Zaczyna się od drętwienia rąk. Neurolog: Mamy obecnie wysyp pacjentów

Mianem polineuropatii określa się zespół objawów wynikających z uszkodzenia wielu nerwów obwodowych. Szacuje się, że może występować nawet u około 8 proc. populacji. Objawia się: upośledzeniem czucia, drętwieniem, mrowieniem, cierpnięciem kończyn (tzw. parestezjami), bólem, nadwrażliwością na dotyk, osłabieniem siły mięśniowej kończyn, zaburzeniami chodu, skurczami mięśni.

Z takimi objawami zmaga się 63-letni Jerzy ze Szczecina.

– Początkowo myślałem, że to nic poważnego. Zaczęło się niewinnie, od drętwienia rąk. Myślałem, że to z przemęczenia. A teraz zdarza się, że nie mam siły, by chwycić szklankę i wypada mi ona z rąk. Siła moich mięśni jest znacznie osłabiona, co w życiu codziennym jest bardzo męczące. Ból również momentami jest nie do zniesienia – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie.

Mężczyzna relacjonuje, że obecnie odczuwa ból już nie tylko w dłoniach, ale także w stopach. – Czasami mam wrażenie, że moje kończyny płoną. Bardzo pieką i bolą szczególnie wieczorem. Postawienie diagnozy też nie było łatwe. Odbijałem się od drzwi do drzwi, aż trafiłem do neurologa i tam usłyszałem, że cierpię na polineuropatię – wspomina.

Czytaj także: Drętwienie rąk - przyczyny, diagnostyka, leczenie, domowe sposoby i ćwiczenia

Choć polineuropatie należą do najczęstszych chorób układu nerwowego, przez lata były traktowane po macoszemu i pozostawały w cieniu innych schorzeń neurologicznych. A niestety, zmaga się z nimi wielu Polaków, którzy walczą z bólem czy ograniczeniami ruchowymi.

– Mówiąc najprościej, polineuropatia to uszkodzenie wielu nerwów obwodowych. Warto również zaznaczyć, że mamy różne typy polineuropatii. Wyróżniamy te ruchowe, czuciowe i czuciowo-ruchowe, czyli mieszane. W zależności od tego, która składowa jest uszkodzona, te objawy dominują. Najczęściej są to objawy czuciowe, czyli drętwienie, mrowienie, parestezje zwane inaczej czuciem opacznym – zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie neurolog prof. Konrad Rejdak, członek Rady Programowej Europejskiej Akademii Neurologii.

– Zaburzenia czucia w większości polineuropatii dotyczą przede wszystkim stóp i dłoni. A taki rozkład zaburzeń określa się mianem "skarpetek i rękawiczek". Z czasem mogą pojawiać się objawy ruchowe: niedowład, zaniki mięśni, osłabienie odruchów. To już może prowadzić nawet do niepełnosprawności – mówi neurolog.

Osób, które zmagają się z podobnymi dolegliwościami, jest coraz więcej. – Muszę przyznać, że w ciągu ostatnich lat liczba chorych znacznie się zwiększyła. Można nawet powiedzieć, że mamy obecnie wysyp pacjentów. Niestety, lista potencjalnych przyczyn tej choroby jest bardzo długa – dodaje ekspert.

Do najczęstszych przyczyn należą:

• cukrzyca,

• nadużywanie alkoholu,

• choroby genetyczne,

• procesy autoimmunologiczne i zapalne,

• niedożywienie,

• leki,

• choroby endokrynologiczne,

• choroby nowotworowe.

Jednak to nie wszystko. Niektóre badania wskazują, że polineuropatie mogą być długofalowymi powikłaniami po COVID-19.

J.K. Moen i współautorzy w artykule opublikowanym w "Psychiatry and Clinical Neurosciences" w 2025 roku wskazują, że niektórzy pacjenci po przechorowaniu COVID-19 skarżą się na długotrwałe bóle kończyn, zaburzenia czucia i osłabienie mięśni.

– Jest możliwe wywołanie polineuropatii na tle różnych przebytych infekcji, w tym COVID-19. Należy on do stanów chorobowych, w których dochodziło do uszkodzenia nerwów obwodowych. Ale tu trzeba być bardzo ostrożnym w interpretacji, zadać sobie trud i poszukać innych potencjalnych przyczyn. Zdecydowanie najczęstsze są polineuropatie cukrzycowe. Też część wynika z czynników genetycznych – tłumaczy prof. Rejdak.

Czytaj także: Polineuropatia - rodzaje i przyczyny, objawy, leczenie

Polineuropatie mogą być także skutkiem niedoborów witamin, zwłaszcza B1 i B6. Jak z nimi walczyć?

– Postawienie diagnozy w wielu przypadkach nie jest łatwe. Często objawy choroby są niespecyficzne i pasują do wielu innych schorzeń. Jednak im wcześniej poznamy diagnozę, tym lepiej. Leczenie dobierane jest do przyczyny – tam, gdzie uda się ją ustalić. Jeżeli polineuropatie wynikają z cukrzycy, to należy ją leczyć i obniżać oraz kontrolować poziom cukru. Jeśli występują na tle zapalnym, to dobieramy leki wpływające na układ immunologiczny. A gdy wynikają z niedoborów, to wprowadzamy odpowiednią suplementację – wyjaśnia prof. Rejdak.

– Często w przypadku tego schorzenia używamy terapii witaminowej jako próby wspomagania uszkodzonych nerwów na różnym tle. Ale pamiętamy też o leczeniu krążeniowym, aby odżywiać nerwy. W tym przypadku uszkodzić nerwy obwodowe jest bardzo łatwo, a bardzo trudno je leczyć – podsumowuje lekarz.

Anna Klimczyk, dziennikarka Wirtualnej Polski