Redukcja lipidów może "zagłodzić" komórki raka? "Ludzie nie doceniają znaczenia tłuszczów"

Naukowcy z Huntsman Cancer Institute na Uniwersytecie Utah odkryli, że rozwój potrójnie ujemnego raka piersi jest w dużej mierze powiązany z lipidami.

Badanie przeprowadzono na modelu mysim z indukowaną otyłością oraz hiperlipidemią. Myszy były karmione dietą wysokotłuszczową, co prowadziło do nadmiaru masy ciała i podwyższenia poziomów lipidów tj. cholesterol i triglicerydy. Następnie wszczepiono im komórki guza piersi celem oceny wpływu stanu metabolicznego na rozwój nowotworu. Porównano trzy grupy myszy: otyłe z hiperlipidemią, otyłe bez hiperlipidemii (lub z mniejszym zaburzeniem lipidowym) oraz myszy o prawidłowej masie ciała i profilu lipidowym. Monitorowano m.in. tempo wzrostu guza, objętość czy przerzuty.

Autorzy wykazali, że myszy z otyłością i hiperlipidemią miały istotnie szybszy wzrost guza w porównaniu z grupami kontrolnymi. Guzy w przypadku tych myszy były większe i charakteryzowały się wyższą proliferacją komórek nowotworowych. W otaczającej tkance tłuszczowej i w guzie stwierdzono zmiany w ekspresji genów i białek związanych z metabolizmem lipidów, a także ze stanem zapalnym.

Wyniki wskazują, że nadmiar lipidów może być wykorzystywany przez komórki nowotworowe albo przez otoczenie guza, sprzyjając jego szybkiemu rozrostowi. Co więcej, autorzy sugerują, że hiperlipidemia może działać jako katalizator dla progresji guza w kontekście otyłości, a nie tylko jako skorelowany czynnik ryzyka.

- Kluczem jest to, że ludzie nie doceniają znaczenia tłuszczów w kontekście tak wszechogarniającego pojęcia, jakim jest otyłość – mówi dr Keren Hilgendorf, badaczka w Huntsman Cancer Institute i adiunkt biochemii na Uniwersytecie w Sztokholmie. - Jednak nasze badanie pokazuje, że komórki raka piersi są rzeczywiście uzależnione od lipidów, a nadmiar lipidów u pacjentek z otyłością jest jednym z powodów, dla których rak piersi jest u nich bardziej powszechny i agresywny.

- Pacjentom, u których zdiagnozowano raka piersi i mają podwyższone BMI, zalecamy konsultację z lekarzem i opracowanie planu utraty masy ciała w ramach terapii. Jeśli na początku masz wysoki poziom cholesterolu, rozważ plan odchudzania lub potencjalne leki, które mogłyby obniżyć poziom lipidów – mówi dr Greg Ducker, adiunkt biochemii biorący udział w badaniu.

W rzeczywistości liczne badania na przestrzeni lat dowiodły związku pomiędzy otyłością a nowotworami. Otyłość jest dziś uznawana za jeden z najważniejszych modyfikowalnych czynników ryzyka rozwoju nowotworów - zaraz po paleniu tytoniu. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC) nadmierna masa ciała sprzyja rozwojowi co najmniej 13 typów nowotworów, w tym raka piersi (po menopauzie), jelita grubego, trzustki, wątroby, endometrium, przełyku, nerki, pęcherzyka żółciowego, jajnika, tarczycy, a także nowotworów szpiku (szpiczak mnogi) i mózgu (meningioma). Nadmiar tkanki tłuszczowej prowadzi do przewlekłego, niskiego stopnia zapalenia, które sprzyja mutacjom i niestabilności genetycznej. W warunkach otyłości dochodzi też do zaburzeń hormonalnych, które mogą stymulować wzrost guza.

Szacuje się, że około 4–8 proc. wszystkich nowotworów na świecie ma związek z otyłością, a w krajach rozwiniętych odsetek ten sięga nawet 15–20 proc. wśród kobiet i 10–15 proc. u mężczyzn. W Polsce – według danych Krajowego Rejestru Nowotworów – otyłość może odpowiadać rocznie za ponad 5 tys. przypadków nowotworów.

Źródła:

• World Health Organisation,
• International Agency for Research on Cancer,
• Renan FL Vieira, Sawyer R Sanchez, Menusha Arumugam, Peyton D Mower, Meghan C Curtin, Abigail E Jackson, Molly R Gallop, Jillian Wright, Alexis Bowles, Gregory S Ducker, Keren I Hilgendorf, Amandine Chaix. Hyperlipidemia drives tumor growth in a mouse model of obesity-accelerated breast cancer growth. Cancer, 2025.

Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski