4 zmiany na ciele. Pojawiają się już kilkadziesiąt minut po zgonie

Zanika oddech, serce przestaje bić, a mózg nie wykazuje aktywności neuronów. Zmienia się kolor skóry, pojawia się stężenie pośmiertne – takie przekonanie na temat śmierci ma większość z nas. To jednak nie wszystko, bo proces umierania obejmuje każdą komórkę ciała.

Pojawiają się po śmierci. Charakterystyczne zmianyPojawiają się po śmierci. Charakterystyczne zmiany
Źródło zdjęć: © Getty Images
Karolina Rozmus

Czym jest śmierć?

Klasyczna definicja śmierci mówi, że to nieodwracalne ustanie funkcji krążenia, nowa – że śmierć jest nieodwracalnym ustaniem funkcji mózgu, a zmodyfikowana wskazuje, że chodzi o ustanie funkcji pnia mózgu.

- Uważa się, że mózg "pracuje" przez mniej więcej dziesięć minut po śmierci, co oznacza, że umysł człowieka może być w pewnym stopniu świadomy śmierci – wskazuje Chris Raymond, ekspert zajmujący się pisaniem na temat procesu umierania, pochówku, a także żałoby po utracie bliskiego na łamach serwisu Very Well Health.

Jak wskazują eksperci Zakładu Medycyny Sądowej WUM we Wstępie do Medycyny Sądowej, ustalenie momentu śmierci biologicznej jest praktycznie niemożliwe, a śmierć jest swego rodzaju procesem.

Co mówi człowiek, który niedługo umrze?

Śmierć to proces
Śmierć to proces © Pixabay

W czasie agonii dochodzi do upośledzenia czynności układu krążenia, oddechowego i ośrodkowego układu nerwowego, a moment śmierci klinicznej to "całkowite, potencjalnie odwracalne ustanie czynności oddychania i krążenia". To też początek tzw. okresu interletalnego, który zwykle trwa 24 godziny. Wówczas niektóre tkanki i komórki przechodzą w stan śmierci biologicznej, podczas gdy inne wciąż wykazują cechy życiowe.

Pierwsze znamiona śmierci

W rzeczywistości widoczne stężenie pośmiertne pojawia się dopiero po dwóch do sześciu godzin od momentu zgonu. Na przestrzeni 30 do 60 minut po zgonie stężeniu ulega mięsień sercowy, przepona i mięśniówka przewodu pokarmowego, a po jednej do trzech godzin mięśnie mimiczne czy drobne mięśnie palców u rąk i stóp.

Natomiast w momencie śmierci ciało początkowo ulega zwiotczeniu. To za sprawą tego mechanizmu wygląd osoby zmarłej może się zmieniać – uwypuklają się kości czy stawy, a rozluźnienie mięśni tj. jak zwieracze może powodować wydalenie moczu czy kału przez zmarłego. Zatrzymanie krążenia i opadanie krwi do najniżej położonych części ciała sprawia, że z biegiem czasu pojawiają się tzw. plamy opadowe. Pierwsze, zlokalizowane na karku i małżowinach usznych pojawiają się już po 30 minutach.

Inne, wczesne znamiona śmierci, to:

oziębienie pośmiertne – początkowo temperatura spada w tempie jednego stopnia Celsjusza na godzinę, bladość pośmiertna – poza plamami opadowymi to kolejny skutek zatrzymania krążenia i opadania krwi do najniżej położonych części ciała, wysychanie pośmiertne – najszybciej wysycha rogówka oka, przez co już po upływie dwóch godzin od zgonu oko mętnieje, następnie wysycha czerwień wargowa, okolice genitaliów czy miejsca, w których doszło do urazu skóry.

Do późnych znamion śmierci zalicza się m.in. takie procesy jak autoliza czy gnicie oraz tzw. zmiany o charakterze utrwalającym, czyli przeobrażenia zwłok.

Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.

Wybrane dla Ciebie
Wspiera jelita, serce i daje uczucie sytości. Po ten napój warto sięgać codziennie
Wspiera jelita, serce i daje uczucie sytości. Po ten napój warto sięgać codziennie
Farmaceutka ostrzega przed brakiem leku. "Mogą nie mieć ciągłego dostępu do terapii"
Farmaceutka ostrzega przed brakiem leku. "Mogą nie mieć ciągłego dostępu do terapii"
Do niedawna mieliśmy "zero" zachorowań. Obecnie chorują dziesiątki tysięcy osób
Do niedawna mieliśmy "zero" zachorowań. Obecnie chorują dziesiątki tysięcy osób
Innowacyjne terapie raka trzustki. "To może być największy od 30 lat krok w leczeniu"
Innowacyjne terapie raka trzustki. "To może być największy od 30 lat krok w leczeniu"
Wirus z dzieciństwa, rak w dorosłości? BK na celowniku naukowców
Wirus z dzieciństwa, rak w dorosłości? BK na celowniku naukowców
Powikłania po wypełniaczach. Jak ultrasonografia może im zapobiec?
Powikłania po wypełniaczach. Jak ultrasonografia może im zapobiec?
Leki, które mogą niszczyć kości. Ciche ryzyko, o którym warto wiedzieć
Leki, które mogą niszczyć kości. Ciche ryzyko, o którym warto wiedzieć
Pomagają sercu i poprawiają trawienie. Sięgaj po nie codziennie
Pomagają sercu i poprawiają trawienie. Sięgaj po nie codziennie
Kardiolożka ostrzega. To "subtelne objawy zawału", od razu wzywaj pomoc
Kardiolożka ostrzega. To "subtelne objawy zawału", od razu wzywaj pomoc
Wczesne wykrycie raka z krwi. Na czym polega test Galleri?
Wczesne wykrycie raka z krwi. Na czym polega test Galleri?
Świadczenie wspierające w 2026 roku. Nawet 4134 zł miesięcznie
Świadczenie wspierające w 2026 roku. Nawet 4134 zł miesięcznie
Smog dusi Polskę. Zagrożenie głównie w dwóch województwach
Smog dusi Polskę. Zagrożenie głównie w dwóch województwach