Reakcja alergiczna po wysiłku fizycznym
Dotychczas znane są dwa rodzaje chorób alergicznych, których objawy występują po lub w trakcie wysiłku fizycznego. Należą do nich reakcja anafilaktyczna indukowana wysiłkiem (ang. excersise-induced anaphylaxis, EIA) oraz reakcja anafilaktyczna powysiłkowa związana ze spożyciem pokarmu (ang. ood-dependent exercise-induced anaphylaxis, FDEIA).
1. Epidemiologia i etiologia EIA i FDEIA
Anafilaksja indukowana wysiłkiem (EIA) oraz anafilaksja związana z wysiłkiem i spożytym pokarmem (FDEIA) jest obserwowana na całym świecie. Dokładana epidemiologia nie jest znana. Wiadomo, że obie postaci występują nieznacznie częściej u mężczyzn. W badaniach japońskich ustalono, że częstość EIA i FDEIA wynosi odpowiednio 0.03% i 0.017%. Zaobserwowano także rodzinne występowanie tych zaburzeń. Oba zaburzenia obserwuje się głównie u osób nastoletnich oraz młodych dorosłych.
W ostatnich latach, na skutek coraz szerszego stosowaniu kwasu acetylosalicylowego jako profilaktyki i leczenia chorób serca obserwuje się wzrost częstości występowania FDEIA u osób starszych. Kwas acetylosalicylowy jest potencjalnym czynnikiem modulującym odpowiedź organizmu na spożyty pokarm oraz następujący po nim wysiłek fizyczny. Dotychczas ustalono, że czynnik etiologiczny FDEIA zależy głównie od położenia geograficznego oraz nawyków żywieniowych danej populacji.
W Japonii do najczęściej prowokujących wystąpienie FDEIA należy pszenica, krewetki, kraby, natomiast w Stanach Zjednoczonych owoce morza, alkohol, seler, brzoskwinie. W przeważającej liczbie przypadków czynnika etiologicznego nie udaje się ustalić. Dokładny mechanizm wystąpienia EIA i FDEIA nadal pozostaje niejasny. Widomo, że reakcje anafilaktyczne powysiłkowe są reakcjami związanymi z obecnością przeciwciał klasy IgE w surowicy, skierowanym przeciwko podejrzanym o wystąpienie reakcji składnikom pokarmowym.
2. Objawy EIA i FDEIA
Do objawów FDEIA należą: katar, duszność, nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, rumień, pokrzywka, obrzęk twarzy, osłabienie, niepokój, utrata przytomności. Objawy występują zazwyczaj po wykonaniu wysiłku w kilka do kilkudziesięciu minut od spożycia pokarmu (maksymalnie do 2 godzin).
W przypadku EIA skurcz oskrzeli, występuje zwykle po 5-10 min od zakończenia wysiłku fizycznego, jednak może wystąpić w każdym momencie jego trwania i ustępuje po około 40 min. od zakończenia wysiłku. Skurcz oskrzeli jest spowodowany nadreaktywnością oskrzeli. Objawy zarówno w przypadku EIA i FDEIA mogą występować regularnie po każdym wysiłku, ale w większości przypadków występują sporadycznie.
3. Leczenie EIA i FDEIA
Nie ma leczenia przyczynowego EIA i FDEIA. Pacjentom zaleca się unikanie wysiłku fizycznego po jedzeniu. W przypadku EIA zazwyczaj zaleca się pacjentom przyjmowanie krótko- i szybkodziałających leków rozszerzających oskrzela przed planowanym wysiłkiem, lub jeżeli wystąpi duszność to w trakcie wysiłku doraźnie. Częstość wysiłkowego skurczu oskrzeli zmniejsza trening i odpowiednio dobrana rozgrzewka. Pamiętajmy, by nigdy nie lekceważyć dolegliwości związanych z wysiłkiem fizycznym.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.