Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr n. med. Szymon Kujawiak

Ból stawów. Na jakie schorzenia może wskazywać?

Ból stawów można złagodzić, unosząc bolącą nogę
Ból stawów można złagodzić, unosząc bolącą nogę (Zdjęcie autorstwa Tim Evanson / CC BY-SA 2.0)

Bóle stawów pojawiają się zarówno u osób młodych, jak i starszych. Mogą mieć podłoże patologiczne, to znaczy być objawem poważniejszych chorób, lub wynikać z zaniedbań i niezdrowego stylu życia. Na bóle w stawach skarżą się osoby z nadwagą i otyłością, garbiące się i spędzające dużo czasu w tej samej pozycji. Są także choroby, w których przebiegu pojawia się ból w stawach.

Artykuł jest częścią akcji "Pomyśl o sobie – sprawdzamy zdrowie Polaków w pandemii". Wypełnij TEST i dowiedz się, czego tak naprawdę potrzebuje twój organizm.

spis treści

1. Przyczyny powstawania bólu stawów

Bóle stawów mogą dotykać zarówno młodszych, jak i nieco starszych pacjentów. Dolegliwości bólowe w okolicach stawów mogą powodować nie tylko dyskomfort, ale również utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Zobacz film: "Nie ignoruj bólu stawów. Może zwiastować chorobę"

- Ból stawów może być objawem alarmującym, natomiast często te dolegliwości nie są groźne. Należy pamiętać, że bóle stawów, czyli artralgia, są innym pojęciem niż zapalenie stawów - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie dr Bartosz Fiałek, specjalista w dziedzinie reumatologii.

Ból karku, pleców i ramion to najczęściej dolegliwość wynikająca ze stylu życia, a konkretnie niezmienianej godzinami pozycji, najczęściej siedzącej. Tego typu bóle mogą być wynikiem garbienia się podczas stania lub chodzenia. Mięśnie, więzadła i stawy w tych okolicach są przeciążone, co wywołuje nieprzyjemne odczucia.

Aby uniknąć przeciążania tułowia, trzeba pamiętać o zasadach ergonomii podczas pracy: stawy kolanowe powinny tworzyć kąt prosty, ekran powinien być na wprost oczu, przedramiona powinny leżeć na blacie.

Ból w stawach może być także wynikiem nadmiernego obciążenia lub urazu. Stawy mogą być obciążone ze względu na nadwagę lub otyłość, co oznacza, że muszą one utrzymywać ciężar większy, niż powinny. Ból stawów może być też wynikiem nadmiernego obciążania stawów ćwiczeniami. Najczęstszą przyczyną tego typu nadwerężeń jest bieganie, które obciąża szczególnie stawy kolanowe. Biegacze najczęściej skarżą się właśnie na kontuzje kolan.

- Dieta i styl życia, mam tu na myśli aktywność fizyczną, wpływają na dolegliwości związane ze stawami. Jeśli jesteśmy otyli, to wtórnie przeciążamy stawy, wskutek czego może pojawić się ból. Wiemy, że statystycznie większe ryzyko bólu stawów dotyczy osób otyłych i to nie tylko z powodu nadmiernego obciążenia stawów związanego z masą ciała, ale również z powodu wielochorobowości. - podkreśla ekspert.

Bóle stawów są objawem schorzeń dotykających samych stawów, takich jak:

  • Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów zazwyczaj dotyka pacjentów poniżej 16. roku życia. Powoduje problemy z chodzeniem, a także uporczywy ból i obrzęk. Stan zapalny rozwija się w kilku stawach. Ból stawów najczęściej jest wynikiem przetrenowania lub nadmiernego obciążenia. Jeśli jednak ma charakter ciągły lub nasila się z czasem, warto skonsultować się z lekarzem.

  • Ropne zapalenie stawów

Ropne zapalenie stawów (łac. Arthritis purulenta), nazywane również bakteryjnym lun septycznym zapaleniem stawów objawia się pulsującym bólem, zaczerwienieniem, a także obrzękiem chorego stawu. Infekcja może zaatakować każdy ze stawów, jednak zazwyczaj dotyczy ona dużych stawów, np. stawu biodrowego, kolanowego, czy stawów rąk. Dolegliwości bólowe mogą ulokować się także w pośladkach, udach czy pachwinach.

  • Choroba zwyrodnieniowa stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów zaliczana jest do tzw. chorób cywilizacyjnych. Zazwyczaj spowodowana jest siedzącym trybem życia, brakiem aktywności fizycznej, złą jakością ruchu. Choroba powoduje u pacjentów dolegliwości bólowe w obrębie stawów, trzeszczenie, a także ograniczenie ruchomości narządu ruchu. Charakterystycznym objawem choroby zwyrodnieniowej stawów jest ból stawów, pojawiający się na początku wykonywania ruchu. W wielu przypadkach prowadzi do problemów z chodzeniem. Nieleczona choroba zwyrodnieniowa stawów może przyczynić się do trwałego kalectwa.

  • Reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest zapalną chorobą autoimmunologiczną. Zazwyczaj atakuje ona drobne stawy rąk i nadgarstków. W przebiegu choroby pacjenci mogą odczuwać dolegliwości bólowe oraz zwyrodnienie. Reumatoidalne zapalenie stawów może powodować także zniekształcenia w obrębie rąk oraz nadgarstków. Schorzenie to jest zjawiskiem powszechnym na całym świecie. Jak pokazują statystyki, choroba dotyka aż jednego procenta całej populacji ludzkiej. Reumatoidalne zapalenie stawów częściej rozpoznawane u kobiet, aniżeli u mężczyzn.

  • Dna moczanowa

Dna moczanowa jest chorobą o charakterze przewlekłym. Schorzeniu towarzyszą dolegliwości bólowe w obrębie jednego lub kilku stawów, a także zniekształcenia stawów. Ból pojawia się najczęściej w stopie, ręku, kolanie lub barku. Gdy w naszym organizmie występuje nadmiar kwasu moczowego, zaczyna się on krystalizować. Kryształki odkładają się w stawach, wywołując u pacjentów dyskomfort, ból oraz zniekształcenia. W przebiegu choroby może dojść również do uszkodzenia narządu ruchu.

Istnieją również inne schorzenia objawiające się bólami stawów. Znana jest choroba, atakująca głównie staw kolanowy, o nazwie chondromalacja. Oznacza ona, że tkanka chrzęstna wewnątrz stawu kolanowego rozmięka, co prowadzi do zwyrodnienia stawu.

Bóle stawów to także objaw boreliozy, gorączki reumatycznej, choroby Epsteina-Barra, tocznia rumieniowatego układowego. Bóle mięśni i stawów często towarzyszą chorobom takim jak grypa, ospa wietrzna, świnka czy różyczka.

- Bóle stawów mogą też występować w przebiegu wielu chorób – nie tylko reumatycznych, ale i innych – endokrynologicznych, jak akromegalia, zaburzeniach funkcjonowania tarczycy czy przytarczyc. Również w przebiegu chorób wirusowych mogą pojawić się bóle stawów – dotyczy to np. wirusowych zapaleń wątroby - wylicza reumatolog.

Środki na bóle stawów znajdziesz dzięki stronie KtoMaLek.pl. To darmowa wyszukiwarka dostępności leków w aptekach w twojej okolicy.

2. Leczenie bólu stawów

Jeśli można zdiagnozować problem wywołujący bóle stawów, trzeba się nim zająć.

- Postępowanie jest następujące – jeżeli ból stawów jest wynikiem przeciążenia, wystarczy najczęściej odpoczynek i oszczędzający tryb życia, ewentualnie przyjęcie leku przeciwbólowego - tłumaczy ekspert.

A co jest alarmujące i wskazuje na to, że nie należy zwlekać z wizytą u lekarza?

- Jeśli jednak ból stawów jest nagły, towarzyszy im obrzęk, zaczerwienienie skóry tudzież nadmierne ucieplenie, to niezwłocznie należy udać się do lekarza. Pierwsze kroki kierujemy wówczas do lekarza pracującego w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej, aby ocenił, czy wymagamy poszerzonej diagnostyki specjalistycznej, czy wystarczy doraźne postępowanie - mówi dr Fiałek.

Lekarz powinien postawić diagnozę i przepisać odpowiednie leki. Leczenie przyczyny zamiast skutku, czyli bólu stawów, będzie skuteczniejsze niż łagodzenie samego bólu. Tymczasem można ratować się lekami miejscowymi, takimi jak plastry i żele rozgrzewające. Do tego mogą mieć one działanie przeciwzapalne, choć - jak podkreśla dr Fiałek - nie zawsze jest to konieczne.

- Ból przeciążeniowy? Zazwyczaj wystarczą leki przeciwbólowe, leki przeciwzapalne nie są konieczne. Standardem rozpoczęcia leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów jest przyjmowanie paracetamolu, leku, który każdy z nas posiada w apteczce - mówi ekspert.

Wielu osobom pomaga hydroterapia (terapia wodą), a szczególnie balneoterapia (terapia za pomocą kąpieli) oraz lekkie, rozciągające ćwiczenia fizyczne i ogólna aktywność fizyczna. Najlepiej na bóle stawów działa pływanie, jazda na rowerze i gimnastyka rozciągająca stawy. To pozwala rozruszać bolące stawy i równocześnie ich nie przeciążać. Jeśli ból stawów pojawił się wskutek urazu, bolące miejsce najpierw trzeba schłodzić, a dopiero później rozgrzać.

W radzeniu sobie z bólem mogą pomóc także doustne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, stosowane bez recepty. Ból stawów można złagodzić, unosząc bolącą kończynę do góry, ponad poziom, na którym znajduje się serce.

3. Domowe sposoby na bóle stawów

Wielu pacjentów zastanawia się, czy istnieją jakieś naturalne, domowe sposoby na bóle stawów. Okazuje się, że tak! W trakcie leczenia obolałych stawów warto sięgnąć po maści roślinne z arniki, rozmarynu, kasztanowca, hakorośli, szyszki chmielu czy omułka zielonowargowego.

Rośliny te skutecznie zwalczą stan zapalny. Charakteryzują się bowiem działaniem przeciwbólowym, znieczulającym, a także przeciwzapalnym. Warto mieć na uwadze, że produkty posiadające w składzie lecznicze rośliny wskazane są dla osób powyżej 12. roku życia.

Kolejnym domowym sposobem na bóle stawów jest stosowanie maści rozgrzewającej np. z dodatkiem kamfory czy kapsaicyny. Posmarowanie skóry maścią rozgrzewającą powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, skutkiem czego pacjent odczuwa ulgę. O czym należy pamiętać? Maści kamforowej lub tej z dodatkiem kapsaicyny nie należy stosować częściej niż dwa razy dziennie.

Ekspert akcentuje również, że o tym, czy ból łagodzimy ciepłem, czy zimnem, powinien zadecydować lekarz.

- W przypadku aktywnego zapalenia stawów – schładzamy (wskazana jest krioterapia), w przypadku stabilnego bólu stawów stosujemy termoterapię – albo ciepło-, albo zimnolecznictwo. Każdorazowo jednak powinien zadecydować o tym lekarz - mówi reumatolog.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Zdjęcie RTG w chorobach reumatologicznych
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze