WZW A - charakterystyka, diagnoza, badanie, leczenie, profilaktyka, szczepienie

Zakaźnie żółtaczką typu A najczęściej ma miejsce, gdy osoba zjada pokarm, przygotowywany przez kogoś kto nie umył rąk po skorzystaniu z toalety. Czasami też gdy zjadamy surową rybę wyłowioną z zakażonej odpadkami wody. Do zakażenia może także dojść podczas kontaktu seksualnego lub inny bliski kontakt z zakażonym.

Objawy WZW A są podobne do symptomów występujących podczas grypy:

• utrata apatytu,
• osłabienie,
• gorączka,
• nudności,
• wymioty,
• ból mięśni,
• ból brzucha.

Objawy żółtaczki mogą trwać nawet do sześciu miesięcy lub mogą się wcale nie pojawić. Jeśli pojawią się symptomy świadczące, ze możemy być nosicielami żółtaczki lub mieliśmy kontakt z osoba zakażoną WZW, zalecana jest niezwłoczna wizyta u lekarza.

W celu wykrycia wirusa hepatotropowego należy wykonać badania. Real-Time PCR to najczęstsza metoda, którą przeprowadza się badania na obecność wirusa HAV. Na wyniki należy czekać około siedem dni. Do badań pobierane jest osocze. Badanie może być przeprowadzone wyłącznie w punktach pobrań CBDNA i laboratoriach.

Oprócz tego można także wykrywać przeciwciała przeciw wirusowi HAV, tj. anty-HAV. Pobierana jest próbka krwi z żyły łokciowej. Przeciwciała anty-HAV wytwarzane są przez organizm w odpowiedzi na zakażenie wirusem WZW A lub w wyniku szczepienia przeciwko temu wirusowi. Wynik pozytywny u osoby, która nie była szczepiona przeciwko wirusowi świadczy o tym, że przebyła zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu A. Osoba ta mogła nawet nie zdawać sobie z tego sprawy. U ok. 30% osób w wieku powyżej 40. roku życia wykrywane są przeciwciała anty-HAV. Dodatni wynik badania u osoby, która szczepiona była na ten rodzaj choroby oznacza, że organizm wytworzył przeciwciała i osoba ta jest odporna na zakażenie wirusem HAV. Badanie może obejmować oznaczenie przeciwciał anty-HAV IgM lub całkowitych przeciwciał anty-HAV (anty-HAV total), tj. przeciwciał IgG i IgM. To ostatnie pozwala na zdiagnozowanie zarówno świeżo, jak i dawno przebytego zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu A.

Badanie na obecność przeciwciał anty-HAV wykonywane jest u osób z objawami zakażenia lub z przewlekłą chorobą wątroby. Lekarz zleca wykonanie badania także u osób, które były szczepione przeciw WZW typu A, w celu ustalenia, czy organizm prawidłowo wytworzył przeciwciała skierowane przeciwko wirusowi HAV. Oznaczanie anty-HAV wykonywane jest także u osób, które mogły mieć lub były narażone na kontakt z WZW A.

Przeciwciała anty-HAV wytwarzane są przy kontakcie z antygenem (wirus HAV). Po wniknięciu wirusa najpierw pojawiają się immunoglobuliny klasy IgM. Te przeciwciała wykrywa się u osób, u których pojawiają się objawy ostrego zapalenia wątroby. Są to ciemny mocz, odbarwione stolce, żółtaczka, gorączka i zmniejszenie lub brak apetytu. W późniejszym czasie pojawiają się przeciwciała IgG i te odpowiedzialne są za ochronę organizmu przed ponownym wniknięciem wirusa. Badanie całkowitych przeciwciał anty-HAV (anty-HAV total) lekarz może zlecić przed szczepieniem przeciw WZW A, w celu sprawdzenia, czy pacjent potrzebuje szczepienia. Może tak się stać, że osoba ta przebyła kiedyś to zakażenie i w jej krwi przeciwciała są już obecne.

Nie wszystkie przypadki zachorowań na WZW A wymagają pomocy medycznej. Duża cześć pacjentów zdrowieje bez pomocy medycznej, bez żadnych uszczerbków na zdrowiu. Szczepienie przeciwko żółtaczce brudnych rąk zalecane jest osobom, które są szczególnie narażone na zakażenie, miedzy innymi osobom, które często podróżują.

Aby potwierdzić obecność wirusa w organizmie człowieka konieczne jest badanie krwi, które ma na celu wykrycie przeciwciał produkowanych przez organizm. Żółtaczka nie jest leczona lekami. Ludzki organizm sam zwalcza zapalenie i pozbywa się wirusa z ustroju. Osłabiony pacjent musi dużo odpoczywać. Jedzenie małych posiłków i lekkich przekąsek jest pomocne w zlikwidowaniu objawów mdłości i bólu brzucha. Podczas choroby należy unikać alkoholu

Podobnie jak w przypadku innych chorób znacznie łatwiej jest im zapobiegać niż leczyć. Z tego względu powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na profilaktykę żółtaczki pokarmowej. Opiera się ona na czterech rodzajach działań:

• szczepieniu,
• myciu rąk po każdej wizycie w toalecie,
• unikaniu kontaktu z osobami zarażonymi,
• informowaniu innych, że jest się zakażonych.

Wirus HAV wywołuje wirusowe zapalenie wątroby typu A. WZW A występuje endemicznie lub jako lokalna epidemia. Wirus hepatotropowy może się rozwijać i przemieszczać w miejscach, w których panują słabe warunki higieniczno-sanitarne. WZW typu A najczęściej atakuje dzieci, które chorobę przechodzą bezobjawowo. To właśnie one zarażają osoby starsze. Dorośli chorujący na WZW A mogą zauważyć u siebie charakterystyczne dla choroby objawy. Jeżeli chory ma ponad 40 lat, zazwyczaj potrzebuje pobytu w szpitalu. WZW A jest chorobą nawracającą.

Źródła

1. Wątroba w chorobach zakaźnych
2. Cianciara J., Juszczyk J., Choroby zakaźne i pasożytnicze, Czelej, Lublin 2007, ISBN 978-83-60608-34-0
3. Boroń-Kaczmarska A. Choroby zakaźne w zarysie, Pomorska Akademia Medyczna, Szczecin 2004, ISBN 83-89318-35-0
4. Virella G. Mikrobiologia i choroby zakaźne, Urban & Partner, Wrocław 1999, ISBN 978-83-85842-59-0