Cichy pożar w ciele. "Rachunek za rzeczy, które zrobiłeś 20 lat wcześniej"

Termin "inflammaging" powstał z połączenia angielskich słów "inflammation" (stan zapalny) i "aging" (starzenie). Oznacza przewlekły, niskopoziomowy stan zapalny, który rozwija się w organizmie wraz z wiekiem - nawet u osób pozornie zdrowych. To zjawisko nie ma nic wspólnego z nagłym zapaleniem towarzyszącym urazom czy infekcjom. W przeciwieństwie do nich nie ustępuje, gdy zagrożenie mija.

Jak tłumaczy prof. Szuster-Ciesielska: "Stan zapalny odgrywa ważną rolę w budowaniu obrony immunologicznej organizmu w przypadku infekcji lub urazu i wyłączaniu się, gdy zagrożenie mija. (…) W przypadku inflammaging stan zapalny utrzymuje się jednak nawet wtedy, gdy nie ma infekcji do zwalczenia".

Z wiekiem nasze komórki stają się coraz bardziej narażone na stres oksydacyjny i uszkodzenia. W efekcie zaczynają wysyłać sygnały alarmowe - białka, które informują układ odpornościowy, że "coś jest nie tak". Choć ten mechanizm ma nas chronić, z czasem prowadzi do nieustannego, destrukcyjnego pobudzenia.

Jak wyjaśnia profesor Szuster-Ciesielska: "Głównym źródłem tlących się sygnałów zapalnych wydają się być zestresowane, uszkodzone komórki, które uwalniają białka wskazujące, że coś jest nie tak. (…) To praktycznie nieuniknione u każdego, kto się starzeje".

Ten długotrwały, niewidoczny proces zwiększa ryzyko wielu chorób przewlekłych, w tym miażdżycy, cukrzycy typu 2, osteoporozy, choroby Alzheimera i Parkinsona.

Badania cytowane przez prof. Szuster-Ciesielską pokazują, że inflammaging to w dużej mierze efekt nowoczesnego, uprzemysłowionego stylu życia.

"Wśród Włochów i Singapurczyków czynniki zapalne były generalnie zgodne i powiązane z wiekiem oraz przewlekłymi chorobami. (…) Jednak gdy naukowcy przyjrzeli się ludności z regionów nieuprzemysłowionych, żadna z populacji nie wykazywała takiego samego wzorca stanu zapalnego".

Ludy żyjące w bardziej naturalnym środowisku, mimo częstych infekcji, nie cierpią na choroby cywilizacyjne, które w społeczeństwach Zachodu stają się epidemią. To dowód na to, że nasz sposób życia - dieta, brak ruchu, stres - potrafi rozregulować układ odpornościowy równie skutecznie jak patogeny.

Inflammaging nie daje wyraźnych objawów. Często zaczyna się od zmęczenia, problemów z koncentracją, osłabionej odporności czy podwyższonego ciśnienia.

W diagnostyce pomocne są badania krwi:

• CRP (białko C-reaktywne),
• OB (odczyn Biernackiego),
• PCT (prokalcytonina),
• liczba leukocytów,
• białka ostrej fazy (m.in. haptoglobina, SAA, fibrynogen).

Ich podwyższone wartości mogą świadczyć o stanie zapalnym, nawet jeśli pacjent czuje się dobrze.

Najlepszym sposobem walki z inflammaging jest profilaktyka i zmiana stylu życia.

"Życie wystawia rachunek za rzeczy, które zrobiłeś 20 lat wcześniej" - przypomina prof. Szuster-Ciesielska. "Zdrowszy styl życia w młodości przyniesie korzyści w starszym wieku".

Wśród najważniejszych zasad wymienia:

• kontrolę ciśnienia krwi i poziomu cukru,
• redukcję tłuszczu trzewnego,
• regularną aktywność fizyczną,
• 7-8 godzin snu,
• ograniczenie stresu,
• unikanie toksyn i używek,
• dietę przeciwzapalną - bogatą w warzywa, ryby, oliwę, orzechy i produkty pełnoziarniste.

"Mądrze jest postępować według tego, co mówiła twoja babcia: działaj z umiarem, nie jedz za dużo i ćwicz więcej. Dbaj o odżywianie, ale od czasu do czasu uczucie głodu nie zaszkodzi" - podkreśla ekspertka.

Ograniczenie kalorii może dodatkowo wspierać długowieczność. W jednym z badań obniżenie kaloryczności diety o 14 proc. zmniejszyło poziom markerów zapalnych w organizmie.

Inflammaging pokazuje, że starzenie się to proces biologiczny, którym można do pewnego stopnia zarządzać. To nie tylko geny, lecz przede wszystkim suma naszych codziennych wyborów.

Jak obrazowo ujęła to profesor: "Stan zapalny można porównać do alarmu przeciwpożarowego - może on nie być przyjemny, ale często wskazuje, że w budynku dzieje się coś niedobrego. Nie oznacza to jednak, że nie chcemy posiadać takiego systemu ani nie chcemy go przedwcześnie dezaktywować".

Tylko od nas zależy, czy pozwolimy, by ten alarm dzwonił bez końca, czy nauczymy się żyć tak, by znów ucichł.

Marta Słupska, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródło: Facebook