Cukrzyca typu 1 może zmieniać smak i zapach. Co odkryli naukowcy?
O powikłaniach cukrzycy mówi się zazwyczaj w kontekście problemów ze wzrokiem, nerkami czy układem krążenia. Tymczasem polscy naukowcy zwracają uwagę na mniej oczywiste, a równie istotne konsekwencje tej choroby – zaburzenia smaku i węchu. Ich badania pokazują, że zmiany w percepcji bodźców smakowych i zapachowych mogą dotyczyć także dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1.
Dlaczego dzieci z cukrzycą inaczej odczuwają słodkie i gorzkie smaki?
W tym artykule:
Cukrzyca typu 1 a zmysły. Smak i węch również zagrożone
Zespół z Uniwersytetu Rzeszowskiego przeprowadził badanie w grupie blisko 250 osób – 148 dzieci chorujących na cukrzycę oraz 100 zdrowych dzieci. Uczestnicy wykonywali testy oceniające czułość na cztery podstawowe smaki (słodki, słony, gorzki i kwaśny) oraz testy węchowe. Wyniki były jednoznaczne: im dłużej trwała choroba, tym większe trudności pojawiały się w odbiorze smaku gorzkiego i w rozpoznawaniu zapachów. Co ciekawe, jednocześnie stwierdzono wyraźnie zwiększoną wrażliwość na słodycz.
- U młodych pacjentów z krótszym stażem cukrzycy nie obserwowaliśmy pogorszenia funkcji zmysłów. Ale w przypadku długotrwałego przebiegu zauważyliśmy większe trudności w rozpoznawaniu bodźców gorzkich, które często pełnią rolę markerów funkcjonowania zmysłu smaku, a w fizjologii są sygnałem ostrzegawczym przed substancjami toksycznymi - skomentował dla PAP pierwszy autor badania dr Grzegorz Sobek.
Badacz tłumaczył, że zjawiska te są przede wszystkim skutkami przewlekłej hiperglikemii, czyli utrzymywania się zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi. Uszkadza ona drobne naczynia krwionośne i nerwy, także w obrębie struktur odpowiedzialnych za odbiór smaków i zapachów. Proces ten postępuje stopniowo i może być nieodwracalny, choć utrzymanie dobrej kontroli glikemii pozwala spowolnić jego rozwój.
Nawyki, które ratują jelita
Zdaniem lekarza zaburzenia smaku i węchu to nie tylko dyskomfort. Mogą one prowadzić do zmian w codziennych wyborach żywieniowych, a w dłuższej perspektywie – do pogorszenia jakości diety i kolejnych problemów zdrowotnych. Osoby z upośledzoną percepcją smakową często sięgają po inne produkty niż wcześniej, co wpływa zarówno na metabolizm, jak i ogólny stan zdrowia.
Autor badania podkreśla, że temat powinien być uwzględniany w opiece diabetologicznej nad dziećmi i młodzieżą. Smak i węch odgrywają bowiem nie tylko rolę w odżywianiu, ale są również powiązane z pamięcią, emocjami i zachowaniami społecznymi. Dlatego ich zaburzenia mogą realnie obniżać komfort życia młodych pacjentów.
Cukrzyca typu 1 - charakterystyka
Cukrzyca typu 1, nazywana insulinozależną, to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy stopniowo niszczy komórki beta trzustki produkujące insulinę. Objawy pojawiają się gwałtownie dopiero wtedy, gdy uszkodzeniu ulegnie około 90 proc. tych komórek, co u dzieci i młodzieży często prowadzi do nagłego początku choroby z kwasicą ketonową i ryzykiem śpiączki. Skuteczne leczenie wymaga nie tylko regularnego podawania insuliny, ale też odpowiedniej diety, aktywności fizycznej i edukacji chorego. Coraz częściej stosuje się pompy insulinowe, które umożliwiają ciągły podskórny wlew hormonu i zapewniają lepszą kontrolę glikemii niż klasyczne zastrzyki. Utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru we krwi ma kluczowe znaczenie, ponieważ pozwala opóźnić lub ograniczyć rozwój przewlekłych powikłań, które mogą pojawić się już po kilku latach trwania choroby.
Źródło: PAP, "Evaluation of Taste Perception and Olfactory Function in Adolescents in Relation to the Duration of Type 1 Diabetes" w: "Pediatric Diabetes"
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
