Przewlekły kaszel u dziecka - charakterystyka, najczęstsze przyczyny, diagnostyka

Kaszel jest to naturalna reakcja obronna spowodowana podrażnieniem receptorów kaszlowych znajdujących się w obrębie takich narządów jak krtań, gardło, tchawica czy duże oskrzela. Do podrażnienia dochodzi najczęściej w wyniku chorób układu oddechowego np. wirusowych, bakteryjnych czy grzybiczych. Kaszel może również pojawić się wskutek innego bodźca np. mechanicznego, chemicznego, termicznego czy psychicznego.

Ile trwa przewlekły kaszel u dziecka?

Kaszel przewlekły to taki rodzaj kaszlu, który utrzymuje się u pacjenta dłużej niż osiem tygodni. Kaszel o charakterze ostrym trwa krócej niż trzy tygodnie, z kolei kaszel podostry utrzymuje się od trzech do ośmiu tygodni.

Przewlekły kaszel u dziecka może być spowodowany różnorodnymi czynnikami. Wśród najczęstszych przyczyn tego problemu zdrowotnego lekarze wymieniają:

• spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, nazywane również zespołem ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła - stanowi najczęstszą przyczynę kaszlu o charakterze przewlekłym. Stan ten zazwyczaj spowodowany jest przewlekłym zapaleniem błony śluzowej nosa lub stanem zapalnym zatok obocznych nosa.
• astmę oskrzelową – jest to stan chorobowy, który powoduje obrzęk i zwężenie dróg oddechowych w płucach. Dzieci zmagające się z tym problemem zdrowotnym miewają duszności, świszczący oddech,uczucie ucisku w klatce piersiowej. Chorobie towarzyszy także napadowy kaszel, spowodowany alergenami, wysiłkiem fizycznym, chłodnym powietrzem. Choroba ma charakter przewlekły i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Warto zaznaczyć, że cechą charakterystyczną choroby jest suchy męczący kaszel (bez odkrztuszania plwociny).
• refluks żołądkowo-przełykowy, znany także jako choroba refluksowa– w przebiegu choroby dochodzi do zrzucania treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Pacjenci dotknięci tym problemem często narzekają na pieczenie, kwaśność oraz uczucie goryczy w jamie ustnej, dolegliwości bólowe w obrębie mostka, dolegliwości bólowe gardła, chrypę oraz uporczywy kaszel.
• bierne palenie – osoby niepalące papierosów, a jednocześnie przebywające pod jednym dachem z aktywnymi palaczami, często uskarżają się na dolegliwości bólowe głowy, nudności, duszności, zatkany nos, katar, łzawienie oczu, a także ataki kaszlu.
• przewlekłe zapalenie oskrzeli – kaszel spowodowany przewlekłym stanem zapalnym może występować przez długi czas (nawet kilka miesięcy). Dochodzi do nadmiernej produkcji śluzu, utrudnionego oddychania, a także ścisku w obrębie klatki piersiowej. W początkowej fazie zapalenie oskrzeli może powodować suchy kaszel. Z czasem objawy te mogą przechodzić z kaszel mokry, z odkrztuszaniem gromadzącej się wydzieliny. Stanu zapalnego nie zwalczy żaden syrop wykrztuśny dla dziecka. Z problemem należy udać się do lekarza, który zaleci odpowiednią terapię farmakologiczną.
• mukowiscydozę – jedna z najpopularniejszych chorób genetycznych na świecie wywołuje mokry kaszel u dziecka, a także odkrztuszanie ropnej wydzielina. Zalegający w drogach oddechowych śluz sprzyja występowaniu częstych infekcji bakteryjnych, które z kolei działają w sposób destrukcyjny na tkankę płucną.

Uporczywy suchy kaszel może występować również wtedy, gdy powietrze w pokoju dziecka jest zbyt suche. Taka sytuacja zdarza się bardzo często zimą, kiedy kaloryfery odkręcane są do maksimum. Suche powietrze sprzyja wysuszaniu błon śluzowych i skóry, powoduje także suchość w gardle, problemy z oddychaniem, a przede wszystkim sprzyja przewlekłemu kaszlowi. Rodzice zgłaszający się do gabinetu pediatry często mówią o tym, że suchy kaszel u dziecka występuje w nocy i w dzień.W celu uniknięcia problemów z drogami oddechowymi warto zaopatrzyć się w nawilżacze powietrza.

Podstawę diagnostyki kaszlu przewlekłego u dzieci stanowi dokładnie przeprowadzony wywiad lekarski. W trakcie rozmowy z rodzicem lekarz powinien zapytać o to, czy u dziecka występuje mokry kaszel czy może suchy kaszel. Czy duszący kaszel u dziecka występuje w godzinach porannych, czy też utrzymuje się on przez cały dzień. W niektórych przypadkach dziecko kaszle wyłącznie w nocy. Każda z tych informacji może być niezwykle istotna dla lekarza, z tego powodu rodzic powinien poinformować specjalistę o swoich obserwacjach. W trakcie rozmowy ze specjalistą należy poinformować również o wszelkich chorobach przewlekłych dziecka, o lekach, które stosuje.

Oprócz wywiadu lekarskiego w diagnostyce przewlekłego kaszlu istotną rolę odgrywa badanie rentgenowskie klatki piersiowej. Oprócz tego, lekarz może zlecić wykonanie morfologii krwi, badania CRP, gazometrii. W diagnostyce kaszlu bardzo często wykorzystywana jest również spirometria, zwana także badaniem spirometrycznym. Dzięki spirometrii można ocenić objętość oraz pojemność płuc pacjenta, a także określić szybkość przepływu powietrza, które znajduje się w płucach i oskrzelach.