Bada się tylko jedna na trzy Polki. Na tego raka umierają częściej niż kobiety w Europie Zachodniej

W ramach Miesiąca Świadomości Raka Piersi Onkofundacja Alivia uruchomiła kampanię edukacyjną "Dbaj o siebie pełną piersią!", której celem jest zwiększenie wiedzy i zgłaszalności na badania profilaktyczne. A z tym jest niestety poważny problem.

- Rak piersi to choroba, którą w wielu przypadkach można wykryć wcześnie i skutecznie leczyć. Tymczasem w Polsce zbyt wiele kobiet trafia do lekarza w zaawansowanym stadium. Musimy sprawić, by badania stały się realnie dostępne i powszechne – nie tylko dla mieszkanek dużych miast, ale także dla kobiet z mniejszych miejscowości i wsi – komentuje Marta Sikorska z Onkofundacji Alivia, cytowana przez PAP.

Statystyki dotyczące korzystania z mammografii w ramach badań przesiewowych są fatalne. Z bezpłatnej mammografii korzysta jedynie 33 proc. Polek w wieku 45-74 lat (do nich skierowany jest program badań przesiewowych) - to jeden z najniższych wskaźników zgłaszalności w Europie.

Zobacz także: Ginekolog pokazał piersi pacjentki. "Wstrząsający przypadek"

Zalecany poziom dla krajów Unii Europejskiej to 70 proc. Dla porównania w Danii na mammografię zgłasza się ponad 80 proc. kobiet, a w Wielkiej Brytanii – 70 proc.

Najlepiej sytuacja wygląda w województwach północnych i zachodnich. W Wielkopolsce na badania zgłasza się ponad 40 proc. kobiet, podobne wyniki odnotowuje się na terenie Kujaw czy na Pomorzu. Zupełnie inaczej jest na południu i wschodzie kraju. Na Podkarpaciu i Podlasiu oraz w Małopolsce odsetek badających się kobiet wynosi zaledwie 23-27 proc. Oznacza to, że w niektórych powiatach na mammografię zgłasza się mniej niż jedna na pięć uprawnionych pań.

Nierówności w zgłaszalności na badania mammograficzne występują nie tylko pomiędzy województwami, ale również między gminami w jednym powiecie. Widać to np. w powiecie płockim, gdzie w gminie Drobin, gdzie na badania zgłasza się 27 proc., a w gminie Słupno – 48 proc. W Łodzi takie różnice można zauważyć nawet na poziomie dzielnic: Łódź Śródmieście ma zgłaszalność na poziomie 31 proc., a Łódź Widzew – 44 proc.

- Pamiętajmy też, że rak piersi z reguły przez długi czas nie daje żadnych objawów, bo tak podstępnie nacieka na nerwy, że nie ma dolegliwości bólowych. Najczęściej słyszę od pacjentek, które są zszokowane diagnozą, że nie badały się, bo nic ich nie bolało. Albo, że wyczuły "jakąś kuleczkę", ale była to na tyle mała zmiana, że były przekonane, że to nic groźnego - podkreślał w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Maciej Jędrzejko.

Dlatego profilaktyka jest kluczowa: od 45. roku życia mammografia co dwa lata, a wcześniej raz w roku USG piersi. - Regularne samobadanie piersi też jest niezwykle istotne, ale podstawą jest zawsze badanie palpacyjne u lekarza oraz USG. Tymczasem zdarzają mi się pacjentki, które po raz pierwszy są na wizycie u ginekologa w wieku 30 czy 40 lat. Wcześniej nie widziały takiej potrzeby, bo nic im nie dolegało - przyznał lekarz.

Tymczasem profilaktyka jest kluczowa, bo każdego dnia diagnozę raka piersi słyszy aż 55 Polek. Rocznie to ponad 20 tys. kobiet, a w tym samym czasie 8 tys. umiera.

Co jeszcze bardziej alarmujące, w Polsce mamy jeden z najwyższych wskaźników umieralności z powodu raka piersi w Unii Europejskiej, przy niższym niż średnia unijna wskaźniku zachorowalności. To najlepiej pokazuje, do czego prowadzi opóźniona diagnostyka.

Według najnowszych danych opublikowanych przez OECD w Krajowym Profilu dot. Nowotworów śmiertelność z powodu raka piersi w Polsce w 2021 r. była wyższa o 5 punktów proc. niż średnia w UE. Od 2011 r. spadła ona w Polsce o 8 punktów proc., podczas gdy średnia UE spadła o 16 punktów proc.

- W przypadku raka piersi trzeba reagować bardzo szybko. U młodych osób rak rozwija się znacznie szybciej. Znaczenie dla rokowania mogą mieć wówczas już nie miesiące, ale nawet tygodnie - podkreślał dr Jędrzejko.

Eksperci Onkofundacji Alivia problemem jest niewydolny system - nie tylko w zakresie opieki zdrowotnej, ale też edukacji. Na zaniedbania profilaktyki nakładają się długie kolejki do specjalistów. Polki trafiają więc do lekarza później, a co za tym idzie, mają gorsze rokowania.

Tymczasem wczesne wykrywanie raka piersi jest o tyle istotne, że daje ponad 90 proc. szans na wyleczenie.

- Pink October to nie tylko miesiąc różowych wstążek. To również okazja, aby przypomnieć decydentom o potrzebie podjęcia natychmiastowych działań. Oczekujemy m.in.: przywrócenia indywidualnych zaproszeń na mammografię i wdrożenia usprawnień w aplikacji IKP pozwalających na łatwą rejestrację na badania profilaktyczne – wskazała Joanna Frątczak-Kazana, wicedyrektorka Onkofundacji Alivia, cytowana pzrze PAP.

Podkreśliła, że potrzebne jest też większe zaangażowanie w profilaktykę na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej oraz medycyny pracy.

Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polki

Źródło: 1. PAP 2. WP abcZdrowie

Źródła

1. PAP
2. WP abcZdrowie