Użądlenia
Użądlenia to ukąszenia, ucięcia lub ukłucia żądłem. W Polsce najczęściej mamy do czynienia z użądleniami os, pszczół, szerszeni i trzmieli. Pszczoła może użądlić tylko raz w życiu. Osy (są wśród nich szerszenie) mogą kłuć kilka razy, dopóki nie wyczerpią jadu. Wśród szerszeni groźna jest samica, bowiem tylko ona ma żądło. Wśród pszczół zaatakować mogą robotnice – pszczoła matka i samiec (truteń) nie mają żądła.
Użądlenia
Objawy użądlenia
Jad owadów może powodować miejscowe zmiany toksyczne i alergiczne (ból, obrzęk), a także uogólnione (lęk, biegunka, duszność, zapaść). W jego skład wchodzą enzymy hialuronidazy, fosfolipazy, jak również wielu peptydów, takich jak mellityna, apamina, acetylocholina, histamina. Pod wpływem jadu dochodzi do zwiększenia przepuszczalności naczyń i miejscowej reakcji zapalnej, objawiającej się jako ból po użądleniu, swędzenie, napięcie i zaczerwienienie skóry. Peptydy w niewielkiej ilości nie są groźne, jednak gdy w organizmie znajdzie się ich więcej, działają toksycznie na czerwone krwinki krwi, komórki nerwowe i serce. Zwykle ukąszenia objawiają się obrzękiem, zaczerwienieniem, bolesnością i świądem miejsca, w którym do niego doszło. Może jednak pojawić się silna reakcja uczuleniowa na poszczególne składniki jadu, skutkiem czego będzie wywołanie wstrząsu anafilaktycznego. Jego objawy to: ogólne osłabienie, mdłości, wymioty, nasilone kichanie, swędzenie nosa i oczu, szum w uszach, chrypka, duszność, sinica, dreszcze, niepokój, swędząca wysypka typu pokrzywki lub rumienia, uogólnione lub miejscowe obrzęki, bóle brzucha. Może również powodować spadek ciśnienia, zapaść, a nawet zgon.
Zapobieganie użądleniom
Osoby, które mają uczulenie na jad powinny unikać kontaktu z owadami – nie chodzić boso, nie nosić kolorowych ubrań, włosy powinny być raczej krótkie, nie używać pachnących kosmetyków ani przebywać blisko uli, w kwitnących ogrodach czy sadach. Poza tym powinny mieć zestaw z adrenaliną, hydrokortyzonem i lekami antyhistaminowymi. Warto także, by poddały się odczulaniu u alergologa.
Jad owadów ma jedną pozytywną cechę – wykorzystuje się go w lecznictwie, do produkcji leków wykorzystywanych w leczeniu schorzeń reumatoidalnych. Przyjmowanie takich preparatów powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarską, ponieważ dawka jadu zawarta w lekach jest bliska dawce toksycznej.
Łagodzenie dolegliwości po użądleniach
Przy łagodnych zmianach – wystarczy przykładanie kostek lodu lub przetarcie octem miejsca użądlenia. W przypadku nasilonych objawów – smarowanie maścią z hydrokortyzonem i leki antyhistaminowe. Żądła lepiej nie wyciągać palcami, tylko podważyć je szpilką i wyciągnąć delikatnie. W ten sposób unikniemy ściskania pęcherzyka jadowego i wprowadzenia do organizmu jeszcze większych jego ilości. Warto zdezynfekować urażone miejsce i założyć jałowy opatrunek.
Jeśli do użądlenia dojdzie w obrębie szyi, trzeba zgłosić się do lekarza, ponieważ alergiczny obrzęk krtani może doprowadzić do śmierci, tak samo jak ukąszenia gromadne – wtedy najlepiej uciec do ciemnego pomieszczenia, gdyż pszczoły nie lubią takich miejsc.
Źródła
- Śmiertelne ofiary jadu szerszeni
- Obłutowicz K., Alergologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 978-83-200-4233-7
- Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0
- Zawadzki A. Medycyna ratunkowa i katastrof, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 978-83-200-3920-7
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
