Co drugi Polak nigdy nie zbadał wątroby u lekarza. Badanie BioStat dla WP 

Centrum Badawczo-Rozwojowe BioStat we współpracy z WP abcZdrowie, zrealizowało badanie dotyczące świadomości zdrowotnej Polaków. Tym razem pytano o profilaktykę chorób wątroby. Okazuje się, że co drugi Polak (50,5 proc.) nigdy dotychczas nie badał wątroby u lekarza. Co czwarty (24,6 proc.) zbadał swoją wątrobę ponad rok temu. Co dziesiąty (9,6 proc.) więcej niż pół roku temu (do roku), a 8,6 proc. respondentów – od trzech miesięcy do pół roku temu. 6,7 proc. ankietowanych wykonało badania w ciągu ostatnich trzech miesięcy.

Im młodsi respondenci, tym większy odsetek osób, które nie badają wątroby. Co więcej, aż 38,6 proc. uczestników sondażu nie wie, do kogo należy się zgłosić, aby zbadać wątrobę.

- Niewątpliwie Polacy badają wątrobę rzadko. Jednak trzeba podkreślić, że problem z wątrobą polega na tym, że w większości chorób wątroby, poza chorobami pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, nie występują dolegliwości bólowe. Żeby wątrobę sprawdzić, trzeba mieć determinację, aby wykonać badania bez powodu. W populacji takiej jak Polska, każdy człowiek powinien przynajmniej raz w roku, a optymalnie dwa razy, wykonać badania biochemiczne stanu wątroby. One pomagają na wczesne wykrycie chorób, kiedy jeszcze nie dojdzie do trwałego uszkodzenia narządów – przyznaje w rozmowie z WP abcZdrowie dr Andrzej Gietka, hepatolog.

Lekarz dodaje, że szczególnie często badać wątrobę powinni ludzie z grup ryzyka, np. regularnie pijący alkohol, z nadwagą, cukrzycą czy hipercholesterolemią.

- Niestety Polacy przychodzą do nas wtedy, kiedy mają zaawansowaną chorobę wątroby, trwającą co najmniej 15-20 lat. Nigdy nie robili badań wątroby aż do czasu, gdy pojawiły się u nich objawy nie tyle chorej wątroby, ile trwałego i ciężkiego uszkodzenia narządu. Wtedy okazuje się, że mają marskość, do której przez kilkanaście lat doprowadzała przewlekła choroba wątroby – dodaje dr Gietka.

62 proc. uczestników sondażu uważa choroby wątroby za poważny problem społeczny w Polsce. Nie dostrzega tego problemu, tylko 7,7 proc. pytanych o opinię, natomiast 30,3 proc. nie ma zdania na ten temat. Ankietowani zapytani o to, jakie objawy mogą wskazywać na chorobę wątroby, najczęściej wskazywali, że mogą nimi być bóle, uczucie ciężaru, pieczenie, gniecenia pod żebrami z prawej strony (81,5 proc.), a także zażółcenie skóry (80,5 proc.) oraz zażółcenie białek oczu (78,2 proc.).

Na choroby wątroby mogą zdaniem ankietowanych wskazywać również: nudności (69,2 proc.), utrata apetytu (63,6 proc.), brązowe plamy na policzkach (63 proc.), powiększona śledziona (60,4 proc.), wodobrzusze (57 proc.), obrzęk nóg (44,9 proc.), wysypka (31,5 proc.).

Większość ankietowanych poprawnie wskazała niepokojące objawy chorej wątroby. Dr Krzysztof Gierlotka, hepatolog podkreśla jednak, że schorzenia wątroby są bardzo podstępne.

- Tak naprawdę objawy chorej wątroby długo się nie ujawniają. Zanim pojawią się pierwsze symptomy, mogą minąć lata, a nawet dekady. Początkowo chorzy zaczynają zgłaszać niespecyficzne objawy w prawym podżebrzu tj. pobolewanie, uczucie ciężaru, pieczenia, gniecenia. Można powiedzieć, że są to pierwsze subtelne objawy chorej wątroby. Bardziej widoczne symptomy, to np. zażółcenie twardówek, skóry, obrzęki kończyn dolnych czy wodobrzusze. Te symptomy świadczą już jednak o poważnym uszkodzeniu narządu – tłumaczy hepatolog.

Co drugi respondent (49,7 proc.) twierdzi, że wie, jak zapobiegać chorobom wątroby. Czy faktycznie tak jest? Z jakimi przypadłościami najczęściej zgłaszają się do hepatologów?

- Jednym z najczęstszych schorzeń dotykających Polaków jest alkoholowe uszkodzenie wątroby – w różnym stopniu – od marskości do nowotworów włącznie. Następnie są to wirusowe zapalenia wątroby typu B i C. Wątrobę uszkadzają także leki przyjmowane przewlekle, w tym leki przeciwbólowe. Pojawiają się też choroby autoimmunizacyjne – wymienia dr Gierlotka.

- Wątrobę może uszkodzić też zatrucie grzybami, np. muchomorem sromotnikowym. Choć należy podkreślić, że zdarza się to rzadko w porównaniu z wyżej wymienionymi przyczynami, ale przebieg uszkodzenia w tym przypadku jest piorunujący – dodaje ekspert.

Z sondażu wynika także, że 72,1 proc. dorosłych Polaków uważa, że wątrobę można regenerować. Przeciwnego zdania jest 6,2 proc. badanych, zaś 21,7 proc. zapytanych osób nie potrafi odpowiedzieć na to pytanie.

- Wątroba potrafi regenerować się sama, ale do czasu. Trzeba dać jej tylko szansę. Jeśli chory pije alkohol i stwierdzono u niego alkoholową chorobę wątroby, to warunkiem regeneracji jest rezygnacja z alkoholu. Jeżeli u pacjenta stwierdzono stłuszczenie wątroby, to warunkiem jest normalizacja wagi, eliminacja czynników ryzyka w osoczu, obniżenie cholesterolu. Jeśli zaś ktoś ma wirusa typu C, to aby wątroba mogła się regenerować, to należy tego wirusa wyleczyć – tłumaczy dr Gietka.

Wątrobie można również pomóc, stosując zbilansowaną dietę. - Przede wszystkim należy zdrowo się odżywiać, ograniczyć spożywanie alkoholu, unikać niezdrowych tłuszczów i wysokoprzetworzonej żywności. Oczywiście – wszystko jest dozwolone, ale w rozsądnych dawkach. Jeżeli nie będziemy nadużywać alkoholu i innych używek, wątroba wystarczy nam do końca życia – informuje dr Gierlotka.

Na stan wątroby największy wpływ zdaniem uczestników sondażu mogą mieć: w pierwszej kolejności nadużywanie alkoholu (94,9 proc.), następnie – jedzenie tłustych potraw lub smażonych na oleju (92,9 proc.), a także jedzenie i picie produktów wysokosłodzonych (74,2 proc.), regularne spożywanie nawet niewielkich ilości alkoholu (68,3 proc.), używanie leków bez recepty (67,9 proc.) oraz picie dużych ilości kawy (58,9 proc.).

Dr Gierlotka podkreśla, że zdrowa dieta i ogólnie zdrowy styl życia wspomagają pracę wątroby. Niestety 72,5 proc. respondentów przyznało, że nie stosuje diety wpierającej działanie wątroby. Stosuje ją zaledwie 27,5 proc. ankietowanych. Dane zbiegają się z obserwacjami lekarza.

- Jemy za dużo żywności typu fast food i słodyczy, pijemy za dużo słodkich napojów, osób otyłych z roku na rok jest coraz więcej. Taki styl życia doprowadza do stłuszczenia wątroby, stanów zapalnych, może powodować też zwłóknienie i marskość wątroby. Ten proces trwa latami – potwierdza lekarz.

Popularnością cieszą się jednak suplementy diety wspomagające pracę wątroby, które spożywa już 30,3 proc. Polaków. Najczęściej ankietowani stosują suplementy zawierające witaminy (55,3 proc. wskazań). Co trzeci respondent stosuje suplementy ziołowe (33,9 proc.). 18,5 proc. sięga po suplementy z czarnym pieprzem. Kurkumę stosuje 14,5 proc. ankietowanych, a ziele karczocha 9,5 proc. Na suplementy zawierające lecytynę wskazało 7,9 proc. pytanych, kwas alfa-liponowy - 6,0 proc., a korzeń cykorii - 5,7 proc.

Dr Gietka przyznaje jednak, że nie są to preparaty skuteczne.

- Nie ma żadnych leków, które pomogłyby zregenerować wątrobę. Te dostępne w aptekach suplementy na dobrą sprawę są przez hepatologów powszechnie uznane za bezwartościowe. One w niczym nie pomagają i to jest pewne w 100 procentach – kończy hepatolog.

Badanie "Zdrowie Polaków - świadomość dotycząca zdrowia wątroby" został przeprowadzony we współpracy z WP abcZdrowie od 17 do 21 grudnia 2021 roku przez Centrum Badawczo-Rozwojowe BioStat® metodą CAWI na grupie 1067 pełnoletnich Polaków, reprezentatywnej ze względu na płeć i wiek.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl