub farmaceutą. Jeśli nie mamy pewności, kiedy powinniśmy przyjmować określone leki, pomocne mogą być także informacje zawarte w ulotce dołączonej do leku – informuje Pietrzak.

Farmaceuta dodaje, że przyjmowanie niektórych leków bez zachowania odstępu od posiłku może doprowadzić do interakcji pomiędzy składnikami żywności i lekami oraz ograniczyć wchłanianie leku. W sytuacji odwrotnej, kiedy przyjmujemy leki na czczo, możemy doprowadzić do podrażnienia błony śluzowej żołądka. Zwiększa się także ryzyko działań niepożądanych.

Katarzyna Gałązkiewicz, dziennikarka Wirtualnej Polski